Январь мучаште Звенигово районысо Красногорский библиотеке пеленысе «Мушмарий сескем» клуб «Шинчымаш кас» фольклор пайремым эртарен.
Ялысе марий ватын кожмак койышыжлан ӧраш веле кодеш: самырыкше пашаш коштмыж деч посна эше ешыжым тутло кочкыш дене сийла, суртвольык ден кайыквусым онча, пӧрткӧргым веле огыл, кудывечымат, вӱтамат, сад-пакчамат чаткан куча, шочшыжо-влакым йол ӱмбаке ушан-шотан айдеме семын шогалта; илалшыжат ожнысо семынак, эр йӱдым кынелын, кас ӱжара марте, манмыла, эре чӱчка – тыге тунемын, вес семын илен огеш мошто. Тидыжат-тудыжат тынар вийым, уш-акылым да жапым кушто муыт гын? Кас шумекат, сурт сомылкам мучашлен, каналтышаш веле ыле… Уке шол, шкеже шинча гын, кидше лым лийде пашам ышта: пижерге-носким але вес арверым пидеш, тӱрым тӱрла, межым шӱдыра, шӱртым пӱтыра…
Такшым, ӱдырамаш чыла кидпашам ыштен моштышаш. Кызыт тидын шотышто кокыте шонымаш коштеш гын, ожно тыгай мастарлыкым тукым гыч тукымыш кӱсынленыт. Тидым поснак телым шуктеныт: ӱдырамаш полко – изижге-кугужге – ик кастене ик пӧртыш чумырген, вес кастене – весыш да кидпашам ыштен, тудым икте-весылан, утларакше ӱдыр-шамычлан туныктен, тыгодым тошто мурым мурен, илышыште лийше историйым каласкален, тудын негызеш самырык тукымым куштен… Кужу теле кас чыла шотыштат пайдалын эртен.
Библиотеке пашаеҥ Алевтина Семёнован вуйлатымыж почеш (мут толмашеш, тиде чолга ӱдырамашым 29 январьыште Э.Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш академический опер да балет театрыште Театр идалыкым петырыме, тыгак Шарнымаш да чап идалыкым официально почмо торжественный мероприятийыште Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев Таумутшо дене палемдышт), «Мушмарий сескем» клубын еҥже-влак: Валентина Бабина, Галина Якушева, Нина Зорина, Галина Иванова, Зоя Иванова, Надежда Макарова, Елизавета Горшкова, Надежда Виногорова (снимкыште) чыла тидым фольклор пайремыштышт эше ик гана пеҥгыдемденыт. Нуно ты «кастене» кидпашам ыштыме жапыштышт шке кундемыште мӱшкыран коштмо, азам ыштыме да тудым ончымо йӱлам шарналтеныт. Тудыжо Провой кундемыште моткоч поян. Ойӧрӧжак мыняре! Мутлан, мӱшкыран ӱдырамашлан вольыкым чумаш чарыме, уке гын азаже сӧсна шуан шочеш. А кандыра гоч тошкал кая гын, кылымдыже шочшаш йочажын шӱйжӧ йыр пӱтырна. Аван ик оҥай йӱлажымат шарналтеныт: эрдене шочшыжо-влакым помыжалтарыме годым ӱдырамаш нуным кидше дене йӧратен шыматен, тыгодым тыге ойлен:
«Кус-кус-кус,
Йолагайже – йол мучашыш,
Пиалже – вуй мучашыш!
Икияш воштыр гай кушкын кайыже!»
Тиде йӱла кундемыште таче кечынат ила. Да тиде веле огыл! Тыгай мунло кова-влак улмо, нунын марий калыкын кугезе йӱлажым, ӱдырамашын кидпашажым «Шинчымаш кас» гай фольклор пайрем гоч почын пуымышт годым самырык-влак шуко молан тунемын, шуко пайдам ончыкылык илышлан кӱсынлен кертыт.
М.ИВАНОВА
Т.Семенован фотожо
