Шочмо кундем
Ик кубок – Лажъялыш, молышт – Шернурыш…
Сентябрьын кокымшо шуматкечынже Кукнур кече 31-ше гана эртыш. Спорт да шочмо кундемым йӧратыме кумылым нӧлтышӧ мероприятий кеҥежымсе шокшо да чевер сынже дене куандарыш. Ты мероприятий эреак школ стадионышто эрта, туныктымо ден тӱвыра учреждений-влак икте-весышт дене тидлан келшен ямдылалтыт.
Спорт таҥасымаш-влакын участникышт, ветеран ден уна-влак, Росссийын, Марий Элын, Шернур районын флагыштым нӧлтымаш, Кукнур гимн, вуйлатыше-влакын саламлымашышт… Чылажат пеҥгыдемдалт толшо йӱла почеш шукталтеш.
Эртышым аралыше вер
Вич ий ончыч тыгаяк сылне кечын, Кукнур пайрем годым, верысе кыдалаш школ кудывечыште марий сотемдарче, писатель, туныктышо, Пеледыш пайремын кресачаже Александр Фёдорович Конаковын бюстшым уэмден шогалтыме ыле. Ынде тудо кажныжым «вашлиеш да ужата». А пеледышым пыштен шарналтыме йӱла умбакыже шуйна.
Школышто уэмдыме тоштерым ончалын савырныдежат от чыте. Сылнымут пӧлемыштыже Александр Конаков деч посна марий калыкын илышыштыже кугу кышам кодышо вес чолга земляк-влак Ксенофонт Архипович Четкарёв ден Илья Иванович Россыгин нерген ятыр материал, фото улыт. Воктенак – марий йӱла дене кылдалтше пӧлем. Туштат экспонат-влак ешаралт толыт. А кумшо зал – Кукнур кундемын историйже, сеҥымашыже, Кугу Отечественный сар жап, черке илыш… дене кылдалтше. Мо оҥайже, Кукнур волость Марий автономный областьыш моло деч почешрак, 1924 ийыште, ушнен. Тений 100 ий темеш. А Кукнур нерген икымше гана документыште ушештарымылан тений – 325 ий.
Тоштер паша – нимучашдыме. Икмыняр ий ончыч тунамсе школ директор Сергей Никандрович Конаков, туныктышо-влак Людмила Ильинична Алмаматова, Валентин Петрович Алгаев да моло чолга полышкалыше-влак дене тоштерым уэмдыме да пойдарыме шотышто тӱҥалме пашам умбакыже шуят.
Школ директор Юлия Сергеевна Горинован палемдымыж почеш, шукерте огыл «Образований» национальный проектын «Успех каждого ребенка» федеральный проектше полшымо дене тоштерлан интерактивный ӱстелым налыныт. Тушко шуко материалым вераҥденыт.
Шке жапыштыже «Кукнур кече» манын лӱмдымӧ мероприятий чынже денак утларак да утларак патриотизм шӱлыш дене авалта. Шочмо кундемым йӧратыше, илыш корныш лукташ полшышо школлан тауштышо-влак ешаралтыт. Тидым мут дене огыл, сомыл дене пеҥгыдемдат. Тӱрлӧ пагытысе выпускник-влак ты ганат полышым пуэныт. Теве тиде кечылаште талешке Александр Конаковлан пӧлеклалтше шарныктыш кумдыкышто йоча-влак пошкудо Аптулят ялыште илыше Михаил Васильевич Шабруковын пӧлеклыме туйжо-влакым пырля шынденыт. А Йошкар-Олаште илыше Эдуард Витальевич Конаков шочмо школжын лӱмсакышыжым (вывескыжым) уэмден.
Изи полыш гоч кугу паша шукталтеш. Тидым шотыш налше шукемшаш. Таче тунемме учрежденийыште 160 икшыве (Шернур районысо ялысе школ-влак кокла гыч эн шукын тыште тунемыт) шинчымашым налеш. Вес ийын школлан – 155 ий. Тынар пагытыште мыняр выпускник лийын?! Рӱжге ушнат гын, эше шуко кӱлешан пашам шукташ лиеш. Адакше лӱмгечылан школ олмыкталтеш манын, ӱшанымат йомдарыман огыл.
Футбол
Кукнур кечын эртаралтше таҥасымашлаш кажне гана тӱрлӧ кӱкшытан судья-влак толыт. Тидланак кӧра спорт мероприятий-шамыч профессионально аклалтыт. Футболымак налаш. Судейский команде кажне ийын Йошкар-Ола гыч мия. Андрей Юрьевич Колесников ты турнирым ик ганат коден огыл, ондак шке модын гын, варажым организатор коклаш ушнен. Олег Поглазов ден Евгений Ведерников Россий превенствымат судитлыме опытышт кугу. Сандене Кукнур волостьын кубокшо верч таҥасымашке ушнышо команде-влаклан тыршашышт чотак логалеш. Ты гана 8 команде таҥасен.
Ондакше турнирыш шукырак, эсогыл 12 команде ушнымо жапат лийын. Ты гана вес кундем гыч Марий Турек «Багиз» ден пошкудо Киров область Советский районысо «Лошкари» команде гына миеныт. Ончычсо ийлаште Оршанке, Кужэҥер, Советский районла, Йошкар-Ола гыч кумылын ушнат ыле.
31-ше кубок Шернур район Лажъялыш («Дружба») кайыш. 2-шо верыш «Победа» (Чашкаял) лекте, 3-ыш – «Кукнур».
Кира
Бизнесъеҥ Юрий Зонов лӱмеш кирам нӧлтымӧ турнир 21-ше гана лие. Кужэҥер район Тумьюмучаш гыч Александр Иванов ынде кумшо гана икымше верыш лекте – ик мешак сакырложашым наҥгайыш.
– Нигӧ дене таҥасаш, ончем, виянракше уке улыт, сандене чотшо шым тырше, – ойла 24 килограмман кирам 81 гана нӧлталше Александр.
Ӱмашсе рекордшо – 121.
Кокымшо верышкыжат Александр Ивановак (43 гана нӧлталын) лекте, тольык весе – Шернур район Чылдемыр ял гыч мурызо да гармоньчо Саша Иванов. Мураш, шокташ толшет ик мешак рис шӱраш дене кайыш. А кумшо вер Кукнур рвезылан логале – Иван Сидоров 39 гана нӧлталын керте.
Баскетбол
Шернур районышто баскетболист-влак кугу опытан тренер-шамычын –Андрей Минеевын, Валентина Чепакован, Анна Шкалинан – полшымышт дене сай лектышым ончыктат, районын чапшым республик кӱкшытыштӧ арален, сеҥымашке шуыт.
Тиде кечын кок тӱрлӧ таҥасымаш лийын: иктыже – 28-ше гана Кукнур волостьын кубокшо верч, весыже – «Единая Россия» партийын кудывечысе йоча баскетбол фестивальын этапше. Чылаже 19 (!) команде ушнен. Андрей Валерьевичын палемдымыж почеш, кокымшыштыжо 1-ше верыш лекше команде-влак: ӱдыр-шамыч коклаште – Шернурысо Н.А.Заболоцкий лӱмеш 2-шо №-ан кыдалаш школ, рвезе-шамыч коклаште – Шернурысо Совет Ушем Герой А.М. Яналов лӱмеш 1-ше №-ан кыдалаш школ 16 октябрьыште районын чапшым республикысе этапыште аралаш тӱҥалыт.
Кукнур волостьын кубокшым Шернур кыдалаш школын ӱдыр да рвезе-влак баскетболист командышт налын кайышт.
Чон кумыл
Кукнур кечын концертым Шернурысо рӱдӧ клуб системыш пурышо тӱвыра пӧрт-влакын коллективышт ончыктеныт: «Пӧлек», «Ӱжара» ансамбль-влак, тыгак «Баян Х» дуэт, мурызо-влак Саша Иванов ден Дмитрий Веденькин, «Пеледыш» ансамбльын участникше-влак Анатолий Конаков, Нелли Тойшева, Татьяна Актуганова ден Людмила Яндулова. Кажне мурыжо, куштымашыже шочмо вершӧрым йӧратыме да аклыме кумылым нӧлтен.
Светлана Пехметова
Авторын фотожо
