Йошкар-Ола гыч Шернур район Марисола велке кудалмеке, тудым лекмаште, пурла велне, кугорно деч изиш гына ӱлнырак изирак ош оралте шинчашке перна. Тиде – шиномонтаж.
Тушко мийымына годым ик машина тудын воктене шога ыле. Очыни, лач гына олмыктеныт улмаш. Мемнам ужын, ваштарешна самырык рвезе лекте. Тӱҥалтыште мый тиде тыште тыршыше иктаж пашаеҥ але полышкалыше манын шоналтышым. Молан манаш гын путырак самырыкын коеш. Йоҥылыш лийынам. Тиде шиномонтажын озаже, вуйлатышыже, тудым почшыжо да пашаеҥже улмаш. Икманаш, чылажымат ик айдеме шукта. Тиде – Станислав Шабдаров. Ийготшо шотыштат «ондалалтынам», вет тудо 33 ияш улмаш!
Кандаш ий ончычак почаш шонен
– Тиде шиномонтажым тений мартыште почынам, – каласкалаш тӱҥале самырык амалкалче. – А тылеч ончыч мый тиде пашамак шочмо Йошкар Памаш ялыштем пӧртна пелен чоҥымо гараж пелен ачамынак ыштыме ик оралтыште кандаш ий шуктенам. Молан мӧҥгем пеленак тиде пашам шуктенам? Тунам, кандаш ий ончыч, мый тиде кумдык мландым, 500 утла квадрат метрым, арендыш налынам, – мане рвезе да кызытсе шиномонтажше верланыме йыр улшо мландым ончыктыш. А вара ончыкыжым тыште эше мом ышташ шонымыж дене палдарыш:
– Улшо шиномонтаж пелен мый тыгак автомойкым да автосервисым почнем.
Ойлымыж почеш, Станислав шиномонтажшым такше вигак ты верыште почаш шонен. Но, мландым налмекше, кугорно гыч шиномонтажше деке волымо корным ыштыде, тудым почаш чареныт.
– Тӱрлӧ документым ыштен эсогыл ныл ий кошташ логалын. Шер теммыла чучын да южгунамже тугай тат лийын: кидым лупшалмат шуын. Вараже мутланен келшен кертме. Тыге корным ышташ логале. Тидлан пӱтынек шке оксам, миллион наре теҥгем, кучылтынам. Корным кок ий ыштенам да кодшо ий кеҥежым гына ыштен шуктенам. Рокшым мый шке шупшыктенам, мландымат шкеак шӱкенам, икмыняр моло пашамат шкеак шуктенам. Тыгак кумем машинаж дене рокым, ошмам, тыгыде кӱм шупшыктен. А уке гын окса эшеат шукырак кая ыле. Тиде оксажымат мыняржым кредит дене налынам ыле. Йӧра, ынде тӱлен пытаренам, – палдарыш Станислав.
А чылажат тыге тӱҥалын…
Армийыште рвезе кум ий лийын – контракт почеш служитлен. Дагестаныште служитлымым Йӱдвел Осетийыште «шокшо» точкышто лийын, сандене тудо – Боевой действий-влакын ветеранже.
Армий гыч пӧртылмекше, шуко моло рвезе ден пӧръеҥ семынак Стасат вес кундемыш пашам ышташ кум ий коштын. Вараже шиномонтажым почаш оборудованийым налын да пашам ышташ вес кундемыш телым веле коштын. А идалыкын моло пагытыштыже шиномонтаж сомылым шуктен.
– Тудым почмекем, мый декем шукын кошташ тӱҥальыч. Молан манаш гын тымарте мемнан вел гыч Шернурыш шумеш каяшышт кӱлын. Адакшым еҥ-шамычлан весе шотыштат йӧнан лийын: нуно кастене пашашт деч варат мый декем толын кертыныт. А кызыт нине клиент-шамыч чылан гаяк тышке толедат. Шитномонтажемын корно воктенак улмыжо ынде еҥ-влаклан эшеат йӧнанрак лийын. Санденак кызыт шкенан вел гыч веле огыл, Кукнур могыр гычат, южышт эсогыл Шернур гычат мый декем коштыт.
Эшеат кумдаҥдынеже
Станислав, ойлышна, пашажым эшеат чот шарынеже. Мутлан, кызыт улшо шиномонтаж оралтыж воктене оравам аралыме складым почнеже.
– Южыштын оравашт олаште, южыштын, мӧҥгешла, ялыште, а тудым вашталташ жап шумеке, лавыран годым нумал лукташ йӧнанжак огыл. Сандене тыште складыште аралаш кодат да кӱлеш лиймеке вашталтен шындат гын, еҥ-шамычлан сайрак лиеш. Южышт кызытак тыште кодат. Мый мушкам, эрыктем, обработкым ыштем да шыже марте кийыктем. Шыжым гын чыла тиыдм ыштем да шошо мартелан аралаш пыштем, – рашемдыш тудо.
Кӱлеш документым ямдылен шуктымеке, кеҥежым гын автомойкыжым ышташат тӱҥалнеже.
– Автосервисым гын варарак почам. Уке гын чыла иканаште ышташ окса шуко кӱлеш да ярсашыжат нелырак, – мане.
– От лӱд? – йодым.
– Уке, – моткочак ласкан вашештыш. – Самырык улмо годым ыштен кодман.
Тиде моткочак кумылзак, путырак пашаче да чолга самырык пӧръеҥлан иктым гына тыланыме шуэш: тек чыла шонымашыже шукталтеш. Тек пашаже чот сайын ворана! А пашаже ушна манын ӱшанемак, вет тудо койыш-шоктышыж, ласкан, порын да шыман мутланымыж дене кеч-кӧн кумылжымат савыра. А сай айдеме деке кеч-кӧнат толмыжо да кӱлмӧ годым пӧртылмыжӧ шуэш. Тыге огыл мо?..
Любовь КАМАЛЕТДИНОВА
Авторын фотожо
