Юмылан тау, кажне ялыште илыме верым шотышто кучышаш верч тургыжланыше еҥ-влак улыт. Тошто Торъял, Купсола, Яштрек кундемыште ик эн чолга еҥже – Сергей Волков. Кызыт тудо верысе «Первый май» колхозышто механизаторлан ышта, но чонжо дене шочмо вер-шӧржылан тунар чот кумылан айдеме! Тыгай койышыжо самырыкше годымак палдырнаш тӱҥалын. Икмыняр жап ончыч тудым Купсола ялын старостыжлан сайленыт улмаш. Но ешыж дене Тошто Торъялыш илаш куснымыж деч вара весым, тудо ялысым, шогалташ темлен. Туге гынат ты паша деч шкеже кызытат кораҥын огыл. Кугу пашам шукташ кӱлмӧ годым лач тудак ик эн чот тырша. Калыкат мутшым колыштеш да пӧръеҥым моткочак пагала.
Вашлиймекына, кундемым тӱзатыме шотышто мом ыштыме нерген С.Волков каласкалаш веле огыл, а ончыкташак манын, ятыр вере экскурсий семын коштыктыш.
Шӱгарла
Икымше верна Тошто Торъял воктенысе шӱгарла ыле.
— Ончыч тыште кермыч дене оптымо лач нине кок меҥге гай веле шогеныт. А тений Индешымше май пайрем деч икмыняр кече ончыч Виталий Иванович Горбунов Йошкар-Ола гыч машина дене кӱртньӧ меҥгым, леведышым кондыш, да тудым уэмдыме пашам тӱҥална. Николай Садовин ден Арсентий Иванов, икмыняр моло пӧръеҥ чот полшышт. Тыгайым ышташыже такшым шукертсек шонымо. Ынде шонымашна шукталтын, — кумылын палемдыш моткочак кумылзак пӧръеҥ.
Чынжымак, кызыт кадыртыме леведышан капкам туге моторын ыштен шындыме?! (снимкыште) А леведыш йымалже могай мотор?! Тушто илыш нерген шонаш таратыше ятыр ойсавыртышым кагазыш возен пижыктыме. Лудат да логар аҥым комыля пышкемда, шкендын илышетым, вес еҥым утларак аклаш кумылет лектеш.
— Капкам уэмдымылан, у сыным пуртымылан еҥ-шамыч моткочак тауштат, — мом, кузе ыштыме нерген каласкалышыжла, палемдыш С.Волков.
Умбакыже Купсола ден Яштрек ял-влак воктенсе памаш деке кудална. Жапым аныклаш манын, машинаштак мутланен каена.
— Кӧ могай сай шонымашым каласа, тудым ме икте-весе коклаштына каҥашена. А вара ышташ келшен толшылан шотлена гын, кӧ ярсышыже икмыняр жап гыч пашам тӱҥалынат. Полшаш, кеч-могай пашам ышташат кумылан-влак шагалынжак огытыл. Станислав Петухов, Олег Шабалин, эше южыштым поснак палемден кодаш лиеш. Мемнан велне калык икоян, келшен илыше. Кӱлмӧ годым тыманмеш полшаш лектеш. А ыштышашыже ятырак уло. Мутлан, Купсолашке пурымаште ял лӱмым возыман стела гайым шогалташ шонена. Купсола воктенсе памашым тӧрлатыман, кӱсотым эрыктыман… — радамла Сергей.
Сурт-оралте
Памаш деке корнына Тошто Торъял гоч эртыш, сандене пӧръеҥын сурт-оралтыжымат ончал савырнышна. Мом ойлаш: пӧртшат, печыжат, капкажат — моткочак шинчаш перныше. Поснак — изи капкаж ден сылнештарыме печыже. Сӧрал узор-влакым пӧръеҥ шкежак кӱртньӧ гыч таптен да тушко вераҥденат, чылажымат ончен, кумылет нӧлтеш. Пӧрт кӧргыжат – оласе пачер гай йӧнан да йоҥгыдо. Айдемын кумылжо уло гын, кид-йолжат чыла пашалан толеш, сомылжат ворана, кеч-мом ышташ жапымат кузе-гынат садак муэш…
Мут толмашеш палемден кодынем: Волковмыт ончыч Яштрек ялыште иленыт, вара Купсолашке кусненыт. А ешым чумырымекше, Сергей шке сурт-оралтыжым Тошто Торъялыште чоҥен. Санденак, ойлымыж почеш, тудлан нине кажне ялжат чонжылан иксемынак шерге улыт.
Кумданрак — «Марий Эл» газетын
2018 ий 1 июньышто лекше номерыштыже лудын кертыда.
Любовь Камалетдинова.
