Марий фольклор коллектив-влаклан «Марий сем» фестиваль-конкурс 15 ноябрьыште Татарстан Республик Кукмара районысо Уялысе школышто эртаралте.
Тушко В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, литературым да историйым научнын шымлыше марий институт вуйлатыше Людмила Яковлева, марий йылмызе, филологий шанче кандидат, Марий Эл шанчын сулло пашаеҥже Олег Сергеев дене пырля мыламат миен толаш пиал шыргыжале.
Республикнан рӱдолаж гыч Пошкудо кундемыш ныл шагат наре автомашина дене кудалмеке, миен шуна. Школ кудывечыштак мемнам вуйлатыше Алмаз Файзрахманов кумылын вашлие.
Кӧргыш пурымеке, марий, татар, руш калык-влакын вургемыштым чийыше ӱдыр-рвезе-влак, кум йылме денак саламлалтын, кинде-шинчал дене вашлийыч да сылне муро да куштымаш дене кумылым нӧлтышт.
Тиде школышто шымле наре тунемше шинчымашым налеш. Икшыве-влакын школын да шочмо кундемыштын эртен толмо корныштым, лӱмлӧ еҥже-влакым сайын палымышт куандарыш. Историй да краеведений тоштерым ончен савырныме годым нуно чылажымат моткоч кӱчыкын да раш каласкалышт. Тӱрлӧ проектым илышыш шыҥдарымышт нунын кидпашашт гоч, а яра жапым пайдалын эртарымышт, тӱрлӧ шудо гыч ямдылыме чайым тамлен ончымеке, раш почылто. А ярмиҥгашкыже мом гына луктын огытыл?! Пидме носки, ырес дене тӱрлымӧ салфетке, кулон, шер пырче гыч ямдылыме сӧрастарыш, сӱретлыме матрёшко, пум йӱлалтен ыштыме сӱрет радына-влак куанаш да кугешнаш таратышт. Кажне пашам марий тамга дене сылнештарымышт кумылым эшеат вӱчкыш. Раш лиеш: Татарстан кундемыште лач ты марий школышто калык йӱлам, тӱвырам шымлаш да тидлан шӱмаҥше йоча-влакым кушташ кугу тӱткышым ойырат. Садлан татар, руш ӱдыр-рвезе-влакат марий фестиваль-конкурсышто мастарлыкым ончыктышт.
«Марий сем» тений Татарстан Республик гыч Арск, Балтаси, Мамадыш, Менделеевск, Пестрецы районла, Озаҥ ола, тыгак Марий Элысе Марий Турек ден Морко районла гыч кудло наре тунемше ушен. Нуно марий мурым мурымо, марий куштымашым куштымо, калык семӱзгар дене шоктымо, сылнымутым лудмо мастарлыкым ончыктышт, шымлыме да проект пашашт дене палдарышт. А туныктышо-влаклан «Методике разработко конкурс» эртыш. Тушто нуно икшыве-шамычым шочмо йылмылан шӱмаҥдыме, тунемаш кумылаҥдыме йӧнышт дене палдарышт.
Сценыште марий вургеман йоча-влакын мурен куштымыштым ончаш, семӱзгарым шокталтен, весела муро, такмак-шамычым муралтымыштым колышташ куанле ыле. Теве, мутлан, «Весёлые нотки» ансамбльын «Агытан» мурыжым икшыве-влак моторын йоҥгалтарышт веле огыл, артист койышышт денат кумылым нальыч. Адель Антиповын (Татарстан, Шорамучаш ял) йоҥгалтарыме «Тӱмырем» мурыжо йоча пагытыш пӧртылтыш, а Вилена Матвеева (Озаҥ ола) «Шулдыран мурыж» дене кундемнан мотор пӱртӱсшым моктыш. Марий Турек Арбор вел гыч изи гармоньчо Ростислав Васинкинат гармоньым шоктен, такмак-влакым йоҥгалтарымыж дене шокшо кидсовышым сулыш. Сылне семже почеш залыште шинчыше-влак верыштыштат тавалтенак шинчышт.
Тунемше-влакын шымлымаш пашаштат шочмо кундемышт дене кугешнаш таратыше, келге содержаниян лийыныт. Нуно Шорыкйол пайрем йӱлам, поэт-баснописец Виталий Ози да тудын творчествыжым, марий такмакым да кундемысе ял-влакын лӱмыштым шымленыт.
Пайрем кечынак В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, литературым да историйым научнын шымлыше марий институт ден Кукмара районысо Образований управленийын исполнительный комитетше ончыкыжат пырля пашам ышташ ойпидышым пеҥгыдемденыт. Тудо тӱвырам, йылмым вияҥдаш да калык коклаш шараш, школлаште шымлыме пашалан кумылаҥдаш полшышаш.
Уял школ – Татарстан республикысе ик марий школ. Марий йылмым тушто 28 йоча тунемеш. Ты школышто калыкын ончыкылыкшо верч чон йӱлен пашам ыштыме, кугезе поянлыкым аралыме сайынак шижалте. Тыгай фестиваль-конкурсат йоча-влакым изинекак сценылан кумылаҥдаш да шуко шӧрыныштӧ вияҥдаш полша. Тыге марий школланат шкеж нерген палдараш да йырже весе-влакымат чумыраш йӧн утларак лиеш.
Тӱрло номинацийыште I степенян лауреат лӱмым налше-влак:
«Муро» – Ростислав Васинкин (Марий Турек район, Арбор кундем);
– «Пеледыш» усталык коллектив (Уял кыдалаш школ); Зарина Яббарова (Татарстан Республик, Пестрецы район); Адель Антипов (Татарстан Республик, Шорамучаш кыдалаш школ); Максим Ирбулдин (Уял кыдалаш ял);
«Калык куштымаш» – «Шонанпыл» ансамбль (Татарстан Республик, Мамадыш район);
«Калык семӱзгар дене шоктымо мастарлык» – «Арбор тукым» ансамбль (Марий Турек район); Ярослав Фёдоров, Юлиан Фёдоров, Юлиан Михайлов (Татарстан Республик, Балтаси район);
«Сылнын лудмаш» – Аксар Мамаев, Сергей Некрасов (Марий Эл, Морко посёлкысо 1-ше №-ан школ);
«Шымлымаш да проект паша» – Ксения Кунакбаева (Уял кыдалаш школ);
«Кидпаша» – Марк Иванов (Татарстан Республик, Балтаси район)
«Методике разработко» – София Никитина (Марий Эл, Морко посёлкысо 1-ше №-ан школ)
«Класс деч ӧрдыжсӧ мероприятий» – Олеся Антипова (Татарстан Республик, Шорамучаш школ)
«Калык йӱла да тӱвыра дене мастер-класс» – Валентина Юнусова (Уял кыдалаш школ).
Гран-При –Ростислав Васинкин.
Алевтина БАЙКОВА
Авторын фотожо
