Йошкар-Олаште «Ший пӱян ший Пампалче» марий йомак тоштер улмо нерген паледа, очыни. Шукерте огыл тудо Российысе моло регионласе тоштер-влакым авалтыше «Прогулки по музеям онлайн» проектыш ушнен. Ты проект тунемше да кугыеҥ-шамычымат элыштына илыше тӱрлӧ калыкын историйже да тӱвыраже дене палдараш виктаралтын. Марий йомак тоштерымат кажне кумылан еҥ, поснак икшыве-влак, онлайн йӧн дене ончал савырнен кертыныт.
Тоштер пашаеҥ-влак тидлан лӱмын интернет-экскурсийым ямдыленыт, марий калыкын ик эн йӧратыме да палыме йомакше да тудын персонажше-влак дене палдареныт. Но тиде ик ужашыже веле лийын. Весыштыже викторинын йодышыжо-влаклан вашешташ, шкалан йодышымат пуаш йӧн ышталтын. Варажым вӱдышӧ-влак экскурсийыш ушнышо-шамычым онлайн йӧн денак «Шорыкйол» марий йӱла пайремыш ушеныт.
Онлайн экскурсийыш билетым тоштерын сайтыштыжак заказатлаш лийын. Кумылан-влак Пушкинский карт денат тӱлен кертыныт.
Эртыше кечылаште меат «Марий Эл» газетын фотокореспондентше Михаил Скобелев дене тоштерыш миен савырнышна. Тушко пурымаштыжак кумыл нӧлтеш: туге сылнештарыме – йомак тӱняш логалмылак чучеш. Кӧргыш пурымекат ты кумыл ок йом. Мутлан, вигак шинчаш куымо станок логалеш. Таклан огыл, вет тыште эше икшыве-шамычлан тӱрлӧ мастар-классым эртарат. Мутлан, коваште гыч кидшолым ышташ, куэмым куаш, моло кидпашаланат туныктат. Тӱрлӧ темылан комиксым сӱретлен ончаш йӧн уло. Марий калык модыш-влак денат модыктат. Тыгак марий йылме дене мульт-урок-влакым эртарат. Икманаш, икшыве-шамычлан келшен толшо йӧн дене марий калыкнан эртыме корныжо, тӱвыраже, сылнымутшо, йӱлаже дене палдарат.
«Ший пуян ший Пампалче» йомаклан пӧлеклалтше зал деч посна эше ешартыш пӧлем тыште уло. А туштыжо кызыт марий калык семӱзгар ончер почылтын. Республикысе талантан йоча-влаклан президент школ-интернатын полшымыж дене тушко тӱрлӧ семӱзгарым, тыгак калык усталык кидпаша-влакым чумырымо. Тӱмыр, шӱвыр, гармонь, кӱсле дене пырля вӱдуа гыч тодмо корзиҥга, шун гыч ненчыме атышӧр, пушеҥге вож гыч пӱчкеден лукмо мотор ате, тӱрлымӧ солык да молат шарнымашеш кодыт. Южо кидпашаже чынжымак ӧрыктара, тыглай материал гыч тыга-а-йым ышташыжат ок лий манын шонет.
Тоштерыш толшо икшыве-шамычын кумылыштым нуно налшашак улыт шонем. Кажныж нерген эше моторын каласкалаш гын, икшывын тышке портылаш кумылжо лектын кертешак. Экспозиций марий юмыйӱла кумалтыш-влак дене палдарыше фотопаша-влак дене пойдаралтын. Тушто Марий Элыште веле огыл, Россий мучко марий-влакын тӱшкан илыме кундемлаштыже эртарыме кумалтышлаште ыштыме фото-влакымат ужаш лиеш. Мемнан фотографна Михаил Скобелевынат икмыняр пашажым вераҥдыме. Икманаш, йомак тӱняш логалнеда гын, ты тоштерыш миен толза.
С.Носова
М.Скобелевын фотожо.
