Марий сылнымутын шочмо-кушмо корныжо Сергей Григорьевич Чавайнын лӱмжӧ дене ойыраш лийдымын кылдалтын.
Тудын тыршымыж дене тымарте калык ойпогым гына палыше марий калыкын шке поэзийже, прозыжо, драматургийже шочыныт да талын вияҥыныт. Шочмо сылнымутна кушкын шушо литератур радамыш тошкалын. Мыланна, XXI курымын тукымжылан, ӧраш гына кодеш: кузе тыге икымше марий писатель литературын чыла тӱрлӧ жанрыштыжат шкенжым пеш устан ончыктен. Ӧрмаш да тидын годымак нимучашдыме, кава марте, кугешнымаш тул ылыжеш мыйын чоныштем. Южгунамже тыгай шонымаш авалта: «Эх, лияшет ыле тудо пагытыште тунемше Сергей Григорьев дене пырля, ну иктаж 1902-1904-ше ийлаште». Молан лач тунам йодыда гын, вет тиде ийлаште Сергей Григорьев мемнан Унчо ялысе кок классан рӱдӧ черемис школышто тунемын да Озаҥ оласе туныктышо-влакым ямдылыше семинарийыш пураш ямдылалтын.
Теве мо нерген мутланышна ме Морко район Унчо кыдалаш школышто «Сылнымут алан» кружокын черетан занятийыштыже.
Тидлан амалжат уло – шыжа тылзын 6-шо кечынже С.Г.Чавайнын 133 ияш лӱмгечыже. Морко районыштына кажне ийын тиде вашеш Чавайн лудмаш лиеш. Тушко школ гыч эн мастар-влакым колташ ойырыман, сандене Унчо школыштына кажне ийын тыгаяк сынан лудмашым эртарена. С.Г.Чавайнын почеламутшо, прозо гыч ужаш-влакым тунемаш кумылан-влак ятырын улыт, иктынат кумылжо ынже код манын шонена.
Шыжа тылзын 4-ше кечынже марий литератур кабинетна шыҥ-шыҥ лие: 1–11-ше класслаште тунемше-влак мотор марий вургемым чиеныт. Кажныштлан «Унчо школышто Чавайн лудмаш» конкурсын программыжым кучыктымо: тушто кӧ почеламутым, прозо гыч ужашым лудаш тӱҥалеш; номинаций, ийгот тӱшка-влакым; лудмашым аклыше-влакым раш ончыктымо.
Программын икымше ужашыже – С.Чавайнын илыш-корныжо. 10-шо классыште тунемше рвезе-влак: А.Петров, Д.Кириллов, М.Васаев, Р.Бирюков, С.Егоров пеш тыршенак каласкалышт, а А.Сидорова ямдылыме презентацийжым ончыктен.
Кокымшо ужаш – С.Чавайнын почеламутшым, прозо гыч ужашым сылнын лудмаш. С.Григорьева, Ю.Степанова, С.Михайлов, О.Михайлова, Д.Антонова, С.Челкаева поэтын почеламутшо-влакым сылнын йоҥгалтареныт гын, К.Васинкина, К.Хрисанова, Д.Веденеева, А.Казанцева прозо гыч ужашым моткоч мастарын каласкаленыт.
Нунын тыршымыштым туныктышо-влак Э.В.Григорьева, Л.И.Ильина, А.И.Григорьева акленыт да ойыртемалтше-влаклан дипломым кучыктеныт, тыгак Сергей Чавайнын творчествыжым йӧратымыштлан да тунеммыштлан моктен ойленыт, ончыкыжымат келгынрак шымлаш тыланеныт.
Л.ИГНАТЬЕВА
Унчо школышто марий йылмым да
литературым туныктышо.
Авторын фотожо.
