ОБРАЗОВАНИЙ УВЕР ЙОГЫН

Кажне тунемме вер тунемшыж дене чевер

18-22 февральыште Марий Эл Республикыште «Самырык профессионал-влак» (WorldSkills Russia) регион кӱкшытан VII Открытый чемпионат лийын. Тушто кундемнан тунемме верлаж гыч 23 компетенций (номинаций дене чылаже 186 ӱдыр-рвезе моштымашыжым ончыктен.

Чемпионатлан стартым Самырык-влак полатыште Марий Эл образований да науко министр Н.Адамова, промышленность, экономике вияҥмаш да торговльо министр Д.Пугачёв, паша да паша верым ситарыме шотышто департамент вуйлатыше А.Сычев да республикыште WorldSkills Russia толкынын координационный рӱдержым вуйлатыше И.Чистова пуэныт.

Миллиметр марте шотыш налман

Ӱдыр-рвезе-влак Марий чодыра озанлык техникумын практикым эртыме ик кугу пӧлемыштыже лӱмынак келыштарыме ошман площадкылаште мужырын пашам ыштат. А тудыжо тыште чылаже визыт уло. Участник-влак тыршат, ӧрдыжыш ончалашат огыт ярсе: икмыняр блокым я тыге савырен шындат, я туге пыштат да лым лийде вискалат… Вес семынже лийынат ок керт, вет мланде участкыште тиде але тудо объектлан дизайным ыштыме годым кажне миллиметрым шотыш налман. Икманаш, иканаште архитектор, чоҥышо да проектировщик лийын моштыман. Мемнан самырык-влак коклаште тыгай уке огытыл. Теве нуно, республикыштына ик эн мастар да талантан 10 ӱдыр-рвезе М.Ахмадзянов, С.Счастливцева, А.Сунгурова, А.Бычков, О.Суркова, Р.Табуев, Л.Самарцева, С.Глушков, Д.Филиппова, М.Русанов, О.Куликова, Е.Максимова, Д.Санутков, С.Костерин, Е.Чепель, Л.Алюкова, И.Галямова, таче шке моштымашыштым  «Самырык профессионал-влак» (WorldSkills Russia) регион кўкшытан VII Открытый чемпионатыште «Ландшафт дизайн» компетенцийыште тергат.

«Сай специалист-влак кўлыт»

Палемдыман, «Ландшафт дизайн» да эше икмыняр («ЧПУ-анстаноклаште токарь паша», «Дошкольный воспитаний») компетенций дене таҥасымаш республик кӱкшытан чемпионатыште тений икымше гана эрта. Таҥасымашын регионысо этапыштыже 250 эксперт кокла гыч иктыже – «Ландшафт дизайн» компетенций дене тӱҥ эксперт, Моско область Серпухов ола гыч Марьяна Оленина (снимкыште) дене мутым вашталтышна. Тиде пашам тудо 2014 ий гычак шукта, икмыняр ий WorldSkills Russia чемпионатын национальный сборныйжын тренерже лийын.

– Марьяна Владимировна, «Ландшафт дизайн» компетенцийыште таҥасыше-влакын тӱҥ задачышт могай?

– Кажне команде изи садым поген шындышаш. Объект кугу огыл, но модуль шуко: «Эҥертыш семын кучылтмо пырдыж», «Вӱдлан вер», «Ужар кушкыл», «Теҥгыл» да молат. Илышыште кузе ышталтеш, тыгак нуно кажне элементым «чоҥышаш» улыт – тольык кугытшо гына изи. Тудым команде-влак кум кечыште ыштен шуктышаш улыт. Икымше кечын изи садлан эҥертыш семын кучылтмо пырдыжым келыштарат да вӱдлан верым ямдылат, кокымшын – вӱдлан вер ямде лийшаш, а кумшо кечын кугу пу конструкцийым вераҥдыман да ужар кушкылым шындылман. Кажне модульлан оценке шындалтеш, вара гына тичмаш пашалан ак пуалтеш. Тыгодым качествылан йодмаш кугу: йоҥылышым икмыняр миллиметрлан гына ышташ лиеш. Санденак сеҥышым ончылгоч палемдаш ок лий – тиде таҥасымашын пытартыш кечынже веле пале лиеш. Адакшым пашам ыштыме писылыкат кажне командын тӱрлӧ. Мутат уке, заданийым мучаш марте шуктымат кугу рольым модеш. Ме, эксперт-влак, оценкым пашам ыштымышт годымак шындылына. Тидын деч посна ок лий, вет чылажымат шотыш налман. Мутлан, участник лўдыкшыдымылык шотышто техникым шукта мо? Могай материалым кучылтеш? Могай инструментым ойыра? Оборудованийым чын кучылтеш мо? Иктаж-могай правил пудырталтеш гын, участник-влакын баллышт шагалемеш.

– «Ландшафт дизайн» компетенций дене таҥасымаш мемнан республикыште тений икымше гана эрта, а моло регионышто кузе?

– Моско областьыште тиде номинаций дене таҥасымаш 2014 ий гычак эртаралтеш. Но тӱнямбал чемпионатыште тудо тӱҥалтыштак лийын. Ты компетенций кӱлешан, пытартыш жапыште гын – поснак. Тиде направлений дене мыланна сай специалист-влак моткоч кӱлыт.

– Участник-влак могай инструментым кучылтыт? Шкеныштыным але лӱмынак таҥасымашлан ямдылымым?

– Инструмент шотышто каласаш гын, кеч-могай фирмын ыштен лукмыжым кучылташ лиеш, тӱҥжӧ – тудо лач тиде компетенцийлан келшыше лийже. Пашам аклыме годым тӱҥ эксперт такшым шке инструментшым кучылтшаш. Туге гынат ме ик ойыш шуынна: участник-влакын заданийыштым тергыме годым нунынымак кучылташ тӱҥалына.

Конешне, шукынжо кызытсе жапын ик эн у инструментшым кучылташ тыршат, но Европа кӱкшытан таҥасымашлаште тӱҥ шотышто лӱмынак ямдылымым (мо оҥайже, тоштыракым) кучыктен пуат. Кажне участник шканже келшышым, йӧнаным ойыра.

– Эртыше таҥасымаш-влак кокла гыч кудыжо тыланда поснак ушеш кодын?

– Опытем кугу. Тӱҥ эксперт семын икмыняр регионышто лийынам, кум гана национальный чемпионатыште пашам ышташ логалын. Кажне таҥасымаш мо дене гынат ушеш кодеш, кажныштыже могай-гынат «форс-мажор» манмет лиеш. Нунын кокла гыч Тӱнямбал чемпионат ӱмырешлан шарнымашеш кодеш, очыни. Молан? Тушто заданий-влак моткоч неле лийыныт. Мемнан Россий сборный гыч ӱдыр-влакын командыштлан 5 тонн кўм нумалаш логалын. Ме, тренер-влак, нунын верч моткоч тургыжланенна. Конешне, таҥасымаш деч ончыч участник-шамычым тӱрлӧ заданийланат ямдылена, но ялт тыгайжымак вучен огынал ыле.

– Тымарте Марий Эл Республикыште лийында мо?

– Икымше гана толынам. Мемнам экскурсий дене коштыктеныт. Мылам чылажат моткоч келшен. Тендан памятник ятыр уло. Калык тыште моткочак поро кумылан, унам вашлийын моштышо.  

Тыгай чемпионат молан эртаралтеш

«Самырык профессионал-влак» (WorldSkills Russia) чемпионатын паша программыже пытартыш ийлаште арам огыл кумдаҥеш: предприятий ден организаций-влаклан юрист да экономист-влак огыл, а пашазе-шамыч – кӱкшӧ квалификациян чоҥышо, токарь, кермычым оптышо, электромонтёр, сантехник да молат – кўлыт. Но, чаманен каласыман, самырык коклаште тыгай профессийлан тунемаш кумылан шуко огыл (статистике почеш, 2000 ий гыч кыдалаш профессиональный образованийым пуышо учрежденийын выпускникше-влакын чотышт Россий мучко 30 процент гыч 20 процент марте шагалемын), санденак, манмыла, чаҥым кырыде ок лий: ӱдыр-рвезе-влакым кумылаҥдыман, туныкташ сай условийым ыштыман. Россий Образований да науко министерстве тидын шотышто проектым темлен. Мом шылташ, 1990-ше ийлаште кыдалаш профессиональный образованийлан кугыжаныш тўткышым шагал ойырен, тидлан кєра тыгай учреждений-влак кокла гыч чыланжак илен лектын огытыл да омсаштым петыреныт. А илыш ончыко кая, предприятийлаште тыршыше пашаеҥ-влак кугу ийготыш шуыт да сулен налме канышыш лектыт, а нуным алмашташ нигӧлан. Мом ышташ? Россий Образований да науко министерствын проектше почеш эн ончычак тыгай пашам эртарыман:

  1. Профессийын кӱлешлыкшым умылтараш, пашазын авторитетшым нєлталаш.
  2. Кыдалаш профессиональный образованийым пуышо учрежденийым тунем лекшын квалификацийже шотышто кызытсе экономикын йодмашыж дене келшышын пашам ышташ.
  3. Кугыжаныш ден бизнес-структур коклаште вашкыл лийшаш.
  4. Кыдалаш профессиональный образований программе почеш ямдылыме пашан качествыжым тергаш;
  5. Туныктышо-влакым ямдылыме пашам уэмдаш.
  6. Тачысе экономикылан эн кӱлешан профессий-влак дене мастарлык чемпионатым, конкурсым, олимпиадым эртараш да нунын негызеш методический литературым ямдылаш.
  7. Школлаште профориентаций пашам вияҥдаш.
  8. Кыдалаш профессионал образованийым пуышо учрежденийлаште тунемше-влак пайдале практикым эртышт манын, предприятий вуйлатыше-влак дене утларак пашам ышташ.
  9. Колледж, техникум-влакын пашаштым кумдаҥдыме шотышто «Образований нерген» федеральный законыш вашталтышым пурташ.
  10. Кажне ийын специалист-влакым ямдылыме пашан качествыж шотышто мониторингым эртараш.

Квалификациян электрик, сантехник да молат…

Паша программын ик йодышыжо Марий Эл Республикыште чоҥымо отрасльлан, тыгак илыме вер да коммунал озанлык сферлан кадрым ямдылыме системым уэмдыме дене кылдалтше лийын.

Каҥашымаш площадкыште исполнительный кучем органлаште пашам ыштыше, предприятий да организаций вуйлатыше, профессиональный образованийын туныктышыжо-влак погыненыт. Нунылан докладым Йошкар-Оласе строительный техникумын директоржо И.Зяблицева, Марий Эл Республикын чоҥышо-влакын ушемыштым вуйлатыше Е.Мосунова, «Инжекомстрой» ООО-м вуйлатыше В.Багнюк, республикыште Чо‰ышо-влакын гильдийыштын генеральный директоржо С.Кузнецов ыштеныт.

Илыме вер да коммунал озанлык отрасльыште пытартыш жапыште ик эн пӱсӧ йодыш-влак тыгай улыт:

пашадар изи;

пашам ыштыме качествым тергыме системе лушкыдо;

частный компаний-влак профессионал стандартым обязательныйлан огыт шотло;

отрасльын пашаже чӱчкыдын вашталтеш;

у технологийым палыше, квалификациян электрик, сантехник-влак огыт сите;

сайын пашам ыштыше дворник-влак кӱлыт;

отрасльыште лийше вашталтышым эскерыше, квалификациян юрист;

шуко пачеран пӧртлан профессионал вуйлатыше-влак кӱлыт.

Икманаш, йодыш шуко, тыште икмыняржым, ик эн тӱҥжым, гына палемдыме. Чыла тиде ситыдымашым кораҥдаш манын, пашам шагал огыл ыштыман. Самырык-влакым кумылаҥдаш адакат отрасльын авторитетшым нӧлталман.

Чылан ушненыт

Чемпионатыште профориентаций пашам тений молгунамсе семынак кумдан эртарыме. Тышке республикысе кыдалаш профессиональный образованийым пуышо кажне учреждений ушнен.

Мутлан, Йошкар-Оласе строительный техникумышто кермычым оптымо, мозаике, декоративный штукатуркым пырдыжыш йыгыме, «Самырык сантехник», «Ушан бухгалтер» да моло интерактивный площадке-влак пашам ыштеныт.

Йошкар-Оласе технологий колледжыште визаж, маникюр, курчакым ямдылыме, электрон схемым ыштыме, колбасан качествыжлан экспертизым ыштыме, йолчиемым приниматлыме дене кылдалтше мастер-класс ончыкталтыныт. Экскурсий дене мийыше-влаклан «Бизнес-планета», «Пушеҥгын кокымшо илышыже» да моло оҥай выставкым чумырымо.

Транспорт да энергетике техникумын студентше-влак шиномонтаж пашам ончыктеныт, экстремал условийыште автомашинам виктареныт, коҥгам оптеныт…

Марий чодыра озанлык техникумышто лиймына годым тышке общеобразовательный учрежденийла гыч тунемше-влак экскурсийыш толын пурышт. Тунемме верын фойештыжак тысе студент-влак квилинг, арт-терапий (ошма дене сӱретлымаш) дене мастер-классым ончыктеныт. Тунемше-влакын выставкышт воктечынат тыглай гына эртен каяш ок лий. «Фрактальный графике» дене паша-влак шинчалан поснак пернат. Нуным ончен шогымо годым техникумын «Транспорт средстве-влак» отделенийжым вуйлатыше Татьяна Михайловна Егошина лишеме да кугешнен пелештыш:

– Тиде паша – студенткына Кассандра Иванован. Ӱмаште республикысе студент-влакын конкурсыштышт тудо икымше верым налын. Ӱдыр компьютер программе полшымо дене моткоч мотор сӱрет-влакым ыштылеш.

– Мый дизайнерлан тунемам, сандене мылам ала-мом уым шонен лукташ, ышташ моткочак келша, – каласыш Кассандра.

Участник-влак дене кугешнена!

Палемдыме кечылаште пашазе профессий дене кылдалтше шагал огыл йодышым каҥашыме, докладым колыштмо, шуко мастер-классым ончыктымо. Чыла тиде сай, лектышыже гына лийже. А таҥасымашын участникше-влакым, чынжымак, кугешнен ончышна – кертыт, тыршат, опытан профессионал дечат мастар улыт!

                      Шӧртньӧ медаль дене палемдалтше-влак

Кермычым оптымаш –  П.Милютин (Йошкар-Оласе строительный техникум)                        

Плиткым оптымаш – К.Созонов (Аграрно-строительный колледж)

Сантехнике да отоплений – А.Щекотов (Йошкар-Оласе строительный техникум)

Маляр да декоративный паша – Д.Бадьянова (Йошкар-Оласе строительный техникум)

Коҥгам оптымаш

(презентаций сынан) – П.Тимаков (Козьмодемьянск оласе Индустрий да предпринимательстве колледж)

Рекрутер (презентаций сынан) – А.Салагубова (Йошкар-Оласе строительный техникум)

1С платформышто                                             

бизнеслан IT решений:                                          

Предприятий 8  – А.Волкова (Йошкар-Оласе технологий колледж)                                         

Сеть да системе администрирований – Р.Карташев (Марий радиомеханический техникум)

Предпринимательстве – К.Бадьин, С.Михайлова (Козьмодемьянск оласе Индустрий да предпринимательстве колледж)

 

Бизнеслан программе решений – Н.Краснов (Марий радиомеханический техникум)               

Веб-дизайн да разработко – А.Чередниченко (Марий радиомеханический техникум)

ЧПУ-ан станоклаште токарь паша  – К.Хорошавин (Марий радиомеханический техникум)

Повар паша – Л.Сашина (Строительно-промышленный колледж)                                                     

Кондитер паша – Д.Сметанина ( Торговльо-технологий колледж)                                             

Ресторан сервис – Р.Гизатуллин (Торговльо-технологий колледж)                                             

Отельым администрироватлымаш  – А.Байкова (Торговльо-технологий колледж)  

Модо технологий – Д.Алманова (Йошкар-Оласе технологий колледж)                                            

Парикмахер искусство – В.Кутюкова (Йошкар-Оласе сервис технологий техникум)                                

Медицине да социальный ончымаш – Н.Зверев ден Е.Седунова (Йошкар-Оласе медицине колледж) 

Ландшафт дизайн – С.Глушков ден Л.Самарцева (Марий чодыра озанлык техникум)                                                                            

Изирак класслаште туныктымаш             

А.Матвеева (И.К.Глушков лӱмеш Оршанке шуко профилян колледж)

Дошкольный воспитаний

В.Михайлова (Марий кугыжаныш университет)

Электромонтаж

А.Сенюшкин (Транспорт-энергетике техникум)                        

Г.Кожевникова

 

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий