26 августышто Волжский районым ыштымылан 80 ий темын. Кодшо вӱргечын Нурсола (Упшер) ялысе рӱдераҥдыме тӱвыра пӧртыштӧ тиде юбилей лӱмеш кундемын «Кугешнем тый денет, йӧратем тыйым, мыйын Юлсер мландем!» кугу пайремже лийын.
Таче 942,7 кв.м кумдыкым авалтыше Юлсер кундемыште 75 илыме вер шотлалтеш. Ола шотан ик посёлкышто да ял шотан шым округышто 21739 еҥ ила, утларакше – марий-влак.
Волжский район Марий целлюлоз-кагаз комбинатше дене кумдан палыме. Тылеч посна шым ялозанлык предприятий ден латик кресаньык-фермер озанлык пашам ыштат. «Эмеково», «СХП «Москва», «Упшер», «Основа», «ПТФ «Приволжский» ООО-шамыч, «Ӱжара» СХПК, «Заря» СПК 400 наре еҥлан паша верым пуэныт да пырчан культурым ончен куштымо, шуко шӧрым шупшылмо, шылым ыштыме дене республик кӱкшытыштӧ сай велым ойыртемалтыт. Районлан экономике велым пайдам кондышо Волжский ЛПУ МГ, «Волжский комбикорма завод» ОАО, «Приволжскдорстрой» АО, «Акашевский сурткайык фабрике», «В+2», «ГлавУпак», «Роскорм»» ООО-влак гай промышленный да Волжский райпо, «Онар», «Светлана» ООО-влак гай торговльо предприятий-шамычымат палемдыман.
Юлсер кундемыште туризмат вияҥын толеш. Тидланже кумдан палыме Пугачёвын тумыжым, Ужар памашым, «Кичиер» ден «Ваштар тумо» санаторий-влакым, регионна мучко йоген эртыше ший вӱдан Элнетым авалтыше «Марий чодра» национальный парк, шуко тӱрлӧ легенде дене сымыстарыше Мӱшыл, Мушанъер, Конанъер, Яльчик, Кичиер, Шемъер гай ер ден эҥер-влак, XVIII курымыштак чоҥымо Сотнур ден Азъял черке-шамыч да поро кумылан калык сай йӧным ыштат.
Район калыкын илышыжым саемдымашке виктаралтше чыла национальный проект дене пашам ышта да тидын шотышто сай кӱкшытым ончыкта.
Торжественный мероприятийыш толшо уна, земляк, делегаций-влакым верысе школын волонтёржо-шамыч дене пырля «Волжский муниципальный район» муниципальный образованийым вуйлатыше, Волжский муниципальный район Депутат-влак погынымашын председательже А.Макаров ден Волжский муниципальный район администрацийым вуйлатыше Т.Ильина шкеак вашлийыныт.
Тӱвыра тӧнежын фойештыже поян ончер пашам ыштен. Вӱдылмӧ материал дене пидме тӱрлӧ кугытан да форман корзиҥга, марий костюман нимучашдыме курчак, орнамент дене келыштарыме сӧрастарыш, пидме да тӱрлымӧ вургем, пум пӱчкеден келыштарыме арвер, йӧрымӧ меж йолчием, фоамиран дене ыштыме пеледыш, Приволжский посёлкышто илыше дизайнер Евгения Кошкинан стилизоватлыме марий вургем коллекцийже, «Волжские молочные продукты» ООО-н шӧр кочкышыжо, «В+2» ООО-н продукцийже, Юлсер кундем нерген каласкалыше изданий ден стенд-шамыч кажне еҥын тӱткышыжым налыныт.
Пайремым районысо тӱвыра пашаеҥ-влакын да йоча искусство школын «Шӧртньӧ сем» семӱзгар ансамбльжын пырля ушымо хорышт «Элнет» муро дене почын. Российын, Марий Элын гимнышт деч вара Волжский районын гимнжат йоҥгалтын. Юлсер кундемын йыжыҥан илыш корныж дене документальный фильм палдарен. Поро кумылан оза-влак пайремыш толшо-шамычым кинде-шинчал дене сийленыт.
Юлсер мландыште илыше калыкым районын кечыж дене верысе кучемын еҥже-влак веле огыл, тыгак Марий Элын кугыжаныш пого министрже Н.Севостьянова, Марий Эл Кугыжаныш Погынын депутатше-влак Е.Кальянов ден С.Фёдоров, Марий Элыште айдемын праваж шотышто уполномоченный Л.Яковлева, Волжск да Шернур епископ Феофан, Волжский кундемыште шочын-кушшо Оньыжа Э.Александров, «Марий Эл Радио» радиостанцийын тӱҥ редакторжо В.Матвеев да шуко молат шокшын саламленыт, чыланат волгыдо ончыкылыкым, у деч у сеҥымашым тыланеныт.
– «Таче район мо дене чаплана да кугешна гын, тиде – ятыр тукымын надырже. Юлсер мланде умбакыже вияҥеш: шочмо кундемын сай ончыкылыкшо верч тургыжланыше, пашам йӧратыше калыкын тыршымыж дене пытартыш ийлаште Шайрамбал – Полатсола кугорным ыштыме, Купсолаште у школым почмо, Чодыраял Корамас школын котельныйжым олмыктымо, Сотнур ден Пӧтъял школласе леведышым ачалыме, Ӱлыл Азъял ден Карай яллаште Кугу Отечественный сарыште вуйым пыштыше-влакым шарныме лӱмеш стелым келыштарыме… Тиде спискым умбакыжат шуяш лиеш, но мый иктым каласынем: «Пырляште ме палынак кугу сеҥымашке шуын кертына», – Марий Элым вуйлатыше А.Евстифеевын саламлыме телеграммыжым лудын Н.Севостьянова.
– Юлсер кундемын ончыкылыкшо уло. Ӱшаныза калыклан, шкан, самырык-влаклан. Волжский районлан йол ӱмбалне пеҥгыдын шогаш, команде дене пырля вияҥаш, пашам ышташ тыланем. Да мый ӱшанем, калыкын чыла йодышыжо Марий Эл правительстве да Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеевын полшымышт дене шукталтеш, – манын Л.Яковлева.
– Изина годым ий дене леведалтше вӱдан верыште ала-могай тоя дене хоккейла модынна. Кызыт Упшер кундемын шке хоккей коробкаже, тренажёр залже улыт. А районыштына чылаже индеш хоккей коробкам ыштенна – тыгайже республикнан ик кундемыштыжат уке! Мыйын шонымаште, мемнан йочана-шамыч мемнан деч сайынрак илышаш улыт, – куанен палемден самырык тукым верч чон йӱлен тыршыше депутат С.Фёдоров.
– Юлсер кундемын шочшыжо улмем дене кугешнем! – тыгай шомак дене саламмутшым кошартен Оньыжа Э.Александров.
– Мыланна могай мланде вий-куатым пуэн – огына мондо, – тауштен В.Матвеев да «Пиалан кок кайык» у мурыжым йоҥгалтарен.
Тиде кечын Волжский районым вияҥдымаште, чапландарымаште, тӱзатымаште, самырык тукымым патриотизм шӱлышеш куштымаште лым лийде тыршыше шуко еҥым – ял шотан илем администрацийым вуйлатыше гыч тӱҥалын чолга пенсионер, доярке, дворник марте – Марий Эл Кугыжаныш Погынын, Волжский муниципальный район администрацийын, молын чапкагазышт да шергакан пӧлекышт дене палемденыт. Кундемын эн самырык кок ешыж ден эн изи айдемыжымат ӧрдыжеш коден огытыл.
Пайремым Юлсер кундемын куштышо, мурышо, семӱзгарым шоктышо коллективше-влак сӧрастареныт. А Волжский район администраций торжественный мероприятийыш толшо-влаклан «Марий Эл» куштышо кугыжаныш ансамбльын концертшым пӧлеклен.
Маргарита ИВАНОВА
Авторын ден В.Козловын фотошт.
