28 июльышто Россий Федерацийын тазалык аралтыш министрже Михаил Мурашкон кӱштымыж почеш Марий Элыш Санкт-Петербург кугыжаныш педиатрический медицине университетын ректоржо, РФ Тазалык аралтыш министерствын тӱҥ неонатологшо, профессор Дмитрий ИВАНОВ паша дене толын коштын. Перинатальный рӱдерыште лиймыж годым тудо республикысе СМИ-н журналистше-влак дене вашлийын да нунын икмыняр йодышыштлан вашештен.
Марий Элын рӱдолаштыже Перинатальный рӱдерлан чоҥымо кӱкшӧ технологиян у корпусын кӱлешлыкшым аклыме годым Д.Иванов палемден:
– Начар тазалыкан да черле ӱдырамаш-влаклан медицине полышым пуымо нерген мут лекмеке, кӱкшӧ технологийын мынярак кӱлмыжым радамлыдеат умылаш лиеш. Нине пациент-шамыч акушер ситыдымашан (преэклампсий, эклампсий – шӧн шупшмаш – авт.), неле экстрагенитальный ситыдымашан (сакыр диабет, шӱм-вӱргорно системын тӱрлӧ черже – авт.), шӱм йымалне иланыше азан ситыдымашыжан улыт. Тыгодым мӱшкыран ӱдырамаш-влак лугыч лийын, азам жап шуде ыштен кертыт. 2012 ий гыч Российыште тыгай нормым илышыш пуртымо: 22 арняш деч кугурак да 500 грамм деч нелырак азалан кӱлешан чыла полышым пуыман. Элыштына тыгай регион-шамыч улыт, кушто медперсоналын тыршымыж дене килограмм деч изирак нелытан йоча-влак 90-95 процент случайыште илыше кодыт. Ты радамыш Марий Элат пура.
Палынак изи нелытан шочшо аза-шамычым тӱрлӧ пӱрымаш вуча. Илыше кодшо йоча-влак медицине пашаеҥ-шамыч ончылан нуным ончен лукмо да тыгодым инвалид лийын кертме деч арален, утарен кодымо неле задачым шынденыт. Медик-влак тиде задачым сайын шуктат: изи нелытан 60, а южо регионышто 70-80 процент ньога жапыштыже шочшо шкетаҥашыжым «поктен шуэш» да тичмаш илыш дене ила.
– Таче ме кугу тӱткышым кӱлешан эше ик темылан ойырена, – манын Дмитрий Олегович. – Ава шӱм йымалне иланыше азан ситыдымашыжлан, мутлан, шӱмжӧ дене кылдалтше ситыдымашлан. Икмыняр ий ончыч тыгай ньога-влак илен лектын кертын огытыл. Пиалешна, Марий Элыште тыгай ситыдымашан икшыве шуко огыл. Кызыт пациент-шамычым федеральный рӱдерлашке эмлалташ колташ йӧн уло. Адакше регионласе врач-влак федеральный рӱдерын специалистше-шамыч деч неле пациент шотышто ой-каҥашым налын кертыт. Мутлан, мемнан университетна тылзе еда 200 наре консультацийым эртара, ты шотышто Марий Элысе йоча-влакланат.
Росстатын увертарымыж гыч, Российыште ий еда 5 процент наре аза жап деч ончыч шочеш. Нуным реаниматолог, неонатолог, медсестра-влак эмлен, ончен луктыт – тидым ювелирын пашаж семынат аклаш лиеш. Кӱлешан да моткочак неле пашаште элнан изи гражданинжын илышыжым арален кодышо кажне еҥын шонымашыж ден паша опытшо шергакан.
Дмитрий Олегович Российыште неонатальный скрининг дене кылдалтше темымат тарватен. Элыштына кызыт гына шочшо аза-влакым наследстве дене куснен кертше вич черлан тергат. Шушаш ий гыч шуэн вашлиялтше чер-шамычым рашемдыме шотышто неонатальный скринингын программыжым кумдаҥдат. Тудын дене келшышын, аза-влакым наследстве дене кӱсынлен кертме 36 черлан шымлат.
– Тиде йӧн черым шкеж нерген палдараш огыл, а вияҥаш тӱҥалме йыжыҥыштак рашемдаш полша. Тыге ньогам жапыштыже эмлаш тӱҥалаш да колымо деч утарен кодаш лиеш, – палдарен Д.Иванов.
Профессор Перинатальный рӱдерыште медперсоналын пашажым эскерен, ӱдырамаш ден аза-шамычлан медицине полышым пуымо кӱкшытым, ты шотыштак маршрутизацийым, федеральный рӱдер дене вашкылым аклен, шке темлымашыжым каласен, регионыштына азам ышташ да кызыт гына шочшо азалан полшымо системе-влакым вияҥдымаште посна мере-шамычым палемден.
Перинатальный рӱдерын тӱҥ врачше Ирина Виноградова отделений-влакын вияҥмышт да приёмный покойым модернизироватлыме шонымаш дене палдарен.
Коллеге-шамыч специалист-влакын участвоватлымышт дене эн неле случайлам лончыленыт, тыглайлан огыл шотлалтше задаче-шамычым решатлыме годым врач-влакын паша радамыштым иктешленыт.
Эксперт группын пашаштыже Педиатрический университетын клиникыжын тӱҥ врачше Виталий Резник ден тудын реанимаций, анестезиологий да неонатологий шотышто алмаштышыже Алексей Яковлев участвоватленыт.
Д.Иванов ден тудын коллегыже-влак паша визитыштым Марий Элын Тазалык аралтыш министерствыжын да медицине организацийже-шамычын вуйлатышышт дене вашлийын мутланыме дене мучашленыт.
– Марий Элыш ынде нылымше гана толын коштым. Перинатальный рӱдерын кӱкшӧ технологиян у корпусыштыжо икымше гана лийым. Ужмем иктешлаш гын, теве мом палемдем: республикыште Перинатальный рӱдер, ӱдырамашлан азам ышташ, йочалан полшымо системе чарныде вияҥыт, – регионын тазалык аралтыш министрже Марина Паньковалан манын Дмитрий Иванов.
Тӱҥ неонатологын палемдымыж почеш, ончыкыжым чыла кӱкшытан тӧнежлаште ик идеологийым ышташ шотлан толеш: Перинатальный рӱдер гыч тӱҥалын районласе отделений ден ӱдырамаш консультаций-влак марте. Тыгак Педиатрический университетын ординаторжо-шамычым Марий Элысе клиникылашке стажироватлалташ колтат. Тидыже ординатор-влаклан практический опытым погаш да регионысо медицинылан пайдам кондаш йӧным ышта.
– Республикыштына кадр ситыдыме дене кылдалтше йодыш уло, тӱткышым ӱдырамаш консультаций-влаклан ойыраш, тыгак наставничествым вияҥдаш кӱлеш. Педиатрический университетысе специалист-влакын опытышт, компетенцийышт – аклаш лийдыме. Ме вашкелшыкым ыштена да ординаторда-влакым налаш тӱҥалына, – вашештен М.Панькова.
Маргарита ИВАНОВА
Фотом Марий Элын Тазалык аралтыш министерствыжын сайтше гыч налме
