Фермер
Инженер-магистр фермерыш савырнен
Инженер-магистр, диссертацийым отличий дене аралыше самырык специалист ялыш пӧртылеш – тыгайже шагал лиеда. Да кӧлан ышташ тӱҥалеш, шонеда? Мланде пашам шуктышо амалкалче ачажым чаманен, тудлан полшаш пижеш да вара шкежак фермер лиеш.
Мутат уке, вигак тыгай корным ойырен налын манаш ок лий. Юл кундем кугыжаныш технологий университетын механико-машиностроительный факультетшын магистратурыштыжо возымо диссертацийже икмыняр шот дене ялозанлык денак кылдалтын – агропромышленный бизнесыште у технологийым кучылтмо дене. Но 2013 ийыште тунем пытарыме деч вара ончыч оласе московский фирмыште ыштен. Шочмо Марий Турек кундемыш пӧртылмекыжат, кум ий «Родник» колхозын кермыч заводыштыжо управляющийлан тыршен. Тудын петырналтмекыжат, районыштак грузым шупшыктышо ик фирмыште, вара оласе чоҥышо компанийыште тӱрлӧ пашам шуктен.
– Но кажне гана шочмо Китне ялыш толмеке, ачамын индивидуальный предприниматель семын йӧсланен ыштымыжым чаманен онченам. Пилорамым кучен, шудым куштен, но шкетшылан йӧсӧ лийын. Сандене мый полшаш тольым. А 2018 ийыште шкак ИП да фермер семын регистрироватлалтым. Ачамын кок вере 25 да 50 гектар мландыже ыле. Мый администраций гоч тудын деч субарендышке нальым, эше чӱчӱ 50 гектар мландыжым пуыш. Тыге чылаже 125 гектар лие. Ончыч пареҥгым шынден ончышым, тудым лукташ комбайнымат нальым. Но ак волен кайыш гын, кумыл йомо. Сандене вольыкым ашнаш шонен пыштышым. Пилорамлан келшыше станокым налын, чодыра материалым пӱчкеден ямдылышым да фермым чоҥаш пижна. Тидлан 2 миллион теҥге чоло оксам луктын пышташ логале, вет тудым тӱвыт чара верыште нӧлтымӧ, – каласыш фермер Л.В.Кибардин.
Леонид Владиславовичлан ты пашам тӱҥалаш В.М.Иванов кугун полшен. Виталий Михайлович ончыч «Росагро» (кызыт «Колос») ООО-н фермыжым вуйлатен, сандене ферме могай лийшашым пален. Тушеч кайымекыже, пашаеҥ-влакым чумырен, тудак фермым чоҥен пуэн, а вара шкежак ферме вуйлатышылан ыштен. Кызыт, пенсийыште гынат, уэш тӱшка озанлыкыш пӧртылын, но ынде «Восход» колхозышто Кугу Карлыганысе фермым вуйлата.
А вольыкшым фермер ончычак погаш пижын – 8 презым куштен. Еш фермылан 3 миллион теҥге грантым пуымекышт, районысо вес фермер деч 29 тунам налын. Кызыт чумыр вольыкшо – 50 вуй гын, лӱштымыжӧ – 40 вуй. Ты жапыште утларакат поген кертеш ыле, но мландыже тылеч утыжлан ок сите. Сандене мо улшыжым саемден шогымо дене серлага. Кум пашаеҥым официально куча да, шке манмыжла, официальноак пашадарым тӱла. Фермер шкежат нунылан полша, вара шкежак Марий Турекысе приёмный пунктыш шӧрым наҥгая. Кажне ушкал деч суткаште 15 литр дене шупшылыт гын, чылаже 500 литр чоло сдатла.
Лачак приёмный пункт гыч толмекыже, ме тудын дене вашлийна. Но жапше пеш шыгыр ыле: «Паша дене вес районыш кудалаш кӱлеш», – мане, сандене ачаже Владислав Васильевич дене кутыралташ темлыш. Тудыжо пошкудо Китньымучаш ял вес велныла мландым дисковатла ыле.
– Мый 1992 ий гычак индивидуальный предпринимательлан ыштем. Тыгайже районышто шкетынак гына кодынам докан. Мландынам, техникынам эргым дене иктеш ушенна гын, ынде мый тудлан полшем. Тыште ончылий ӱдымӧ ыле, ӱмаште дисковатлыме дене серлагыме. Тений, тырмалымеке, угыч ӱдена. Кызыт мыланна пырчат огыл, тӱҥ шотышто шудо кӱлеш. А фуражым да силосым вольыклан ме «Колос» озанлык деч налына. Олмешыже пилорамыштына йыгыме материалым але пум пуэна. Тыге ваш полшен илена, – каласыш Владислав Васильевич да, тракторыш шинчын, угыч пашалан пиже.
Ачаже веле огыл, пенсионер аважат Ирина Лукияновна эргыжлан кертмыж семын фермыште полша. Манмыла, уло еш ты пашаш кычкалтын. Тидыжак эргылан ӱшаным пуа – фермер пашаштат, мер сомылым шуктымаштат. Вет Леонид Владиславович эше Марий Турек ола шотан илемын депутатшылан шотлалтеш. Ты шот гычат тудо илемыште фермерствым да предпринимательствым вияҥдыме йодышым кӱлын онча да тидым кече еда шке пашаж дене пеҥгыдемда.
Юрий ИСАКОВ
Снимкылаште: фермер Л.Кибардин – у пӧртшо ончылно; ачаже В.Кибардин пасушко дисковатлаш лектын; вӱта; вольыкым шогыктымо верыште.
Авторын фотожо
