27-30 мартыште республикнан рӱдолаштыже куштышо да хореограф-постановщик-влакын «Михаил Мурашко йолташыже-влакым ӱжеш» XIII фестиваль-конкурсышт эртен.
Тушко Моско, Санкт-Петербург олала, Башкортостан, Татарстан, Чуваш республикла, Моско, Владимир, Челябинск, Пенза областьла, Алтай край да кундемнан ятыр районжо гыч илышыштым куштымашлан пӧлеклыше мастар-влак чумыргеныт.
Фестивальым почмаште Марий Эл правительстве председательын алмаштышыже – тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов да Россий искусствын сулло деятельже, Марий Элын калык артистше, Кугыжаныш премий-влакын лауреатше, Москвасе культур да искусство кугыжаныш институтын профессоржо, академик Михаил Мурашко лийыныт.
– Михаил Петрович Мурашко пашам ыштыме пагытшын ик эн волгыдо жапшым Марий Эллан пӧлеклен. Те, Михаил Петрович, марий куштымашым вияҥдымашке моткоч кугу надырым пыштенда. Кызыт кажне ийын тӱжем дене йолташда-влакым ик сценыш чумыреда. А тидыже – элнан 13 регионжо гыч 52 усталык коллектив! Чылаже тӱжем кокшӱдӧ еҥ! – палемден Константин Анатольевич.
– Тендан деке, Марий Элыште илыше да тыгак фестивальыш ушнышо шерге йолташем-влак, эреак куанен толам, – чонжым почо маэстро.
Конкурс жапыште тӱрлӧ калыкын куштымашыже чоным вӱчкен. Челябинск гыч «Ералаш», Моско область гыч «Боярышня», мурышо да куштышо Чуваш кугыжаныш академический, «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбль-влакым зал калык поснак шокшын вашлийын да, профессионал мастарлыкыштлан тауштен, «Браво!» шомак дене тауштен.
– Сайын ямдылалтше конкурсант-влак толыныт. Калык лӱмым нумалше коллектив-шамыч куштымашышт гоч калыкын тӱвыраже, йӱлаж дене палдареныт. Тидлан самырык тукымымат, куштымашын жаплан келшыше стильжым, у формым кучылтын, кумылаҥден моштымышт шижалтын. Марий куштымашым аклаш лукшо шуко лийын, мый марий тӱвырам пешыже ом пале гынат, кажне коллектив шке калыкшын ойыртемжым куштымаш гоч ончыктен моштен. Костюмыштат тӱрлӧ, кажныжын шинчаш перныше, мотор, – палемден жюрин еҥже Александра Смирнова.
Ты шонымашым жюрин вес еҥже Сергей Горбатов тыгерак шуйыш:
– Но марий коллектив-влаклан репертуарышкышт вес калык-влакын куштымашыштымат пуртыман. Тидым такшым ты фестиваль пеҥгыдемдыш. А руш куштымаш кажне коллективын репертуарыштыже ик эн тӱҥ верым айлышаш, вет руш тӱвыра моло тӱвыра дене иквереш ушышо звенолан шотлалтеш. Руш тӱвыралан кӧра вес куштымаш-влак аралалт кодыныт.
Участник-влакым жюри (председательже – Михаил Мурашко) икмыняр номинацийыште аклен. Гран-прим «Топотушки» (Кужэҥер посёлко), «Боярышня» (Моско область, Истра ола), «Ералаш» (Челябинск ола), «Росинка» (Владимир область) да Тамара Дмитриева лӱмеш мурышо да куштышо «Эрвел марий» (Йошкар-Ола) ансамбль-влак сеҥен налыныт.
Кажне ийын конкурс ойыртемалтеш, виян коллектив-влакат утларак ушнат да мастарлыкышт дене куандарат. Марий куштымашын моторлыкшым арален кодышо да сценыште чаткан ончыктен моштышо коллектив-влакын ятырынак лиймышт кумылым нӧлтен. Тидымак палемден фестиваль мучаште пайремын озаже Михаил Петрович Мурашко.
Алла Рыцарева, «Боярышня» ансамбльым вуйлатыше:
– Тиде сеҥымаш – тыршен пашам ыштымылан кугу ак. Конкурсыш визымше гана толынна, руш да калык-стилизоватлыме куштымашлам ончыктенна.
Тыгай конкурс профессор, наставник Михаил Петрович Мурашко дене мутланаш, тудын деч тунемаш йӧным пуа, вет марий куштымаш нерген веле огыл, руш куштымаш нергенат шуко пала. Тудын шындыме «Строй» марий куштымашыжым йоча-влак уло кумылын куштат.
Антонида Иванова, «Топотушки» ансамбльым вуйлатыше:
– «Озорные казачки» куштымашна дене гала-концертыш лекна.
Тыгай конкурс элнан тӱрлӧ кундемже гыч толшо коллектив-влакын мастарлыкыштым ужын тунемаш йӧным пуа. А сеҥышыш лекме эшеат тыршен пашам ышташ тарата. Михаил Петрович дене икымше конкурсыш толмекак палыме лийынам да кажне ийын коллективым лукташ тыршем. Лӱмлӧ еҥын пуымо ой-каҥашыжым шотыш налын, репертуарнам тӱрлӧ куштымаш дене пойдарена.
Владимир областьысе тӱвыра да сымыктыш колледж пеленысе «Росинка» ансамбльын участникше-влак Арина Вавилова, Валерия Соколова:
– Фестиваль-конкурсыш икымше гана толмо да гран-прим сеҥен налме кужу жап чоным ырыкташ тӱҥалеш. Чыла коллективым ончаш оҥай лийын, поснак «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбльын постановкыжо-влак сай шарнымашым кодат. Нунын семын тавалташ, тывырдыкым тунемаш лӱмынак марий куштымаш дене эртаралтше мастер-классыш коштынна. Тывырдык куштылгыжак огыл улмаш.
Олада пеш мотор, поснак кастене. Йошкин пырыс воктене шинченна, пырысигыже-влакым кычалынна, чаманаш кодеш, шым пырысигыжым веле муынна.
Алевтина БАЙКОВА
Иван Речкинын фотожо
