Пытартыш жапыште тиде самырык ӱдырамашын лӱмжым палыдыме еҥже республикыштына укеат дыр. Такше тудо – тележурналист, но утларакше мыскараче семын чапланен. Тиде – Вера Горохова. Тудак таче – мемнан унана.
– Ик концертыште тый Марий Эл Радион тӱҥ редакторжо Володя Матвеевым пеш «шылталышыч». «Тый мо, эн тале улам шонет мо? Кушко ит ончал, чыла вере тый улат: концертыште – тый, радиошто – тый…», – ӱмбакше шӱвылвӱдетым шыжен-кычкырен вурсышыч. Ынде шкеч нергенат тыгак каласаш лиеш: концертыште – тый, радиошто – тый, телевиденийыште – тый, «Авалан серыш» конкурсышто сеҥыше – тый, Вячеслав Абукаев-Эмгак лӱмеш конкурсышто ик сеҥышыже – тый… Эртыше ий пеш тӱвыргӧ лектышан лийын, коеш.
– Чынак, эртыше ий мыланем ятыр куандарыше татлан поян лийын. Кажне паша кечын сюжетын геройжо дене вашлийын, ваш мутланаш, уым пален налаш – тидат шкешотан куан. Тӱрлӧ конкурсышто вийым тергаш эре оҥай. А сеҥыше радамыш логалмек, умылет: тый арам огыл пашам ыштет. Тыйын тыршыметым ужын, акленыт. «Авамлан серыш» конкурсыш йӧршеш сеҥашлан огыл колтенам. Садлан кунам жюри икмыняр регион кокла гыч мыйын серышем эн сайлан шотлен, тиде вучыдымо лийын. Пеш куаненам. Тау организатор-влаклан вийым тергаш йӧным пуымыштлан. Абукаев-Эмгак лӱмеш эртарыме сылнымут конкурс нерген ондакат ятыр сюжетым ыштенам. Ты таҥасымаш нерген сайын паленам. А участник семын тений икымше гана йодмашым пуэнам. Арам огыл, кузе коеш. Ынде «Абукаев-Эмгак лӱмеш премийын лауреатше» почетан лӱмым нумалам.
– А тый такше мом да кӧлан тунем лектынат?
– Мо онайже, мый 2003-шо ийыште пединститутыш тунемаш пуренам, а 2008-ше ийыште МарГУ-м пытаренам. Мемнан марий-руш филологий группына лачак кок вузым ушымашке логалын. Тыгак, истфилыш пурен, гуманитарный факультетым тунем лектынна. Икманаш, мый филолог улам. Марий да руш йылмым туныктышо.
– Журналист пашашкыже кузе логалынат? Тымарте кушто ыштенат?
– Журналист пашашке 2011 ий майыште толынам. Тунам «Рен-ТВ 12 регион» телеканал «Марий Эл ТВ» усталык ушем маналтеш ыле. Тиддеч ончыч, институтым тунем лекмек, МарГУ-со ФМО-што пашам ыштенам. Йот йылме кабинетым вуйлатыше менеджер лийынам. Англичан, немыч, француз, испан, финн да моло йылмыла дене книга-влаклан «оза» лийынам.
– Марий Эл Радион эртарыме мыскара концертлашке ушнаш кӧ ӱжын?
– Марий Эл Радион эртарыме икымше концерт «Лиеш сӱанет» маналтын. Тиде 2015 ийыште лийын. Мый тушто ночко презе гай эргын, Стапанын, аважым, Васли Начим модынам. Тиде «баба-Рембо» гай тале марий удырамаш ыле. Ты рольым мыланем МЭР-ын тӱҥ редакторжо Володя Матвеев возен. Тиде концертыште модаш мыйым Артур Ефремов темлен. А Володя Матвеев, ӱшанен, ӱжын. Тау, поро йолташ-влаклан. Теве ынде вич ий радион концертлаштыже модаш мыланем кугу пиал. Ешарыме семын ойлаш гын, 2004 ийыште мый Пӧтъял школышто педпрактикым эртенам да Володя Матвеевын туныктышыжо, а 2005 ийыште вожатыйже лийынам. Ынде тыге савырнен: таче тудо мыйын шкешотан продюсерем. Концертыште тӱрлӧ рольым (Овроси, Плагий, Васли Начи, Перасковья Микалевна Котомкина, Наташка-Черепашка, Лум пырче, Ледокол Верук, Сарвика, Печук Вера…) лачак тудын сценарийже почеш модам.
– Шуко еҥ деч тыге ойлымым колалтын: «Вера, ну, чылт артист гаяк кертеш!» Мый гын, мутлан, Марий Эл Радион ӱмаште эртарыме концертыште тыйым, «марий ватым», башньыште петырен коденытат, арбузым шӱведен-шӱведен кочкын-кутырен-вурседыл окнаште «кечыметым» алят воштыл шарналтем. Молат тыйын тӱрлӧ дечат тӱрлӧ ролетым тыгак шарнат, шонем. Шкеже артист лияш шонен отыл? Але мурызо? Ик рольыштет, мутлан, эсогыл опер мурызо семынак мурет!
– Артист лияш шонымаш, очыни, лийынат ала-кунам. Вет Кельмаксола школым тунем пытарен, мый пединститутыш да республикысе тӱвыра да сымыктыш колледжыш тунемаш пуренам. Но театральный отделенийыш набор лийын огыл тунам. Садлан институтым ойырен налынам, да адакшым вуз вет! Икымше курс гычак институт пеленысе «Марий сем» фольклор ансамбльыште мыскараче семын выступатленам. Тыге 2004-ше ийыште, пединститутын 1-ше курсшым тунем пытарымек, Олег Иркабаевын темлымыж почеш, угыч Тӱвыра да сымыктыш колледжыш каяш шоненам. Но…миен шуын омыл. Ала-можо чарен. Адакшым таче мый артистлак выступатлем, кеч шкемым АРТИСТ манын ом керт. Мый чонем йодмо почеш модам. Ик монологак але ик концертак кажне выступатлымылан – у. Кузе чон гыч лектеш, туге модам. Марий Эл Радион 14 ияш концертыштыже Рапунцель гай башньыште шинчышым. А тушко кӱзашыжак кугу подвиг гай лийын! Ты башньыш, тудым чоҥымек, нигӧ кӱзенжат огыл, очыни! Тыглай тошкалтыш пел башне марте гына кӱзыкта. А умбакыже вичкыж кӱртньӧ тошкалтыш ден да люк гоч кӱзыман улмаш. Репетиций да концерт жапыште шкемым чылтак «высотникла» шижым. Арбузым шӱведен шинчаш Володя темлыш. Образым кычалатыс кажне гана, оҥайрак лийже шонет. А мурызо лияш нигунамат шонен омыл да кызытеш омат шоно. Икмыняр образем мура да йӧра, мыйын шонымаште.
– Роль-влакым чоҥымо годым утларакше шке илышет гыч историй-влакым кучылтат але шонен луктат?
– Рольым чонымо годым могай образ кузе койшаш, мом чийышаш, утларакше шке шонем. Радион концертше годым йолташ-влак полшат: Володя Матвеев, Марина Почтенева, Мурызо Эчан. Тӱшкан сайрак шоналтеш. А сценыш лектын модмо годым ятыр импровизаций – иктаж-могай ситуацийыште ужмо чын илыш сӱрет.
– Кузе тый чыла ыштенже шуктет, вет тый ялыште илет, эсогыл вольыкым ашнет! Кокланже шӧр-торыкым ужалашат кондет ыле. Ушкалжым шкеак лӱштет? А съемкым кастене ыштыман гын, тунам кузе лият? Пелашет лӱшта, вольык сомылым ышта? Але ынде икшывыда-влакат кушкын шуыныт да полшат?
– Ешем дене ме Кельмаксола ялыште илена. Кугырак Ваня эргына 4-ше классыште тунемеш, изиракше, Илья, садикыш коштеш. Мый кажне кечын эр-кас Йошкар-Ола – Кельмаксола маршрутым такыртем. Ынде 8 ият шкеак машина дене туда-сюда кудалыштам. Вольык гыч суртышто кызыт чыве, пий да пырыс гына. Ушкалым пытартыш кок ий огына ашне. Ялыште вет ушкалым ашныде паша ситышын, поснак кеҥежым. Вольыкым ашнет-огыт – шудым садак солыман. Ты сомылым бензосава дене шикш-пурак шуктем.
Кельмаксола гыч коштмо корнем Подмосковный илыш ден таҥастарем. Тушто вет пашашке да мӧҥгеш мланде йымалне кум шагат ден кудалыштыт, а мый пел шагат да мотор пӱртӱсым куанен ончен кудалыштам.
– Тый ончыкыжымат туштак илаш да тыгак кажне кечын пашашке кудалышташ шонет? Ноялтын огыл? Паша але илыме верым вашталташ шонымашет уке?
– Пашам але илыме верым вашталташ эше жап шуын огыл, шонем. Чылалан шке жапше. Кызытеш мыланем корно пашалан полша. Кудалат да сюжетлан темым шонет. Корнышто вуйыш вет тӱрлӧ шонымаш пура. 8 ийыште ынде тунемалтын. Корно гына сай лийже да ужар тул йӱлыжӧ.
– А пелашет кушто пашам ышта? Тыйын гаяк творческий, усталык кумылан айдеме?
– Пелашем, Влад, Акашево чыве фабрикыште водительлан ышта. Тудо плотник пашалан утларак шӱман. Садлан ятыр ий тӱрлӧ регионышто шке бригадыж дене пӧртым нӧлтен коштын, кровельщик-высотникат лийын. Кеч шкеже мыйын семынак пединститутым, спортфакым, тунемын лектын. Икманаш, коктынат «несостоявшийся» туныктышо улына. Школышто тунеммыж годым тудат тӱрлӧ сценкылаште модын.
– Икшывыда-влакын тыйын гай артист койышышт огеш палдырне?
– Шке семынже палдырна. Кугыракше кушташ да тӱмырым кыраш йӧрата, ансамбльышкат коштеш. Изиракше изи гармоньжым шупшкеда. Кушмо семын тиде койышышт аралалтеш мо – вара ужына.
– У ийым вашлийме шкендан иктаж посна еш йӱлада уло? Тений кушто да кузе вашлийында? Такшым кеч-кушто вашлийыда гынат, погынышо-шамычым утларакше тый куандарет, очыни, вет мыскараче семын чапланенат гын, тый дечет тидымак вучат.
– У ийым йӱла почеш мӧҥгыштӧ вашлийынна, еш дене. Артист семын мый утларакше сценыште гына модам. Мӧҥгыштӧ, ӱстелтӧрыштӧ, йолташ-влак коклаште мыскарам ыштем гынат, тиде весе. Тений у идалыкымат сценыштак тӱҥална. Тидыже куандара. Вет пандемийлан кӧра концерт-влак лийын огытылат, йокрок ыле. А тений январьын икымше кечылаштыжак «Чоным почын мурена» проект дене Татарстан Республикысе марий яллаш миен коштна. Шкеат чон канен модна, калыкымат куандарышна. Идалык кузе тӱҥалеш, тугак шуйна маныт. Тугеже тек 2021 ий чылаштлан куаным да тазалыкым конда. Тек концерт-влакат лийыт. Тиде вет калыклан чоным эмлаш полша.
– Эре мыскарам ыштылаш шер темын огыл?
– Мыскарам план почеш ом ыште. Кунам кузе чон гыч лектеш, тунам ыштем. Садлан тиддеч нояш ок лий. Адакшым тенийсе жапыште мыскара деч посна нигузе. Кеч ешыште, кеч пашаште мыскара кумыл эре кӱлеш.
– А шкеже яра жапыште мом ышташ йӧратет? Ала тый пеш мастар ургызо, тӱрызӧ улат, ала пидат?
– Яра жапемже шагал годым лиеш. Лийме годым крючок дене пидаш, мутлан, мочылам, алмазный мозаикым погаш йӧратем. Тиде лыпландара. Тыгак мурым колышташ, книгам (прозым) лудаш йӧратем.
– У ий деч мом вучет?
– Паша нерген ойлаш гын, у проектым илышыш пурташ, калыкым у материал-влак дене куандараш лийже. Тек чыла шонымашем куштылгын да писын шукталтеш, кӱкшӧ лектыш дене куандара. Усталык паша нерген ойлаш гын, у деч у концерт, зал тич йӱлышӧ шинчан, воштылаш кумылан калык лийже. Еш нерген ойлаш гын, тек ешем таза лиеш. Икшывем-влак школышто, пелашем – пашаште сай паша лектышым ончыктат. Тӱҥжӧ – таза лийышт.
Любовь Камалетдинова мутланен
Фотом еш альбом гыч налме
