«Рвезе жап каласе», «Мо эртен», «Ит мондо вашлийме жапым», «Лий мылам тый икте», «Тыланет мурем»… Валерий Шамовын нине да эше икмыняр сылне мурыжо Марий Эл радиошто чӱчкыдынак йоҥгалтыт.
Валерий Марий Турек районысо Марий Пыламарий ял гыч. Жапше лийме семын тудо семӱзгарже-влакым шокта, почеламутым воза, мурым шочыкта.
Эстраде аланыш икымше ошкылым кунам ыштен? Репертуарже могайрак? Нине да моло нерген шкеж дене мутланышна.
– Валерий, кунамрак мураш тӱҥалынат?
– Изиэм годсек мураш йӧратем. Школышто эртаралтше ятыр конкурсышто мастарлыкым ончыктенам. Тиде пагытыштак баяным шоктенам, мураш йӧратыше-влаклан аккомпанироватленам, эсогыл концерт дене пошкудо яллаш лектын коштынна.
– Баяным шокташ кӧ деч тунемынат?
– Ачам баяным, гармоньым мастарын шокта, тудымак ончен, очыни, кумшо классыште тунеммем годым семӱзгарлан шӱмаҥынам. Жапше годым тудо ялысе тӱвыра пӧртыштӧ аккопаниаторлан ыштен. Шарнем, икана кидышкем гармоньым налынам да «Гена крокодилын мурыжым» шоктен мурен шинченам. Ковам тидым колын да муралтен колтымо тошто мурыжын семжым шокташ темлен. Кум нотым темдыштынак тунемым, а иктаж пел ий гыч кум мурым шокташ тунемын шуынам.
– «Ший памаш» эстраде муро фестивальыш ушнышо-влак кокла гыч лӱмет у ыле. Тушко ушнаш кӧ темлен?
– Ты фестивальыш икымше гана ушненам. Тудын эртаралтмыж нерген уверым Калык усталык да культур ден каныме паша шотышто шанче-методике рӱдерын методистше Роза Евгеньевна Искакован интеретысе лаштыкыштыже уверым ужынам ыле. Садлан тений мастарлыкем терген ончаш лийынам. Тидым ышташ илымыж годым Марий Элын сулло артистше, Марий Эл тӱвыран сулло пашаеҥже Раисия Михайловна Даниловат ик гана веле огыл темлен ыле. Тудын ойлен кодымо ятыр сай шомакшым кызытат шарнем.
– Ты фестиваль-конкурсым шкешотан уроклан шотлат. Тудын кӱлешлыкшым кузе аклет?
– Чынжымак, усталык шотан таҥасымаш мыланна эстраде аланыш икымше ошкылым ышташ полша. Сценыш мураш лекме деч посна талантан да уста композитор, артист-влак дене шинчаваш ужын мутланыме, нунын деч кӱлеш ой-каҥашым налме моткоч шерге, тыгак фестиваль йолташ-влакым муаш, финн-угор тӱняште муро аланыште тыршыше-влак дене палыме лияш полша. А эн тӱҥжӧ – шке мастарлыкым терген ончаш йӧн пуалтын.
– Критикымат колыштын моштыман, маныт…
– Колыштын да умылен моштыман. Специалист-влак кеч-кунамат экшыкым кораҥдаш полшаш шонен ойлат. Мутлат, «Ший памаш» фестиваль-конкурс годым Россий искусствын сулло деятельже Валерий Дмитриевич Кульшетов семым возымаште кугу тӱткышым молан ойырымо да моло нерген сайын каласкален. Тудын деч налме шинчымашым ончыкыжым усталык пашаштем кучылташ тӱҥалам. Тыгак Марий Элын калык поэтше Геннадий Леонидович Сабанцев мурылан почеламутым возымо, тудын годым шуктымо правил нерген радамын ойлен. Тудынат шкешотан урокшо пеш пайдале лийын.
– Конкурс гоч раш лие: Тый мурылан мутымат, семымат возет. Ты пашалан шукертак шӱмаҥынат?
– Иктаж кум-ныл ий ончыч. Усталык паша шуко жапым налеш, а тудым ты шӱлыш деч посна ышташ огеш лий. Сылнымут корно-влак йӱдымат трукышто ушыш возыт. Южгунам кум-ныл шагат эр мартеат шинчылтам, а вара возымемым семӱзгар дене мучаш марте шукташ тыршем. Баян, синтезатор дене семым возаш утларак келша.
– Репертуарет кугу?
– Латныл мурем уло, шукерте огыл «Теле шӱм» мурым ямдылен шуктышым. Тудым кызыт интернетыште колышташ лиеш. Мурылан мутшо ден семжым шке возенам, аранжировкым Рудольф Глушков ыштен. Эше кок мурым вашке луктын шуктышаш улам.
– Тыйым вес кундемысе конкурсышкат ик гана веле огыл ӱжыныт манын колынам ыле.
– Шошым Озаҥ олаш продюсер, композитор Жаудат Гильманов «Яшь йелеклер» («Поющие сердца») конкурсыш ӱжын ыле. Тушко Российын тӱрлӧ олаж гыч кумло наре самодеятельный автор погынен. Конкурсышто шке возымо мурем дене лауреат лӱмым сеҥен налынам. Тыгак Иваново олаште эртаралтше «Уникальные люди» конкурсыш (онлайн) ушненам, кокымшо степенян лауреат лӱм дене палемдалтынам. Республикыштына инвалид-влаклан шагал огыл мероприятийым эртарат, кертмем семын кажныштыже мастарлыкым ончыкташ тыршем. Тиддеч посна Яшмет тӱвыра пӧртын ансамбльже дене пошкудо яллаш, районлаш концерт дене лектын коштына. Коляске дене куснылаш куштылгыжак огыл гынат, чонем мураш ӱжеш.
– Валерий, шочынак инвалид улат але иктаж туткар деч вара ты радамыш логалынат?
– Таза икшыве шочынам….
Материалым умбакыже «Марий Эл» газетыште лудаш темлена
