Ӱмаште 2 декабрьыште Йошкар-Олаште «Курым-влакын келшен йоҥгалтмышт» («Созвучие веков») этнофорум лийын. Тышке кидмастар-влак ятырын толыныт ыле. Киров кундем Уржум вел гычат.
Нунын кокла гыч иктыже – кидмастар, чолга ӱдырамаш А.Курочкина.
Алевтина Владимировна пеленже Регина ден Ангелина уныкаже-влакым конден.
Каласыман, ӱдыр-влакым Йошкар-Олаш чӱчкыдын ӱжаш тӱҥалыныт. А ӱжаш амал уло. Нуно ковашт дене эре толыт да калыкым тошто семын ыштыме вургемышт да муро-куштымашышт дене куандарат. Кузе тыгай самырык артист-влаклан совым от кыре!
– Мый Марий Турек район Кугу Руялыште шочынам, – ойла Алевтина Владимировна. – Вара ача-авам Тюмень областьыш илаш каеныт. Мый тушто кушкынам. Тора кундемыште марла мутланаш ыш логал. Тыге шочмо йылмым мондашат тӱҥалынна. Уке, тыге ок лий, шоналтенам семынем. Марла мутланаш, лудаш, возаш шке тунемынам.
Шочмо верыш пӧртылмеке, марий йӱланам, тӱвыранам аралаш пижынна. Ушна пурен манаш лиеш. Уныка, кугезе-уныка-влак шочыныт. Нунылан марла ойлаш, марий йӱлам ончыкташ шонен пыштенам.
Эн ончыч кугезе коча-кован вургемыштым погаш пижынам. Тоштым ончен, уныка-влаклан кызытсе жаплан келшыше вургемым ургаш тӱҥалынам. Ме Вӱрзым олаште илена. Ачам Владимир Музуров Марий Турек район Кугу Руял гыч, а авам Юлия Абрамовна Виче кундем Уржум район Марий Сабуял гыч. Тыге кок диалект денат мутланем. Кунамже «тинь-минь» ойлем, южгунам «тый-мый» манам.
Киров велыште 2014 ий гыч «Вӱрзым марий» калыкле-тӱвыра автономий пашам ышта. Тыге кажне ийын Тиште кече вашеш «Сай мотор Уржум» фестиваль эртаралтеш. 2023 ийыште ты пайрем шымше гана лие. Тушко Татарстан, Марий Турек гыч миеныт. Тыгай мероприятий кундемыштына марий йылмым, тӱвырам аралымаште кугун полша.
Ондак марий йылмым Тӱм-Тӱм ялысе школышто тунемыт ыле. Кызыт школжат петыралтын. Йоча-влак интернетыште, телефонышто шинчат.
Марий ача-ава-влаклан ешыште шочмо йылмым аралыме шотышто эре мутланем. Нунылан марий мультфильм-влаклан ссылкым колтем. Кеч тыге да марий йылмым палаш тунемыт. Мутат уке, чыла пашамат ончыч шке гыч тӱҥалман, марла мутланыман, калыкнан тӱвыраж деке мелын лийман… Йылмынам эркын мондена, шке жапыштыже могай кугу йоҥылышым ыштымынам шкежат ынде шижына. Кызыт шочмо йылмынам арален кодаш манын тыршена. Уныка-влак дене марла утларак мутланена, марла мурена, куштена, марий вургемым чиена, – ойла Алевтина Курочкина.
Мутланымашышкына Регина ден Ангелинат ушнышт. Нуно изинек марий шӱлышан кушкыт. Моткочак уста улыт. Мастарлыкышт дене калыкын чонжым пешак савырен моштат. Регина эсогыл сылнештарыме арвер-влакым шкеак ышта. Пылышыш кӧржым, аршашым, кидшолым, вуйыш пидаш сылнештарыме вуйоҥгым. Икманаш, усталык да мастарлык шотышто коваштым поктат. Тугеже нунылан умбакыжат тыгаяк кодаш да марий йылмынам, тӱвыранам арален кодаш тыланена.
М.СКОБЕЛЕВ
М.Скобелевын фотожо
