28 февральыште Кужэҥер районысо Йывансола ялыште илыше Евгений Каменщиков 60 ияш лӱмгечыжым палемдыш.
Вера Алексеевна ден Евгений Анисимович Каменщиковмытын марий такмак-влакым гармонь почеш мурымыштым изиэм годым икымше гана «Шӱмсем пӧлек» передачыште ужынам да иктаж гана палыме лияш манын шоненам. Вате-марий моткоч поро кумылан, марий шӱлышан улыт. Таче мутем Россий культурын сулло пашаеҥже Евгений Каменщиков нерген лиеш.
Евгений Анисимовичым гармонь деч посна ужаш тунемме огыл. Тудо сценыште ма але иктаж пайремыште — эре гармоньым шокта, ӱдырамаш-влакым мурыкта, шкежат мура. Гармоньым 6-7 класслаште тунеммыж годым шокташ тунемын да кызытат весела семже-влак дене калыкым куандара.
— Изам гармоньым шокташ йӧратен.Тудын 3-шо классыште тунеммыж годым авам налын пуэн ыле. Тудо мылам ик-кок паҥгам веле ончыктен, а варажым шкеак ял калыкын мурымо семжым шокташ тунемынам, — шарналта уста пӧръеҥ Е.Каменщиков. — Ачамат ты семӱзгарым сайын шоктен, маныт. Чаманен каласаш кодеш, тудын шоктымыжым колын омыл, уке лиймыж годым мыланем индеш тылзе темын улмаш.
Изинекак марий муро, сем йӧре кушшо Евгений Каменщиков шке ялыштыже ансамбльым чумыраш шонен пыштен да йырже тыгаяк кумылан еҥ-влакым чумырен. Ансамбльым «Мурсескем» манын лӱмден. Тачысе кечылан тудын вуйлатыме коллективыштыже — 20 наре участник.
— Ансамбльын репертуарышкыже шкенан кундемысе калыкын семжым, куштымашыжым, шомакшым чумыренна. Койдарыде, могай уло, тугайымак арален кодаш тыршена, — каласкала Е.Каменщиков. — Тӱрлӧ верыште, тӱрлӧ ончышылан келшыше, тӱрлӧ теме дене такмак-влакым погена. Нуно еш, паша, унам ончымо да моло нерген улыт.
«Мурсескемым» республикыште веле огыл, Российыштат, эсогыл йот эллаштат сайын палат. 38 ий жапыште тиде коллектив Чувашийыште, Татарстаныште, Удмуртийыште, Тверь, Киров кундемлаште, Нижегородский областьыште, Москваште, Санкт-Петербургышто, Ханты-Мансийск автономный округышто, Эстонийыште, Карелийыште, Литваште да ятыр моло вереат лийын. Тудын мастарлыкшым шотыш налын, «Мурсескем» 2014 ийыште «Россий Федераций калык усталыкын сулло коллективше» лӱм дене палемдалтын.
Евгений Анисимович яра жапыштыже кидпашам ышташ кумылан. Тудо ший аршашым, ӱштым шкежак ышта, тудым тошто окса дене келыштара, шерла. Тудын ямдылыме арверже дене “Мурсескемын» веле огыл, «Марий памаш» (жапше годым тудынат участникше лийын) ансамбльын артистше-влакат сценыш лектыт.
— Ончыч авамын шиян ӱштыжӧ лийын. Тудым ончен-ончен, шке ышташ тӱҥалынам, — ойла кидмастар. — Кызытат воктен улшо ялла гыч ышташ йодын толшо-влак улыт. Но тыгай паша шуко жапым налеш.
Евгений Анисимович ден Вера Алексеевна кок эргым ончен куштеныт, йол ӱмбак шогалтеныт. Эргыштат ача-ава семын музыклан шӱман улыт. Кугуракышт, Максим, Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрын оркестрыштыже тубам шокта, а кокымшышт, Иван, И.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжыште калык семӱзгар-влакым (шиялтыш, шӱвыр да молат) шокташ туныкта.
Каменщиковмыт еш калыкнан ончычсо йӱлажым, тӱвыражым арален кодымаште кугу пашам шукта. Сандене нуно кажне пайремым манме гай кугурак еҥ-влакын каласкален кодымышт почеш эртарат да тидланак кушкын толшо тукымым кумылаҥдат, туныктат.
Пайрем годым вате-марий тыгай мурым мураш йӧрата:
«Коктын гына илаш сай,
Ош тӱняште ик ой ден
Чоҥешталше кайык семын,
Икте-весым йӧратен…»
Евгений Анисимович культур аланыште чылаже 42 ий пашам ышта. А тидын годым пеленже — эреак йӧратыме пелашыже. Тиде пагытыште кӧраныше-шамычат, сырыше-влакат лийыныт докан. Но тидын шотышто, Е.Каменщиков манмыла, ешыште икгай шонымаш дене илаш кӱлеш. Тунам веле икте-весе коклаште умылымаш, пагалымаш лиеш.
Алевтина Байкова.
М.Скобелевын фотожо.
