Ик кечын палымем-влак мыйым Оршанке район Кугунур селасе тӱвыра пӧртыш намийышт. Тушто кидмастар-влакын клубышт пашам ышта.
Мом ойлаш, республикыштына уста еҥ-шамыч ятырын улыт. Теве тиде селаштат тугай тале, мастар кидан ӱдырамаш-шамыч илат улмаш – ыштыш-кучышыштым ончен, кумылем нӧлталте! Мыйын, журналистын, толшашем нерген нунылан икмыняр кече ончычак ойленытат, мийышаш жаплан тӱвыра пӧртын сценыштыже эсогыл шкешотан кугу выставкым чумырен ямдыленыт! Шкешт, мый денем вашлияш да мутланаш манын, южышт ты кечын, а тиде кугарнян лийын, пашашт гыч лӱмынак ончылгочрак йодын каеныт! Адакшым вет южышт селаштышт огыл, а Йошкар-Олаште пашам ыштат.
Теве ме кугарня кастене ӱдырамаш-влак дене вашлийна. Клубыш тӱрлӧ ийготан-шамыч коштыт. Утларакше – сулен налме канышыште улшо-влак. Санденак тӱвыра пӧртыш эн ончычак нуно толын шуыч, а вара пашам ыштыше ӱдырамаш-влак мемнан деке икте почеш весе ушнышт.
Чыланыштын толын шумыштым вучышыла, улшышт кидпашашт нерген каласкалышт. А нуныжым клубын участницыже-шамыч кок кугу ӱстембаке, теҥгыллашке шарен оптеныт, шогалтылыныт, тиде веле огыл, сценысе занавескыш сакаленыт! Чыла вережат мо гына уке ыле?! Шинчамлан шыри-вури гына койо – кажныже тунар мотор да сӧрал. Теве чаршалашке моткочак ойыртемалтше рамке «коклашке» чевер-мотор тӱсан «кайык-шамыч мураш толын шинчыныт». А пӱкеныш, креслыш, диваныш, кӱвар ӱмбаке пышташ келшыше пидме шартышыже мыняре, могай тӱсан да форман уке ыле?! Чыла тидым шкеат аклен кертыда. А шкатулко, прихватке, пеледыш, чай пакет-влакым пышташ оҥай ате, шӱйыш сакаш сӧрастарыш, ужыда, могай улыт?! Иктаж атым, кленчам пуртен шындаш «суртводыж-шамыч» могай ойыртемалтшын койыт! А чыве-шамыч могай улыт?! Нуно «муным мунчен» шинчат. Сӱретышт теве могай: алмазный йӧн дене, тасма дене, тыгак шӱртым клеитлен «тӱрлымӧ». Пытартышыж гайым але марте нигуштат ужын омыл ыле. Да, чыным ойлаш гын, тыге ышташ лийме нерген паленат омыл. Санденак вараже, паша-влакым ончен лекмеке, кидмастар-шамыч дене мом кузе ыштымышт, тыгай шонымашышт кузе шочмо да моло нергенат мутланышна. А нуно кажныже моткочак кугу кумыл дене каласкалышт.
Эн ончычак Зинаида Волкова ойлаш тӱҥале. Тудо – кидмастар-влакын клубыштым вуйлата. Ондакше шкеж нерген каласкалыш:
– Мый кидпашам самырык годсекак ыштем. Эн ончычак тӱрлаш тунемынам, вара пидаш тӱҥалынам. Марлан лекмеке, йоча-шамыч шочмеке, шукыжым шкеак пидеден чиктенам. Тунам вет тугай жап ыле – кевытлаште налаш сату лийын огыл. Шкенан районыштак Пуял тӱвыра пӧртыштӧ пашам ыштымем годым крючок дене пидаш тунемынам. Тушто мый художественный вуйлатышылан тыршенам, но тӱрлӧ амаллан кӧра каенам. Тӱвыра аланыште чылаже 16 ий ыштенам. Тусо тӱвыра пӧртыштӧ вате-шамычым погенам да кидмастар-шамычын кружокыштым почынам ыле. Южо кидпашажым ышташ нунын деч тунемынам, южыштлан мый туныктенам.
Тушеч кайымеке, Кугунурыштат тыгай кумылан ӱдырамаш-шамыч дене погынаш шонымашем лийын. Тыге ӱмаште ноябрьыште шонымашем шукталте: тыштат клубым ыштышна. Тудлан «Рукодельница» лӱмым пуышна.
– Тунам, икмыняр ӱдырамаш чумыргымеке, коклаштына кутырышна да вуйлатышылан Зинаида Павловнам шогалташ мутланен келшышна. Молан манаш гын, ты шотышто паша опытшо уло, адакшым шкежат чолга да чулым, – мутланымашке моло ӱдырамаш-шамычат ушнышт да рашемдаш полшышт.
– А мыламже кружок, клуб дене пашам ышташ келша, сандене темлымышт дене кӧненам, – мане вуйлатыше.
– Мыйым виеш манме гай конденыт. Но ындеже тышке кошташ тӱҥалмемлан йӧршынат ом ӧпкеле. Мӧҥгешла, кажне гана йывыртен толам, – палдарыш ик ӱдырамаш.
– Чынак, южгунамже южыштым сӧрвалашат логалеш, – шылтыде каласыш Зинаида Павловна да нуно икте-весыштым шыргыжал ончальыч. – Тидыже пандемийлан кӧрат шижалтын, вет тунам еҥ-шамыч, нигушко лекде манме гай мӧҥгыштышт гына шинченыт да «нелемыныт». Тылеч вара шукыштым иктаж-кушко тарваташ йӧсырак лийын.
Туге гынат клубышкышт кызыт эреже вич-куд еҥ погынат. Занятийым май марте кажне кушкыжмын кастене эртареныт. Мыйын мийымемлан могай выставкым ямдыленыт, тӱрлӧ мероприятий лийме годымат тыгайым ик гана веле огыл чумыреныт. А «сезонышт» мучаште иктешлыме семын пел ий наре ыштыме кидпашашт-влакым иктыш погеныт да выставкым эртареныт.
Тидын нерген каласкалымыж жапыште Зинаида Павловна уэш сценыш кӱзыш да паша-влакым ончен лекте, вара мане:
– Тиде выставкыштат шукерте огыл ыштыме-влакак гына улыт. Мутлан, нине кок сӱретемат мый тений ямдыленам.
Тыге каласымыж деч вара тудо шӱртым клеитлен тӱрлымӧ паша-влакым ончыктыш.
– Тугеже нуным Те ыштенда?! Пеш ойыртемалтше улыт, – куанен палемдышым.
– Туге. Тиде йӧнжӧ «ниткографий» маналтеш. Тудо кызыт улан шотлалтеш, – рашемдыш.
– Тугеже шукерте огыл веле тыгай йӧным шонен луктыныт да сандене але марте нигуштат ужын омыл улмаш, – семынем шоналтымем йӱкынак ойлен колтышым.
– Нине пашам дене мый ик конкурсышто икымше верым сеҥен налынам, – Зинаида Павловна умбакыже каласкала. – Но ӱдырамаш-шамычлан ты йӧным тений туныктен шым шукто. Молан манаш гын, Кугече шуэш ыле да мемнан деке лач гына эн самырык участницына Алевтина Семенова ушнышат, фоамиран гыч муным, чывым, нунын «пӱктен шинчымыштым», вараже чайникым ышташ темлыш. Тыге ме чыла тидым ямдылаш тунемаш тӱҥална.
Такшымат ме эре посна теме почеш паша-влакым ыштена. Мутлан, У ий вашеш кожым, тушко сакаш модыш-шамыч келыштаренна. Февральыште палемдалтше Йӧратыше-влакын кечышт вашеш «валентинке-шӱм»-шамычым ыштенна. 8 Март деч ончыч тӱрлӧ сынан пеледышым, композиций-влакым ямдылаш тунемынна. Тыгак, идалык пагытым шотыш налын, телымсе, шошымсо, кеҥежымсе пейзажым келыштаренна. Занятий такшым ик шагат шуйнышаш, но тынар жапыште кидпашам ыштен шукташ огеш лий. Сандене кастене вич але куд шагатлан чумыргена да шым, кандаш, южгунамже лу шагат мартеат, пытарымешке, шинченна! Мо кузе лекмым ужмо, весыным ончалме шуын. Тыгай годым чарнаш йӧршынак огеш лий!
– Кидпашада-влакым йолташда, палымыда-влаклан пӧлекледа, очыни? – йодым.
– Конешне! – рӱж вашештышт чыланат. – Санденак шуко пашаже тыште уке.
А такшым мом да кунам ыштышашым палемдаш вуйлатыше лӱмынак планым воза. Ӱдырамаш-шамыч шкештат ятыр темлат. Теве Алевтина Семенован ты шотышто чолгалыкым ончыктымыж нерген поснак ойлышт. А шкеже тыге каласкалыш:
– Кызыт интернетыште ала-момат ужаш, пален налаш да ышташ тунемаш лиеш. Тиде йӧн дене мыят пайдаланем да келшыше паша-влакым кычалам. Вара эн ончычак мӧҥгыштӧ шке ыштен ончем, иктаж-можым шке гыч ешарем, утларак сылнештарем да клубыш коштшо-влаклан ыштен ончаш темлем. Кызыт вазым фоамиран дене сӧрастараш тунемаш тӱҥалнем. Тидлан сӱретшым шке келыштарынем. Вес гана шыжым веле погынена гынат, кызытак кажнынан шонымашна моткоч шуко уло.
Лишыл жапыште Кугунур селаштын пайремже, тыгак райрӱдыштышт, Оршанке поселкышто, нине каныш кечылаште Пеледыш пайрем лийшаш. Мутланымына годым верысе тӱвыра пӧрт вуйлатыше Жанна Смирноват (тӱшка снимкыште – шолаште икымше) ыле да «Рукодельница» клубыш коштшо ӱдырамаш-шамычлан тушко ушнаш да кидпаша выставкыштым ямдылаш темлыш. Тиде шонымашыже чылаштланат келшыш, сандене тидым ышташ кугу кумылан улмышт нерген ойлышт. Вес семын каласаш гын, клубын «сезонжо» мучашлалтын гынат, пашашт кеҥежымат чарнен огеш шогал, коеш…
А пытартышлан теве мом палемден кодынем: клуб вуйлатыше, тышке коштмо дене пырля, эше специальный военный операцийыште улшо-влаклан носким пидаш тений кок килограмм межым шӱдырен пуэн. Носкижым ялыштышт кидмастарлан шотлалтше икмыняр ӱдырамаш теле мучко пидыныт да колтеныт. Сандене нуно, кумылышт лийын гынат, «Рукодельница» клубыш кошташ ярсен огытыл. Икманаш, ты селасе ӱдырамаш-влак эше эллан моткочак кӱлешан пашамат шуктат…
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
