ВУЧАШ ТӰҤАЛАМ
Ойлымаш
Тӱжем индешшӱдӧ нылле визымше ий, чатлама йӱштӧ, теле тылзе. Села покшелне верланыше военкомат воктене калык тич. Кугу Ачамланде сарыш ужатыше-влак кажне шке еҥжын лекмыжым вучат. Имнешке-влак, ваш-ваш йӱкым пуэн, нер шокшо шӱлышым луктын тавен шогат. Ик тыгай имнешке воктене, терыш эҥертен, сапым кучен, мӱшкыран ӱдырамаш шога.Тудат таче йӧратыме марийжым сарыш ужата, чонжо магырен шортеш, шинчавӱдшым кучен кертде йор-йор йоктара. Ик кидше дене шӱм йымалне кийыше изи падырашыжым куча. «Изи чукаем, коктын кодына, ачат таче сарыш кая. Илыше толеш мо, тудым ужына мо? Юмо гына пала…», – мӱшкырысӧ азажым лыпландара. Воктене шогышо ӱдырамаш ден ӱдыр-влак тудын велыш чуй-чуй ончал колтат.
Теве военный коммиссариат пӧрт гыч салтак-влак лекташ тӱҥальыч, но Овдоким ватыж деке ыш лишем, а ӱдыр-влак дек миен шогале, нунын дене воштыл-кутыркален, мыскарам ыштыл шогылто. Ӱдыр-влакын «Ватет деке кай, мом тыште шогылтат?» манмыштлан «Тудо мыйын ватем огыл. Авамын» манын вашештыш. Настачий чыла тидым ужын-колын гынат, савырнен ыш ошкыл, чытенак вошт ужатымеш шогыш. Ушыж дене умыла, марийже тудым ватыжлан ок шотло, шкенжым качымарий семын куча. А вет, «йӧратем» манын, мӧҥгыжӧ конден пуртен…. Командирын кычкыралме йӱкшӧ шоктыш, ӱдырамаш помыжалтме гай лие, содор Овдоким деке куржын миен, кидшым кучыш да ик шӱлыш дене луктын пыштыш.:
– Ме тыйым вучаш тӱҥалына, – шинчавӱдшӧ лым лийде йога.
– Сайын илыза, – пошкудылан ойлымо семын тупшо дене савырнен ошкыл колтыш марийже.
Салтакыш кайыше пӧръеҥ-влакым бортовой машинан кузовышкыжо шынден, ола велыш кудалыктышт. Чыланат шортыт, магырат: «Чеверын!», «Вашке пӧртылза!» манын, кидым рӱзен шоген кодыч…
Настачият имньыжым мӧҥгӧ велыш савырале, терыш пурен шинче да эркын тарваныш, корно мучко шонен-шонен йӱкын шорто: «Молан тыге, кузе тыге лие? Вет пылышышкем «йӧратем» мутым ик гана веле огыл ойлен, шокшын ӧндалын»… Ялыш пӧртылмек, имньым туарыш, кочкаш пуыш, колхоз вӱташ шогалтен коден, эркын-эркын шке капкашкыже пурыш. Пӧртыштӧ ава лийшыже вашлие, ласкан мане:
– Шешкым, вургеметым кудаш, шокшо кочкышым пыштенам, пурлаш кӱлеш. Уна, шӱргӧ тӱсетат уке…
Нина ЩЕРБАКОВА
У Торъял гыч серызе Нина Щербакован ойлымаш тӱҥалтышыжым 2021 ий 21 сентябрьыште лекше «Марий Эл» газетыште лудса. Мучашыже 28 сентябрьыште лиеш. Снимкыште — автор. Газетлан подпискым ышташ ида мондо!
