Калыкын эн кугу ӱшанжым Юрий Зайцев сулен
11 сентябрьыште республикыштына сайлымаш эртыш. 100 % протоколым терген лекмеке, рашемын: Марий Эл вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Юрий Зайцев 82,44 % йӱкым поген да сайлымаште сеҥен. Саламлена!
Кокымшо верыште – ЛДПР деч Антон Мирбадалев. Тудо 7,9 % йӱкым поген. Наталья Глущенко («Справедливая Россия – Патриоты – За правду») верч 5,7 % йӱклен. Валентина Злобинан («Российская партия пенсионеров за социальную справедливость») – 2,28 %.
Гимн дене тӱҥалын
Рушарнян республикысе чыла 503 избирательный участкыште 8 шагат эрдене сайлымаш Российын да Марий Элын гимныштым йоҥгалтарыме дене тӱҥалын. Тыгайже тений икымше гана лийын. Йошкар-Олаште Мер-политике рӱдерыште верланыше 15-ше №-ан избирательный участкыште гын Чумыр марий йоча хорын 200 наре ӱдыр-рвезыже, марий тӱран сылне тувырым чиен, кок гимнжымат устан мурышт. Тиде амал дене йӱклаш толшо-влак кокла гыч южышт эсогыл тӱҥалтыште мурымыштым колыштыч, ончышт, вара иже сайлымашке ушнышт. Участкыш республикын тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов, алмаштышыже Михаил Матвеев толыныт ыле. Министрланат мурымышт келшен, коеш, вет тудо йоча-шамыч дене пырля фотографироватлалте.
Кушто мыняре?
Республикысе избирательный участкылаште еҥ-влакын сайлымашке кузерак ушнымым аклен ончалаш гын, мый, мутлан, кушто илыме шот дене 349-ше №-ан шке участкыштем 14 шагат эрталтымеке йӱклышым да ты жаплан тыште мынярын лиймым рашемдышым. Палдарыме почеш, 582 еҥ сайлен. А чылаже ты кечын 1208 избиратель участкыш миен. Нунын кокла гыч 1092 еҥ шке йӱкшым Юрий Зайцевлан пуэн. Мирбадалев верч 84, Глущенко верч 22, Злобина верч 10 еҥ йӱкленыт, палдарышт избирательный участкыште тыршыше-влак эрлашыжым.
Пырдыж гоч гына 350-ше №-ан участке верланенат, тушкат цифрым пален налаш пурен лекде ышым эрте. Ты жаплан тиде участкыште ятырлан шагал, 99 еҥ веле, йӱклен ыле.
Изиш варарак, 17 шагат жаплан, мутлан, У Торъял районышто Овалже ялыште верланыше 428-ше номеран участкыште 180 еҥ сайлымашке ушнен.
Ончалаш миен толын
А Йошкар-Оласе М.В.Ломоносов лӱмеш лицейыште верланыше 14-ше №-ан участкыш 15 шагатлан Марий Эл вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Юрий Зайцев толын кайышаш ыле. Тудым вучышыла, УИК председатель Светлана Подоплелова дене мутым вашталтышна. Ойлымыж почеш, ты жаплан 1320 избиратель гыч 200 еҥ йӱклен ыле. «Кастене шукынрак толыт, шонена», – ӱшан дене палемдыш тудо.
Регион вуйлатышын пашажым жаплан шуктышын толын шумекше, эн ончычак Йошкар-Оласе 1-ше №-ан ТИК председатель Галина Канашина палдарыш: тиде участкыште лӱдыкшыдымылык металлодетектор полшымо дене эскералтеш, тыгак видеофиксаций кая, еҥ-влак КОИБ полшымо дене йӱклат. Участкыште кок полицейский дежуритлымымат ужна.
Светлана Подоплелова гын избирательный комиссийын членже-влаклан чылаштлан индивидуальный аралалтмаш средства-влакым ситарыме манын палдарыш. Юрий Зайцев нунылан сай паша лектышым тыланыш да чеверласыш.
Пресс-рӱдерыште
Тылеч вара вигак тудо правительстве пӧртыш, республикын Рӱдӧ сайлымаш комиссийжын пресс-рӱдерышкыже, кайыш. Тушто Марий Элын ЦИК председательже Ирина Татаринова да журналист-шамыч дене мутланыш.
Ойжым лачшымак 14-ше №-ан УИК-ыште лиймыж нерген каласкалыме гыч тӱҥале.
– Избирательный комиссий член-влак сай кумылан улыт. Происшествий лийын огыл. Чылажат план почеш кая. Тушто мый нимогай ӧпкем але шылтален ойлымым шым кол. Ынде результатым вучаш тӱҥалына. Тӱҥжӧ – нимогай нарушений ынже лий. Вуйлатыше палдарыш: чыла сай, тургыжланаш амал уке, – мане Юрий Зайцев.
А Ирина Татаринова республик мучко йӱклымаш кузе кайыме дене палдарыш: 15 шагат жаплан налмаште, 19,97 %, вес семынже 105 тӱжемат 835 еҥ, йӱклен.
– Эн чолга избиратель-шамыч районлаште улыт. Шернур районышто кызыт марте 33,2 процент сайлен, Юрино районышто – 32,58 процент, Килемар районышто – 27,62 процент. Кызытеш Волжск олаште илыше-шамыч сайлымашке эн шагалын, 17,46 процент, ушненыт. Йошкар-Олаште 15,34 процент еҥ чолгалыкым ончыктен, – каласыш председатель.
Тудынак палдарымыж почеш, 18 шагат жаплан Марий Элыште 26,37 % (але 139743) избиратель йӱклен. Ончылно тугак Шернур район лийын. Тушто 44,11 % сайлымашке ушнен шуктен улмаш. Рӱдола тугак эн пытартыш верыште лийын. Тыште ты чот 19,63 процентышке веле шуын.
Вуйшиймаш, шылталымаш…
Марий Эл ЦИК-ын палдарымыж почеш, сайлымаш кечын 9 вуйшиймаш пурен. Нунын кокла гыч икте кандидатын агитацийже, 8-же избирательный комиссий-влакын пашашт дене кылдалтыныт. Чылажат ик еҥ дечак лийын.
Палдарыме семын
Ты кечын Марий Элыште республик вуйлатыше дене пырля южо вере Кугыжаныш Погыныш депутат-влакым сайленыт, тыгак муниципал кӱкшытанат эртеныт. Кажне участкыште тиде кузе кайымым видеокамер-влак сниматленыт. Тидын дене пырля чыла вере «тревожный кнопко» манме вераҥдыме лийын. Йошкар-Олаште 84 участкыште еҥ-шамычын йӱклымӧ бюллетеньыштым КОИБ электрон устройство дене шотленыт. Коронавирус инфекций мыняр-гынат шагалеммыла чучеш гынат, садак теният, тудын шарлен кертме лӱдыкшым иземдаш манын, кажне участкыште кумылан-влаклан маскым, перчаткым, ручкам пуэныт, санитайзерат лийын. Палдарыме семын ойлаш гын, мыят тидын дене пайдаланышым. Манмыла, «на всякий случай». Уто ок лий, шоналтышым. Уке гын шукерте огыл веле тӧрланенам…
Могай участкыште уданрак колшо-влак ятырын йӱкленыт, тушто сурдопереводчик-шамыч лийыныт. Сокыр-влак Брайльын текстше почеш трафарет дене волонтёр-влак полшымо дене пайдаланеныт. А начар тазалыкан еҥ-шамыч мӧҥгыштышт йӱклен кертыныт.
Чылаже республикыште 530 тӱжемат 425 избиратель шотлалтын. Тышеч 6581 еҥже икымше гана йӱклен кертыныт. Икмынярымше ий «Мобильный избиратель» йӧн дене тидым ышташ лиеш. Тудын дене тений республикыште 5182 еҥ пайдаланен.
Сайлымаш кечын участкылаште 2000 утла полицейский лӱдыкшыдымылыкым эскереныт. А йӱклымаш кузе эртымым 593 наблюдатель акленыт: 480 – республикысе Общественный палате деч, 67 – кандидат-влак деч да 46 политический партийла деч. Таҥастарыме семын ойлен кодаш гын, ӱмаште Кугыжаныш Думыш депутат-влакым сайлыме годым 2360 наблюдатель пашам ыштен.
Любовь Камалетдинова
