5 февральыште М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрыш калык тунаре погынен ыле: ончаш толшо-влаклан шинчаш келыштарыме улшо вер ситен огыл да партерыште кок велым пӱкеным ешарен шындашышт логалын! Марий Элын сулло артистше Андрей Бусыгиным калык теве кузе чот йӧрата, пагала да акла! Вет ты кечын актерын черетан, кумшо, бенефисше лие. Тудо 50 ий теммыжлан пӧлеклалтын ыле. Ты кечын театрыште «Китай кува» спектакльым ончыктышт.
Спектакльыште Андрей ик эн тӱҥ рольым, «китай куван», Милан, Катя шӱжаржын марийжым, Пашам, модо. Тиде такше комедий, но тушто илыш нерген шонаш, тудым аклаш туныктен каласыме сцене ден ойсавыртышат шагал огыл ыле. Да тиде жапыште мемнан, ончышо-шамычын, веле огыл шинчавӱдна чотак йогыш, Андрейынат шинчаже йошкаргыме, кумылжо тодылалтме да мутшо-влак кӱрышталтынрак йоҥгымо шижалте. Арам огыл тудо бенефисше деч ончыч пуымо икмыняр интервьюштыжат тидым палемден ыле: спектакль воштылаш веле огыл, шорташат тарата. Тыгак лие. Тыште артистын шкенжынат надырже моткоч кугу.
Мемнан актёрна-влак чыланат рольыштым устан чоҥат. Но Андрей гын мыскара роль-влакым поснак келыштарен мошта. Арам огыл калык тудым утларакше лач тидланак ик эн чот йӧрата. Тидым саламлаш толшо-влакат бенефисыште палемдышт.
Театрын художественный вуйлатышыже Василий Пектеев гын Андрей нерген мыскара йӧре, тыгодымак чыным ойлымыж дене, очыни, эн чот ойыртемалте. Сценыш лекмекше, Андрейым вуй гыч тӱҥалын йол марте тӱслен-тӱслен ончен, Василий Александрович мане:
– Андрейын капшат лапкарак, нержат кадыр, шинчажат мыйын гай кугу огыл, йолжат кадыр (тидыжым ешараш Андрей шкеже, йолжым эшеат кадыртен ончыктен, темлыш – авт.), а калык тудым тынар чот йӧрата!..
Тыгайым колмеке, погынышо-влак чыланат эн ончычак воштылаш тӱҥальыч, а вара, «тиде чынак – ме тудым моткочак йӧратена!» маншыла, совым кужун рӱж кырышт.
Йыргешке лӱмгечыже да бенефисше дене Андрей Бусыгиным кӧмыт гына ышт саламле?! Эн шукын шочмо Параньга районжо гыч тӱрлӧ ял гыч погынен толыныт ыле. Спектакль тӱҥалме деч ончыч Ермучаш, Матародо, илем гыч тиде, тудо палыме-шамыч дене мутланыме годым чыланат иктымак ойлышт: «Таче театрыш ончычсо уло колхозна гыч еҥ-шамыч толыныт ала-мо? Кӧм ужнет – таче, товатат, тыште чылаштым ужаш лиеш!»
Тыге, мутлан, Яҥгетсола тӱвыра пӧрт пелен чумырымо «Ший шымаш» ансамбль уло коллективше денак манме гай толын ыле. Да кузе?! Тичмаш мелна кышыл, салмамуно, туара дене! Тыгак пӧлекым, пеледыш аршашым кучыктымо дене пырля землякыштлан шӱмсем пӧлекымат ыштышт – сылне муро да куштымашышт дене куандарышт!
Школышто пырля тунемше йолташыже-влакат уло классышт денак погынен толыныт ала-мо – сценыш тунар шукын лектын шогальыч!
Родыж ден лишыл еҥже-влакат тӱшкан погынен лектыч да ойыртемалтше фотографий-коллаж, моло пӧлек дене пырля лӱмешыже почеламутымат йоҥгалтарышт.
Москваште пырля тунемше артист йолташыже-шамыч гын Андрейлан лӱмын эсогыл кугу чапле троным ыштыктеныт ыле да кас мучко тушто шинчаш темлышт! Тӱҥалтыште да жапын-жапын шинчыш, но эреак кугыжала шинчаш аптыраныш – кынел шогале…
Тиде кечын Андрей Бусыгиным моткочак шукын саламлышт: коллегыже, йолташыже, палымыже-влак. Чылаштым каласенат пытараш неле. Тыгай кумылан-влак сценыш вӱдла йогышт! Кажныже тудлан поро мутым ойлыш: тазалыкым, пиалым, эшеат кугу сеҥымашыш шуаш, шуко оҥай рольым… тыланыш. А Зоя Берникова, сугынь дене пырля эше тыгерак каласыш:
– Таче Андрей Витальевич Бусыгиным Марий Элын калык артистше лӱм дене палемдат манын шонышна, вучышна…
Тиде ойжым залыш погынышо-влак адакат чыланат совым кырен вашлийыч да тидын дене «меат тыгак шонена!» манмыштым ончыктышт.
Йӧн дене пайдаланен, Андрей Бусыгиным эртыше лӱмгечыж дене эше ик гана саламлена. Вет тудо – газетнан поро йолташыже! «Марий Элым» йӧратымыжым бенефисыште модмо спектакльыштат пеш раш ончыктыш – икмыняр гана шаралте-енак лудо!
Пагалыме актерналан ончыкыжымат калыкын тыгаяк йӧратыме да аклыме артистше лийын кодаш тыланена!
Любовь Камалетдинова
