«Келшымаш урок» проект кышкарыште Марий Элысе Татар тӱвыра рӱдерыште Татар тӱвыра кече эртен. Уна-влакым фоеш пурымаште чак-чак дене сийлен вашлийыныт.
Залыште татар калыкын илыш-йӱлаже, ыштыш-кучышыжо, тӱвыраже дене палдарыше ончер вучен. Пайрем программе Татарстан Республик нерген видеофильм гыч тӱҥалын, вара тӱвыра рӱдер дене палдарымаш эртен. Марий Элысе татар-влакын калыкле-тӱвыра автономийыштым вуйлатыше Амир Шакиров ик интервьюштыжо амал деч посна огыл палемден – ты рӱдер Российыштыжат ик эн сайын пашам ыштышылан шотлалтеш. Эшежым республикыштына нуно чынжымак шукын улыт, 40 тӱжем нарыш погынат. Нуно тӱшкан Параньга, Марий Турек, Морко районлаште илат. Параньга районысо икмыняр школышто татар йылмымат туныктат. Йошкар-Оласе ик школышто тӱҥалтыш класслаште тудо уло.
Марий Элыште Татар тӱвыра рӱдер республик бюждет кӱшеш пашам ышта. Тудо 1997 ийыште почылтын. Тачысе кече марте тудо татар-влакым веле огыл, ислам вера дене кылдалтше, Йошкар-Олаште илыше калык-влакын еҥыштым уша. А тыгайже пытартыш жапыште вузласе студент-влак кӱшеш чотак ешаралтын. Нунылан келшыше мероприятий-влакымат эртарат: Наврузым, Курбан Байрамым…. Татар тӱвыра дене кылдалтше тӱрлӧ мероприятийжым шотлен от пытаре! Татарстан гыч шочмо йылмышт дене мурышо артист-шамычат толын коштыт.
Вашлиймаш касым рӱдерын директоржо, Татарстанысе тӱвыран сулло пашаеҥже Ильгис Гайсин почын. Творческий коллектив-влакын ямдылыме программе гоч ты калыкын историйже, илышыже, йӱлаже, муро ден куштымашыже, семӱзагарже, кочкышыжо дене палыме лийме. Рӱдерыште Россий кӱкшытыштат чапым налше коллектив ятыр: «Сандугач» вокальный студий, « Булгар» татар куштымаш образцовый ансамль да молат. Татар да марий кӱслем ыштыше да шоктышо мастар Гарай Магсумьяновымат поснак ушештарыман. Тудын ансамбльже, тунемшыже-влак Россий мучкат чапланат. Касыштат шоктымышт йоҥгалте. Татар кӱслежым ончерыште ужаш лийын. Каласен кодыман: марий кӱсле 36 кылан гын, татарын – 12 веле. Тыгак ончерыште калфак, оҥыш сакыме сылнештарыш, татар тӱр, национальный вургемым чиктыме курчак-влак да молат ончыкталтыныт.
Татар-влак семын кушташ тунемаш кумылан-влаклан мастар-класс эртаралтын.
«Келшымаш урок» проектым илышыш Российысе марий-влакын федерал калыкле-тӱвыра автономийышт Марий тӱвыра рӱдер дене пырля илышыш шыҥдара. Сандене кажне «урокыш» Марий Элыште илыше тӱрлӧ диаспор ден национальный тӱшкан еҥышт мият. Мероприятий нунын коклаште кылым пеҥгыдемдаш, икте-весе нерген утларак пален налаш полша. Тидымак палемдыш Марий тӱвыра рӱдер вуйлатыше Наталья Пушкина.
Татар тӱвыра дене кылдалтше урок самвар воктене чайым йӱмӧ йӱла дене мучашлалтын. А чай дене татар калык кочкышым авызленыт. Тудым «Фестиваль» татар калык кочкыш кухньо кафен озаватыже Рау Гайсина ямдылен.
С.Носова
