Пеледыш пайрем – кумда элна мучко веле огыл, тӱня мучко шарлыше марий калыкым ушышо да ик верыш чумырышо ик эн кугу пайрем.
Тидыже ий гыч ийыш утларак пеҥгыдемдалтеш. Ӱмаште тушко Российын 8 регионжо гыч делегаций-влак толыныт да пайрем 30 тӱжем наре еҥым чумырен. А тений 17 июньышто Йошкар-Олашке тылеч кок пачаш нарылан шукырак – 14 регион гыч – марий-влак погыненыт да чылаже 45 тӱжем наре еҥ пайремыш ушнен! Тидлан амалжат уло, вет Йошкар-Олаште Пеледыш пайремым эртараш тӱҥалмылан тений 100 ий темын! Адакшым тудо икымше гана кугыжаныш кӱкшыт дене палемдалте! Тыгай статусым пуаш ямдылалтме нерген ӱмаште эртаралтше Пеледыш пайремыште калыкым саламлымыж годым Юрий Зайцев увертарен ыле.
Таҥошкылмаш, саламлымаш, тыланымаш
Моло ийласе семынак Пеледыш пайрем теният В.И.Ленин лӱмеш тӱвыра полат ончылно улшо площадке гыч тӱҥале. Республикысе районла ден олала, вес кундемла гыч толшо уна-влакын делегацийышт эн ончычак чыланат тушто погынышна. Изирак концертым ончымеке, колонно дене Ленин проспект мучко Ленин площадьыш таҥ ошкыл эртышна. Паледа, тиде жапыште кажне гана чоным тугай кугу куан шижмаш да пайрем кумыл авалта! Вет тынар шуко марий еҥ, мотор деч мотор вургемым чиен да сӧрал пеледыш гаяк сӧралын койын, иквереш чумырген, гармонь дене сылне марий сем-влакым шоктен, тӱмырым перкален, мурен, куштен ошкылеш!
11 шагатат 45 минутлан М.Шкетан лӱмеш марий кугыжаныш драме театр ончыко толын шумеке, торжественный ужаш тӱҥале. Калык ончыко эн ончычак онаеҥ-влак лектыч да республикыштына илыше ден уна-влакым чылашт лӱм дене тӱҥ онаеҥ Александр Таныгин саламлыш, тыланыме мутым ойлыш.
Марий Эл вуйлатыше Юрий Зайцев погынышо-влакым саламлымыж годым тыге палемдыш:
– Пеледыш пайрем – куан да калыкым ушышо кече. Тек тудо сай кумылым пӧлекла. Ӱшанем, ме умбакыжат элнам тӱзатымашке пырля каяш тӱҥалына.
Тылеч вара республик вуйлатыше икмыняр еҥлан наградым кучыктыш. «Россий Федерацийын ялозанлыкшын сулло пашаеҥже» чап лӱм дене «Семеновский» племзаводын Кугенерысе комплексшын управляющийжын полышкалышыже Людмила Кузьмина, Россий Федерацийын Президетшын Почетан грамотшо дене «Оршанский сельхозпром» ушемын тракторист-машинистше Юрий Игнатльев, «За заслуги перед Марий Эл» II степенян орден дене тӱҥ онаеҥ Александр Таныгин, «Марий Эл Республикын калык писательже» лӱм дене Марий Эл Кугыжаныш Погын председательын алмаштышыжын полышкалышыже Александр Петров, «Марий Эл Республикын ялозанлыкшын сулло пашаеҥже» лӱм дене «Земледелец» ялозанлык артель» ялозанлык производственный кооперативын тракторист-машинистше Альберт Мамаев, Марий Эл Республикын правительствыжын Почетан грамотшо дене «Шойбулакский» племзаводын тракторист-машинистше Рудик Григорьев палемдалтыч.
Саламлымашке Федераций Совет председательын алмаштышыже, Марий Эл деч сенатор Константин Косачев ушныш.
– Тендан дене пырля тиде пайремыште улмемлан куанем. Тиде пайремым шкенан манаш да марий вургем дене шогаш мылам – кугу чап, – мане тудо.
Чынак, Пеледыш пайрем дене калыкым саламлаш тудат, республик вуйлатышат марий тӱран тувырым чиен лектыныт ыле.
Погынышо-влакым тыгак Татарстан Республикын Раисше Рустам Миннихановын лӱмжӧ дене Агрыз муниципал район вуйлатыше Азат Валеев саламлыш.
– Кумшо июньышто Агрыз район Пелемеш селаште ме республик кӱкшытан «Семык» пайремым эртарышна. Тушко Российын лу регионжо гыч 50 фольклор ансамбль толын. Марий Эл гыч уна-влакым вашлияш мыланна моткоч кугу чап да куан ыле. Марий Эл Республик вуйлатыше Юрий Зайцевын Агрыз районыш мийымыжлан поснак кугу таум каласыме шуэш. Марий Эл чоннан ик ужашыже лийын. Мый тыланда пеҥгыде тазалыкым, тыныслыкым, пашаште кугу кӱкшытым да пиалым тыланем, – Рустам Миннихановын саламлымашыжым лудо Азат Валеев.
Пеледыш пайрем дене тыгак Марий Эл Кугыжаныш Погын председатель Анатолий Смирнов, тудын алмаштышыже Лариса Яковлева, Оньыжа Эдуард Александров, Йошкар-Ола муниципал округын вуйлатышыже Виктор Кузнецов, Йошкар-Олан мэрже Евгений Маслов саламлышт.
Кажне гаяк саламлымаш деч вара тӱрлӧ коллектив ден посна мурызо-влак сылне номерыштым пӧлеклышт.
Парк гӱжлен!
Торжественный ужаш мучашлалтмеке, чыланат тӱшкан олан рӱдӧ каныме паркышкыже ошкыльыч. Кугу уна-влакым тушто Марий тӱвыра рӱдерын пашаеҥже ден фольклор коллективше мелна кышыл, пура дене да мурен-чӱчкен вашлийыч.
Тиде жапыште парк гӱжлен! Тушто кажне гаяк лукышто могай-гынат концерт, таҥасымаш, модмаш эртен.
Паркыштак тиде жапыште «Марий кудо» конкурс тӱҥалын. Тушко Российын кум регионжо гыч: Марий Эл Республик, Свердлов да Киров областьла гыч – ушненыт да 16 кудым вераҥденыт ыле.
Тиде жапыштак, 13 шагатлан, Сеҥымашын XXX-шо идалыкше лӱмеш тӱвыра полат ончылно «Саскавий» марий ӱдырамаш ушем «Эх, пайремем, пайремлан келшыше тувырем» этномодо фестивальым эртарыш. Чыла тидын нерген радамлын шушаш кугарня номерыште каласкалена.
Любовь Камалетдинова
