МАРИЙ ЙӰЛА

Мелна деч посна могай Ӱярня…

«Национальный акцент» сайт Российыште Ӱярня пайремым ик эн сайын палемдыше икмыняр регионым ончыктен. Тиде радамын визымше верышкыже марий Ӱярнят логалын. Кодшо шуматкечын ты йӱла пайрем Йошкар-Оласе рӱдӧ каныме паркыште гӱжлен. 

Погынышо-влакым эн ончыч марий оньыжа Эдуард Александров, тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрым алмаштыше Галина Ширяева, Марий тӱвыра рӱдер вуйлатыше Наталья Пушкина, Российысе марий-влакын федеральный национально-культурный автономийыштым вуйлатыше Лариса Яковлева, Российысе финн-угор калык-влакын ассоциацийыштын президиум советшын членже Ангелина Ардеева саламленыт. Пытартышыже эсогыл ненец йылме дене почеламутым лудо.

Пайремым Марий тӱвыра рӱдерын «Чон оҥгыр» ден «Сото вий» да республикысе районла гыч толшо фольклор коллектив-влак сӧрастараш полшеныт. Нунын коклаште Советский районысо Кельмаксола гыч «Весела кумыл», Параньга районысо Усола гыч «Мурпеледыш», Кужэҥер районысо Токтайбеляк гыч «Ший аршаш», Морко районысо Кугу Шале гыч «Ший оҥгыр» ансамбль-влак лийыныт. Чынжым каласаш гын, ял гыч толшо-влаклан кӧрак паркыште пайрем шӱлыш озаланен. Сылне марий вургемышт, чевер пеледышан шовычышт кумылым нӧлтеныт. Нунын мурен-куштымашкышт молат чолган ушненыт. Марий калык модыш денат модаш йӧн лийын. Поснак, командылан шелалтын, кумытын, нылытын ече дене коштмаш шарнымашеш кодо. Пу издерыш шинчын, курык гычат мунчалташат йӧн лийын.

А мелнаже пайремыште мыняр лийын! Фольклор коллективлан участникше-влак шкештак ял гыч коман мелнам кӱэшт конденыт. Импровизироватлыме аукцион гоч марий сийым ужаленытат, тыгакат сийленыт. Пайрем аланыште кажне кумылан еҥ вичкыж меланам шкеат тыглай коҥга тулеш кӱктен луктын кертын. «Эн тутло мелна» конкурсыш ушнышо-влак, салмаш мелна руашым шарен, салмавондо дене коҥгаш чыкеныт. А коҥгажым Йошкар-Оласе ик предприниматель шке машинаж дене шупшын конден. Ик вер гыч весыш кусараш лийме, орава ӱмбалан кермыч дене оптен келыштарыме коҥга чылаштым ӧрыктарен. «Мый тудым предприниматель семын пашам шукташ лӱмын налынам»,- каласыш озаже Константин Баскичев. Такшым, тудо тулеш перепечым кӱктен ужала, но Ӱярня пайремыште мелнамат пеш кӱэштыч.

Мо оҥайже: мелнам кӱэташ кумылан-влак шукын лийыныт, эсогыл пӧръеҥ-шамычат. Мутлан, Йошка-Ола гыч 64 ияш Евгений Долгушевым ончыктенак кодымо шуэш. Пеш мотор мелна-влакым кӱэште. Тудо тугакшат тӱрлӧ кочкышым ямдылаш йӧрата улмаш. Шукыж годым пелашыжымат тиде сомыл деч утара. Конкурсыш ушнышо-влак шкеныштын кӱэшт лукмо мелнашт дене молымат сийленыт. Кажне участниклан Марий тӱвыра рӱдерын пашаеҥже-влак пӧлекым кучыктеныт.

Пайремыште теве мом поснак куандарыш: йоча-влак шукын лийыныт. Калык йӱланам нунат палаш да шуяш тӱҥалыт манын ӱшаным шочыктат. Мутлан, Марий тӱвыра рӱдер пеленсе «Юкече» вокальный студийын ӱдыр-рвезыже-влакым шукертсек палена гын, «Падыраш» йоча семӱзгар ансамбль эше икымше ошкыл-влакым веле ышта. Пайрем кумылым нунат ешараш полшышт.

Ӱярнявара дене мунчалташ чыланат вес аланыш кусненыт. Икте-весылан ваш шогалын, кажныже кум гана гыч мунчалтен волаш тыршен. Марий йӱла лач тыге йодеш. Вара чылан эше вес аланыш кусненыт. Туштыжо пайрем чучылым йӱлатеныт. Йырже шогалын, пырля муреныт, куштеныт. Чучылын йӱлен пытыме татыште тул гоч тӧрштылыныт. Вет калыкыште ойлымо почеш, Ӱярня тул чыла осалым пырля наҥгая.

С.Носова.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий