17 майыште Марий Элын шымше гана погымо Кугыжаныш Погынжын коло визымше сессийже эртен. Тушто республикым вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Юрий Зайцев участвоватлен.
Ю.Зайцев депутат-шамыч дене порын саламлалтын, республикым сайын вияҥдыме да тÿзатыме негызлан конструктивно чоҥымо пашам шотлымыж нерген ойлен.
«Тыгай формат дене умбакыжат пашам ышташ тÿҥалына. Парламентын пашажым сайын палем. Мемнан цельна икте – республикысе калыклан сай илышым ышташ. Ме ик команде дене конструктивно да вашла мутланен тыршышаш улына», – манын тудо.
Парламентарий 17 йодышым ончен. Нунын кокла гыч эн тÿҥжö – икымше лудмаште ончаш палемдыме «Марий Эл Республикыште публичный кучемым виктарен колтымо йодышла дене Марий Эл Республикын Конституцийышкыже тöрлатымаш нерген» законын проектше. Регионын тÿҥ законышкыжо у вашталтыш-влакым «Россий Федерацийын субъектлаштыже публичный кучемым виктарен колтымо общий принцип-шамыч нерген» федеральный законым принматлымылан кöра пуртымо.
Законын проектше кок вашталтышым темла. Икымшыже Конституцийысе 3-шо главан кандаш статьяшкыже Кугыжаныш Погынын паша негызшым пеҥгыдемдыше вашталтыш-влакым пуртымо нерген ойлалтеш. Иктешленрак каласаш гын, республикысе парламентын статусшо ден полномочий радамже, Кугыжаныш Погын депутат-шамычын полномочийышт тÿҥалме да пытыме жап, законодательный органын пунчалжым приниматлыме да закон-влакын вийыш пурымо радамышт нерген положений-шамыч рашемдалтыт, республикын прокуроржылан чыла йодыш дене законодательный инициативым ышташ права пуалтеш (кызытсе редакцийыште тидын шотышто чарак лийын).
Вес тöрлатымаш дене Конституцийын 4-ше главажын вич статьяшкыже Марий Элым вуйлатыше ден правительствын организаций ден паша негызыштым регламентироватлыше вашталтышым пуртымо. Мутлан, Марий Элым вуйлатышын ик жапыштак Россий Федерацийын да регионын кугыжаныш должностьлаштым айлымыж нерген положенийым пеҥгыдемдаш; вуйлатышылан тиде должностьышто кок срок почела лияш чарыме нерген положенийын вийым йомдарымыжым шотлаш; Россий президентын Марий Элым вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо еҥым палемдыме дене кылдалтше положенийым тöрлаташ да молымат темлыме.
Икымше лудмаште законын тиде проектше дене 37 депутат келшен.
Тöрлатымаш-влак граждан-шамычын йодмашышт дене келшен толыт, палемден Марий Элым вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Ю.Зайцев.
«Ме калыкын кумылжым шотыш налына. Айдемылан ÿшанат, тудо пашам ышта, калыклан пайдам кондаш тырша гын, тек тунаре ышта, мыняре граждан-шамычлан кÿлеш. Лачшымак тиде шонымашым, мый ÿшанем, Конституцийын палемдыме статьяшкыже пыштыме», – манын тудо.
Сессийыште кок мировой судьям шогалтеныт: Медеведево суд районын 27-ше №-ан суд участкышкыже – Артём Сергеевич Яковлевым, Звенигово суд районын 25-ше №-ан суд участкышкыже – Ольга Сергеевна Веретенниковам.
2022 ийлан да 2023 ден 2024 ий-влакын плановый пагытыштлан ОМС-ын территориальный бюджетышкыже вашталтышым пуртымо – диспансеризаций ден профосмотр годым онкологий черым рашемдыше медицине пашаеҥ-шамычлан кумылаҥдыше окса выплатым тÿлаш бюджет ассигнованийым 447,6 тÿжем теҥгелан кугемдыме, медорганизаций-шамычын врач ден кокла медицине персоналын пашаштлан тÿлымö роскотым пырля петыраш – 44 768,3 тÿжем теҥгелан.
Вашталтышым Кугыжаныш Погынын Регламентышкыже, Курыкмарий ден Медведево суд район-влакын суд участкыштын чекыштын описанийышкыже пуртымо. Марий Эл Республик Вуйлатышым сайлыме, бюджет-влак кокласе да бюджетный правовой кыл, физкультур ден спортым вияҥдыме, шуко пачеран пöрт-шамычым капитально олмыктымо пашам виктарен колтымо, верысе самоуправлений да кугыжаныш граждан службо дене кылдалтше закон-влакым федеральный законодательстве дене келыштарыме.
Посна категорий граждан-влаклан тÿлымö икмыняр социальный выплатылан индексацийым закон дене пеҥгыдемдыме. Тудын дене келшышын, пашан ветеранже ден тылын труженикше-шамыч тылзе еда 578 теҥге кугыт компенсацийым налыт, политический репрессийлан кöра орлыкыш логалше-влак – 280 теҥгем, реабилитироватлыме еҥ-шамыч – 698 теҥгем, шуко шочшан еш гыч школышто тунемше йочалан транспортышто кудалышташ – 425 теҥгем, студентлан – 563 теҥгем.
Ончышаш паша радамыште кок у законын проектышт лийын. Тиде йÿштö вÿдым ситарен шогымылан льготан тариф нерген да Килемар районышто посна илем-шамычым пужен ыштыме – Йылейäл, Нежныр, Широкундыш ял шотан илем-влак ден Килемар ола шотан илемым – иктыш ушымо, нерген закон-шамыч.
Иктешлаш гын, депутат-влак коло визымше сессийыште республик кÿкшытан 9 закон ден Кугыжаныш Погынын 20 пунчалжым пеҥгыдемденыт.
М.ИВАНОВА
