Марий Турек район Арбор кундем шым ялым ушен шога. Нунын кокла гыч Изи Курыкӱмбал, Кугу Курыкӱмбал да Павайнур ял-влак эн йӧндымылан шотлалтыныт: корем гоч корно укелан кӧра шыже лавыра, теле поран да шошо вўдшор годым нуно пуйто «кугу тӱня» деч пӱчкын ойырымо гай иленыт.
Но 2018 ий шыжым тысе калыкын да поснак Павайнур ялын чолгаеҥже-влак ден шке шочмо кундемыштын ончыкылыкшо верч ура чонан-влакын пеҥгыдын шогымыштлан кӧра Лоп ял гыч (тудо рӱдӧ илемлан шотлалтеш) Павайнур марте пеҥгыде шартышан корным ыштеныт. «Пеҥгыде» манмыже йӧршынат асфальтым ок ончыкто, шоссе семын веле гынат, ынде корно уло.
Кок келге корем гоч чоҥымо дамбе серым изишак шотдымынрак ыштеныт: шыже пагытыште вашкеныт. Сандене кок вережат тура сер ынже сирле манын оптымо сеткым тений верын-верын вӱд мушкын волташат тӱҥалын. Ик вереже йӧра эше вӱдшор деч ончыч шекланен шуктеныт да кертмышт семын пеҥгыдемденыт. Корно ыштыше пашаеҥ-влакын вашкымыштлан кӧра арам лийше пашат коеш: сетке-влакым пеҥгыдемдаш кырыме пу меҥге-влак вӱдшорын вийжым кучен сеҥен огытыл, урылтыныт.
«Теве эше ик лӱдыкшӧ уло: Павайнур ял мучаште корно йымач кеч изирак пучым колтен, вӱдым вигак бетон волакыш виктараш манын, верысе калык мыняр ойлен, но нуным колыштын огытыл. А ынде шошо вӱдшӧ лачак ял мучаште погына. Лум писын шулымо але тале йӱр годым корно гоч кая. Тыге адакат корно пӱчкылтеш, – ял калыкын азапланымыже пытен огыл. – Тидым тыге кодаш ок лий. Тений тӧрлыман. Ик шонымашна шукталтын, но ме ончыкшат илаш шонена. Сандене Павайнур ялыште мини-футбол дене модмо верым йӧнештараш пижына. Ондак клубнат лийын, но тудым шукертак петыреныт. Туге гынат оралтыжым арален коден улына. Неле гынат, ме шке кундемысе кажне ялым арален кодаш шонена. А вот Арбор кундемысе школ – тиде пеш кугу йодыш. Тидым посна кугу комиссий дене гына илышыш пурташ лиеш…»
Вот тыгерак илат республикнан ик эн мўндыр кундемыштыже ончыкылык нерген азапланыше еҥна-шамыч. Корно олмыктышо-влак шке ситыдымашыштым тєрлат манын, калык ӱшана.
Кодшо ийыште ялысе кидмастар Алексей Васинкин Арбор вӱд гоч шке кӱшешыжак чапле кӱварым ыштен шогалтен да ӱлнырак пӱям пӱялен.
Лайд ШЕМЙЭР
В. Козловын фотожо.
