Икшыве-влак верч ача-ава-влак мом гына огыт ыште?! Мутлан, Звенигово район Суслоҥгер поселкышто илыше Виталий Милютин сакыр ватым ямдылыме аппаратым эсогыл шкеже шонен муын келыштарен.
– Лу ий наре ончыч ӱдырна-шамыч эше школышто веле тунемыт да изирак улыт ыле. Ик кечын ушышкем шонымаш толын пурыш: нуным куандараш манын, мутлан, сакыр ватым ямдылыме аппаратым шке ыштен ончышаш, – каласкалаш тӱҥале ачашт. – Тылеч вара тиде шонымашем илышыш пурташ кумылаҥым да пашам тӱҥальым. А тиде аппаратшым кевытыште утыжым нимом налде манме гай ыштыме, погымо шуын. Сандене оратажлан мый фанерым да ванным комыжлымо деч кодшо панельым кучылтым. Тыгак икмыняр жап ончычак мӧҥгылан туристический плиткым налынам ыле да кӧргышкыжӧ тудым пуртен шындышым. Воктекыже газовый горелке баллоным пыштышым. Тушкак сакыр ватым ыштыме оборотым кугемдаш да иземдаш лийме регуляторым вераҥдышым. Эсогыл, шкеат ужыда, тыглай алюминий тазым кучылтынам.
Тыге каласыш да пӧръеҥ поген шындыме аппаратшым лукто, вара мом кузе ыштымыжым ончыктылын-ончыктылынак каласкалыш (снимкыште). Тудо, ужыда, изишак микроволновкым ушештара, вет кугытшо тугайракак.
Умбакыже мом кузе келыштарымыж нерген эше кужун ойлыш:
– Пытартышлан чыла келыштаренам, аппаратыште кӱлеш ужашат пӧрдын, но тудо шулышо сакырым садак шарен нӧлтал кертын огыл. Тидлан рассеиватель манмыже моткоч чот изи рожан лийшаш улмаш. А мый эсогыл вес эл гыч заказым ыштенам ыле, туге гынат келшен толшо толын огыл. Ты амал дене точечный сварке йӧн дене рӱдаҥдыме воштырым пижыктенам. Тыге веле сеткым чот изи рожаным ыштен кертынам да тудо пашам ышташ тӱҥалын.
Вара иктешлыме семын каласыш:
– Тиде аппаратым иктаж кум ий утла ыштенам, очыни. Конешне, кажне кечын огыл, а жапын-жапын, иктаж-мом уым шонен мумо семын. Тӱҥалтыште тыге ыштем – келшен ок тол, тиде детальым туге шындем – садак сакыр огеш нӧлталалт ыле. Мом кузе келыштарашат ӧрынам, санденак вигак шот лектын огыл да гаражыште идалык утла шинчыктенам.
Тунам мыйын телефонемжат тыглай, кнопкан веле, ыле да тыгай аппаратым кузе ыштышаш нерген иктернетыште иктаж-кӧн вераҥдыме видеожым ончашат йӧнем лийын огыл. Да тудо жапыште кызытсе семын еҥ-шамыч видеожымат тынар шукын да тынар шуко шынден огытыл. Икманаш, нине амал дене тиде аппаратым мый турыснек шке ушем дене шонен муын гына келыштаренам.
– Тугеже шонымашдам содыки шуктенда: ӱдырда-шамычлан сакыр ватым шке ыштен пукшенда, – палемдышым.
– Пукшенам, – шыргыжал вашештыш пӧръеҥ. Да ешарыш: – Мыйын ыштыме аппаратем дене ямдылыме лачка сийым молат кочкын ончышт манын, нунак тений пайремлашке лекташ темленыт. Вет аппарат пашам ыштыше лийын, но кужу жап гаражыште тыглай веле шоген. А кызыт, тевыс, пачерыштак шинчыктена. Кӧ пала, ала ӱдырна-шамычын тудын дене эше иктаж-кушко миен толшаш кумылышт лектеш.
– А пайремлаште еҥ-влаклан ыштыме годым кенета пудырга манын огыда лӱд? – рашемдыме шуо.
– Уке. Да тыште пудыргашыже нимолан. Турист-шамыч плитке дене лӱдде пайдаланатыс, ты аппаратыштат тӱҥжӧ тудак. Адакшым мый шке ыштымемлан ӱшанем, – ласкан вашештыш кидмастар.
А мутланымаш мучаште палемдыш:
– Эше иктаж-мом ышташ шонымашем шочеш гын, тудымат илышыш пурташ тыршаш тӱҥалам. Но кызытеш лачшымак мом келыштарышашым шканем але раш палемден омыл. А такшым вуйушым пудыратылын, иктаж-мом шке кид дене ышташ оҥайыс.
Тыгай еҥ-влакым калыкыште Кулибин маныт. Тиде пӧръеҥымат тыгак ойлаш лиеш. Ала школ деч вара Йошкар-Оласе совхоз-техникумышто техник-механиклан тунеммыжат мыняр-гынат полшен, содыки тиде оборудованийым ыштымыж годым механикым палымыже кӱлын, очыни. Но вет садак, нигушто ончыде, чыла шке шонен муаш да мо уло, тудын гыч ала-мом уым ышташ кажныжынак мастарлыкше огеш сите.
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
