27 мартыште Медведево район Юбилейный посёлкышто йӱлаш пурышо черетан марафон эртен. Ты гана тушко моткоч шуко кумылан еҥ чумырген.
Эрдене чевер шошо кече шыргыжын, пайрем кумылым луктын, но… Кечывал лишан пыл шеҥгек шыле. Мом ыштет, шошо!.. Теве йӱдым йӱдвошт, манаш лиеш, йӱр йӱрын. А тидыже шукыштым тургыжландарен. Поснак – организатор-влакым, вет нуно ямдылалташ ончылгоч тӱҥалыныт. Ечыгорным шотыш конденыт, маяк семын корным палемдыме флажок-влакым шогалтылыныт да моло кырча-марчажымат, кудыжо шинчаш огеш кой, ямдыленыт. Сандене верысе школ туныктышо коллективын, спонсор да тыглай кумылан еҥ-влакын полышышт нимучашдыме лийын.
Мыят ты гана тиде марафоныш миен толаш кумылем лекте. Спортсмен-влак пеленышт наҥгайышт. «Тиде марафон эре сайын эрта. Тушко тӱрлӧ кундем гыч ятыр ечызе-влак чумыргат», – маньыч.
Автомашинана тасма гай шуйналтше корно дене чыма, а ветеран спортсмен эртышым шарналтен, тӱрлыжым каласкала…
Йошкар-Ола гыч Юбилейный посёлко марте корно кужу огыл. Верысе кыдалаш школ воктеке пеш писын миен шуна. Йол йымалне яклака, ият йылгыжеш, лакылаште, корнышто шинчыше вӱдат шошо толмым шижтара. Теве ик район, весе, кумшо, тыгак пошкудо кундемла гычат чумырген толыт. Чапле ечыштым кучен, котомкаштым сакалтен, зданийыш пурат. Тӱрлӧ тӱсан чийыме вургемышт шинчалан шыри-вури веле коеш.
Ик жап гыч чылан торжественный саламлымашке чумыргышт. Чынжымак, ече спортым йӧратыше шуко спортсмен, ечызе-ветеран-шамыч чумыргеныт, 400 утла еҥ, манаш веле!.. Участник-влакым район администраций вуйлатыше Владимир Загайнов, республикысе «Виктория» СШОР-ын вуйлатышыже Александр Захаров да молат шокшын саламлышт.
Саламлымаш деч вара чыланат пасу велыш тарванышна. Организатор-шамыч кокла гыч иктыже, ече дене СССР-ын спорт мастерже, тренер Сергей Кугергин «Буранеш» изи тележкым пижыктен, шокшо чаян печкем шупшын наҥгайыш. Оҥай… Шкешотан мультфильмыш логалмемла веле чучо. Вараже эшеат оҥай «Мурзилкыш» логална. Тиде ончышо-шамычлан, а участник-шамычлан пешыжак оҥай лийын огыл, шонем. Икте лӱдыктен: таҥасышаш трассыште лум чот волен, поснак старт деч варасе локтылалтын. Игече шкенжын пашажым ышта, а айдеме содыки тудын ваштареш шогалын огеш керт.
Стартыш лекшаш вер марте, ечыгорным тергаш тарваныме деч ончыч чылан пушкыдо лумыш волен каеныт. Мыят эркын гына лум ӱмбач каяш тыршем. Эх, калтак, уке вет!.. Я ик йол волен кая, я весе… Ны писын каяш, ны шонымо семын шот дене ошкылаш… Пулвуй даҥыт лумыш волен шогальым. Умбакыже мо лиеш манын ончен шогем. Моткоч шкешотан оҥай сӱрет: йырым-йыр ечым кучен кайышыжат чийымышт деч ончыч мыйын семынак пулвуй даҥыт лумыш пуреҥгаят, пел капышт веле коеш, лумышто шогылтыт. Южышто «Ой, шатын!» манмыжат чоҥештыле, аватмутшат шоктыш… Теве икте, чытен ыш керт – пулвуй дене нушкын колтыш… Сергей Анатольевич чылаштым сай ечыгорным тошкен ида пытаре, ончык йолын ида ошкыл, трассым ида локтыл манашат тӧчыш, кычкырале, но тудымат иктат огеш кол, кажныже ончыко кая, шонымо верышке, векат, ошкылеш. Шукышт, ече ӱмбак шогалын, трассым тергашат чымалтыч. Кертыч, коеш. Ындыжым ик тӱшка ик велне, весе вес велне, чылт пормо семын «чоҥештылыт», серпантин семын шуйналтше ечыгорнышто улыт. Икманаш, кушко ончалшат от пале. Лач тидыже «Титаник» кинофильмыште корабль пуреҥгаяш тӱҥалмеке, калыкын пушыш, шлюпкыш кӱзаш тӧчымыштым шарныктыш… Южышт пушыш шинчын, ончыкырак ийын каят, южышт эшеат вӱд гыч лекташ тыршат. Тидыжым калыкын лум гыч лекташ тӧчымышт дене таҥастараш келшен толеш.
Трассе локтылалтмылан кӧра организатор-шамыч палемдыме корным кӱчыкемденыт.
Теве ик тӱшка почеш весылан старт пуалте. Эн ончыч изирак ийготан-шамыч куржыч. Нунат тыглай ошкылмо деч варасе кышаш, рожыш логалын, камвозаш тӱҥальыч… Молыштат… Палемдыме корным эртымешке, шукышт ик гана веле огыл шуҥгалтыныт, ече тоямат ятырын пудыртеныт, ече крепленийыштат мучыштен. Такшым чылан ечыгорнышто улыт, кӧ кузе кертеш, куржыт, ончыч кайышыже финишыш толаш тӱҥальыч. Трассым тыге келыштарыме, чылажат кидкопасе гай койын. Южышт мучаш марте шуын огытыл, корно гыч кораҥыныт, а южышт, чапле ечыштым чаманен, стартышкат лектын огыл, тыглай онченыт.
«Тыгай корнышто ечым локтыло огеш шу», – маньыч. Нунымат умылаш лиеш: пытартыш жапыште ече инвентарь поснак шергештын.
– Могай экстрим, шкем шке сеҥаш эше ик йӧн. Ечызе-влак такшым эреак тӱрлӧ нелылыкым чытыше улыт: чатлама йӱштӧ телымат, лӱп шокшо кеҥежымат, ведыра гыч опталме гай йӱр воштат куржталыт… Универсал улыт. Тидыж денак моло деч ойыртемалтыт, – мане ечыгорно гыч толшо ик участник В.Гаврилов. – Идалык ончыч пулвуй марте вӱд гыч мунчалтен куржынна гын, а тений игечын вес тӱрлӧ «пӧлекше» лӱдыктен огыл. Чылажат сай ыле, организатор-влаклан тау. Айдемын илышыштыже могай-гынат ойыртем лийшаш, шонем. Вес гана тидым куанен шарналташ тӱҥалына.
Кажне тӱшкаште шке сеҥыше лийын. Икымше верыш Константин Гордеев (ПГТУ), Александр Шабалин (Азаново), Евгения Федотова (Кужэҥер район), Кристина Петрова (Юбилейный посёлко), Роман Соколов (Юбилейный посёлко), Антон Тимофеев (Волжский район), Ростислав Васинкин (Марий Турек район), Лидия Шорникова (Волжский район), Полина Ильина (Красногорский посёлко), Елена Тураева (Курык марий район) лектыныт.
Мероприятийыш СССР-ын да Российын лу утла спорт мастерже толын. Тидат ты марафонын кӱкшытшым ончыкта. Икманаш, спорт пайрем сайын эртен, чылалан келшен. А мыйым намиен кондышо-влакланат тау. Е.Эшкинина.
