Марий йӱла почеш:
У пӧртыш илаш пурымо годым
Эн ончыч кугурак еҥ пура (йоча огыл), яндар памаш вӱд дене кажне лукым пӱргалын, кидеш куэ укшым кучен, мутым ойлыман. Вара пырысым колтат. Вургем гыч эн ончыч кӱпчыкым пуртен почкалтат (окса лийже манын).
Пӧртыш пурымеке, ӱстембаке ош шовычым шарен, тичмаш киндым пыштыман. Пучымышым шындат, сортам чӱктат. Тыгай мутым ойлат:
— Сурт Юмо, Сурт Кува, Сурт Кугыза, Шочынава, таче тыланда тау мутым ойлена суртым ышташ полшымыланда. У суртышто еш дене илаш тазалыкым йодына, пиалым йодына, кинде перке дечат, шийвундо перке дечат, еш пиал дечат ида ойыро.
Кугу Юмо, Суксо! Поро серлагышым пуэн шого! Серлагыш вачын сурт кӧргӧ еш дене, терке кӧргӧ чес дене, шийвундо перке дене у суртышто … (лӱм) шольын ешыжлан тичмаш, пиалан илышым пуэн шого. Ший окса гай волгалт илыза. (Суртозалан ший оксам сугыньлен пуыман.)
(«Кумалтыш мут» брошюр гыч налме Йошкар-Ола. 2018)
Калык пале:
Тылзе комдык шочеш — ночкылан.
Кайык-влак пуныштым овартат гын, уда игечылан.
Курныж кычкыра — поран лиеш.
Корак тӱшка южышто модеш — лум толшашым шижтара.
Шӱдыр чӱчкыдӧ гын, лум толеш.
Кайык лумышто йӱштылеш — левышта.
Тумна кычкыра – игече йӱкшемда.
Шулдыран ой:
Кеч мӧдывуй лий, аватым мондышаш отыл.
Авашӧр дене ушет пурен огыл гын, ушкал шӧр дене ок пуро.
Айдеме пиал янда гай: мыняр кугу, тунар шучкын пудырга.
Сай пашан акше ок йом.
Еҥын кугужым налнет гын, шкендын изижымат йомдарет.
Лекде-коштде, ужде-колде, илыш коклам от шинче.
Тушто:
Йошкар упшан, йошкар пондашан, йошкар йолан, йылгыжше почан. (Агытан)
Ик тулото уло тӱням волгалтара. (Кече)
Важык вуян аҥаштем тӱрлӧ-тӱрлӧ кайык мура. (Кӱсле)
С.НОСОВА
