Морко районлан – 100 ий
У ошкыл дене вашлиеш
Морко кундемым таклан огыл талант памаш маныт. Район рӱдыштӧ шолын лекше ший памаш семынак тудо талантым шочыкташ шагал огыл вийым пуэн да пуа. Уло республиклан палыме 80 утла поэт, прозаик, журналист, 70 утла мер-политике деятель, 40 утла шымлызе, ятыр сулло пашаеҥ тышеч лектыныт. Кугу пашам нуно шуктен шогеныт да шагалын огыл кызытат шуят.
Кугу лектышан пасуж дене ты кундем моктанен кертын огыл гын, жапше годым чодыра кумдыкшо дене республикыште нылымше, мӱкшым ончымыж дене кокымшо, а изи производство дене эсогыл икымше верым налын, да тушечын кугурак ужашыже лачак чодырам перерабатыватлыме дене кылдалтын. Чодыраште ур тӱҥ янлык лийын – тидым районын гербше гычат ужыда.
Мутат уке, илыш вашталтме дене тыштат кугу вашталтыш лийын: чапле чодыражат шагалемын, мӱкшыжымат кызыт утларакше посна еҥ-влак гына кучат, изи производствыжат мынярак кодын… Но тӱҥжӧ – калыкын паша кумылжо кодын.
Районын промышленный производствыжо тӱҥ шотышто пластмасс изделийым ямдылыме, электровийым, газым да парым ситарыме, кочкыш продукт ден йӱышым ыштыме, кӱ ден ошмам кӱнчен лукмо, чодырам перерабатыватлыме дене кылдалтын. Тений икымше пелийыште чылаже 730,5 миллион теҥгеаш продукцийым лукмо, тидыже ӱмашсе тыгаяк жап дене таҥастарымаште 86,0 процент лиеш. Но кокымшо пелийыште лектыш кугемшаш.
А ялозанлык производствыжо моло районысо семынак шурным ончен куштымо, кормам ямдылыме да вольыкым ашныме дене кылдалтын. Икымше пелийыште чылаже 1044,4 миллион теҥгеаш, але ӱмашсе деч 2,7 процентлан шукырак, продукцийым ыштен налме. Тидыже куандарыде ок керт.
Кугу да кокла кугытан организаций-влакын вийышт дене ты жапыштак 116,7 миллион теҥгеаш чоҥымо пашам шуктымо, тидыже ӱмашсын 93,2 процентше лиеш. Тыгодымак калыкын вийже дене 10323 квадратный метр кумдык 99 пӧртым нӧлтымӧ, але ӱмашсе деч – 2,5 ганалан шукырак. Тидат куандара. Коммунал сферыште 6,5 километр газ сетьым шупшмо.
Изи предпринимательстве субъект радамыш пурыдымо организацийлаште рознице торговльо оборот пелийыште 715,5 миллион теҥге, але ӱмашсе деч 7,4 процентлан кугурак лийын. Тыгодымак общепит оборот (9,0 миллион теҥге) 5,2 процентлан иземын. А тӱлыман услуго кугыт (95,3 миллион теҥге) 1,1 процентлан кушкын.
Шкат ужыда, районышто экономике вияҥме сӱрет удажак огыл. Сандене, ӱшаныме шуэш, кокымшо пелийыште тудо мыняр-гынат саемеш, да район шке лӱмгечыжым у ошкыл дене вашлиеш.
Ю.Исаковын фотожо.
