УВЕР ЙОГЫН

Йол ӱмбаке шогалме пагыт

Морко район Кӧкрем ял лишне амалкалче О.Багирован озанлыкше вий-куатым налеш.

   Ялозанлык сомыллан кумылаҥын

   Ольга ден Вугар Багировмыт Моркышто илат, амалкалче пашам шуктат. Ольга Владимировна шочынжо Изи Кушна ялеш, пелашыже – элнан кечывалвел кундемже гыч. Пырля амалкалче пашашке ушненыт. О.Багирова шке шочмо кундемыште, Кӧкрем ял кундемыште, ялозанлык пашам вияҥден колташ кумылаҥын. Тыште икмыняр ий ончыч левашым ушештарыше пу фермыште ик предприниматель шорыкым, комбым ончаш тӱҥалын улмаш, но тӱҥалтыш жапыште тыште паша пешыжак ушнен огыл. Варажым тиде базым Багировмытлан ужалашыже пернен.

    Вугар Багиров ден Зия Ахметов йолташ улыт, ваш келшен илат. Икана вашлийын мутланымышт годым Вугар Кӧкремысе базым ужалыме нерген мутым луктын. Но Зия тыште пашам ворандарен колташ полшаш, управляющий лияш сӧрен. Мом сӧрен – тугак ыштен. Тыште ончыкылык ушкал кӱтӱлан у вӱтам, пашаеҥ-шамычлан каналташ, яра жапым эртараш келшыше чапле пӧртым, моло кӱлеш оралтым ешарен нӧлтеныт.

  – У пашашке ме кодшо ийын майыште ушнышна, – каласкала управляющий З.Ахметов. – Вольыкым налме деч ончыч кеҥежым кургым ямдыленна, пырчым Татарстан гыч конденна. Кодшо шыжым 187 шорыкым, вара Татарстан гыч кумло кандаш вуй сай урлык тӱж тунам налын кондышна.

   Чын, тыгай вольык шерге, тудым налаш кредитлан эҥертен огытыл, амалкалчылан йолташыже-влак полшеныт. Мемнан мийыме жаплан, март тӱҥалтышлан, коло шым туна презым ыштен ыле. Молышт лишыл жапыште лийшаш улыт. Шорыкышт пачам ыштат да кумшӱдӧ вуй марте ешаралтыныт. Ончыкылык шонымашышт – ушкал кӱтӱм кугемдаш, шӧрым-шылым шукырак ыштен налаш. Шорык кӱтӱмат кугемдаш шонат. Вет тыште тудым кӱташ вер ситышын, Ировка эҥер воктене йырымваш олык шарлен возын.

   Кафешке – шке ямдылыме шылым, шӧрым

   Багировмытын Моркышто чапле кевытышт уло. Кызыт кафем чоҥат. Ончыкылык шонымашышт – экологий могырым яндар, шке озанлыкыште ямдылыме  шылым, шӧрым тудлан ситараш. А ончыкыжым, чылажат радам дене ышталташ тӱҥалыт гын, эше пакчасаскамат шке озанлыкыште куштымым гына кучылташ лийыныт.   

   Вольык деч посна тыгак сурткайыкым ашнат. Кызыт шӱдӧ вуй комбо да коло лудышт уло. Шыжымже шуко вуй лийын. У ий вашеш шылым ыштеныт, йолташышт-шамычлан пуэденыт. Ончен куштышаш сурткайык игым налын огытыл, муным конденыт да шкеак инкубатореш пӱктен луктыныт. Теният тыгак ыштынешт, но муныжым ынде шке комбо ден лудо-влак мунчат.

   – Ме озанлыкнам кумдаҥдынена, утларак вияным ыштынена, — ойла умбакыже управляющий. – Тидлан Ялозанлык да продовольствий министерствын полышыжлан эҥертынена, грантым ойырымо программыш ушнынена. Вет мыланна ушкаллан пукшаш сай качестван шагал огыл силос, сенаж, шудо кӱлыт, а нуным ямдылаш техникына пеш начар. Кок МТЗ тракторна уло. Иктыжым ушкал вӱташке кургым пурташ кучылтына, а весыже пудыргышо шога, тыгак шудым солаш кучылтмо косилке, кушкылым тыгыдемдыше агрегат шолдыргышо улыт. Нуным ачалаш кӱлеш. Ме верысе «Семисола» тӱшка озанлык дене ваш келшен пашам ыштена. Поснак технике ситыдыме годым икте-весылан эҥертена. Пырче тысе ошма йӧршан мландыште сай лектышан ок шоч. Чапле лектышым налаш шуко ӱяҥдышым кучылтман. Вольыклан пукшышаш пырчым налаш шулдынрак шуэш. Теве кодшо арняште гына лу тонным налын кондышна.

   Кӱтӱм кугемдынешт, мландым ешарынешт

   Кызыт озанлыкын шымле гектар мландыже уло. Шукерте огыл ончычсо фермер Б.Семёнов деч 18,5 гектар пасужым налыныт. А шыжым тений икияшым ӱдышаш коло куд гектар мландым пушкыдемден коденыт.

   – Ме мланде шотышто тиде озанлыклан умбакыжат полшаш тӱҥалына, – ушна мутланымашке Семисола ял администрацийым вуйлатыше В.Константинов.

    Кызыт амалкалчын озанлыкыштыже вич еҥ тырша. Н.Мамедов шорыкым, комбым да лудым онча. А.Павлов ден С.Максимов техникым виктарат. А ушкалым коктын лӱштат.

   — Мыланна паша келша, мо йодмым шукташ тыршат, каналташат йӧн келшыше, — ойла доярке И.Андреева. – Ялыште паша вер шотышто чот чӱдӧ. Йӧра эше тыгай озанлыкыште паша вер лектын.

   Кызыт тиде озанлык кече коден 650 наре килограмм шӧрым ужала. Туна-влак лийме семын шӧр ешаралт толеш. Шӧрым погаш Татарий гыч амалкалче толеш. Базыже Шеҥше селаште верланен. Уто шӧрым ты кундемысе яллаштат пога.

   Ме пашаеҥ-влаклан чоҥымо пӧртыштат лийна. Тыште чынжымак сайын да пайдалын каналташ келшыше йӧным ыштыме. Пӧрт кок пачашан, чыла тӱрлӧ мебель, телевизор улыт. Эн тӱҥжӧ – паша деч вара чапле саунышто могырым кандарен лекташ лиеш.

   – Ме эше Ировка эҥер пелен пӱям ыштынена, тушко карпым колтынена, — каласклака управляющий З.Ахметов. – Яра жап лийме годым, эҥыртоям кучен, каналтен шинчаш поснак пайдале.

    Тылеч посна ончыкыжым эше пакчасаскам ончен кушташ шонат. Но тидлан адак келшыше технике кӱлеш.

   Паша вер лишнак – илыш ворана

   Амалкалче Багирован озанлыкше вияҥме корнышто. Тудо утларак кумдаҥеш, шукырак мландым курал-ӱдаш, кушкылым ончен кушташ тӱҥалеш, вольык кӱтӱм кугемда гын, лишыл ялласе калыклан паша верат ешаралтеш. Вет кызыт вийвал пӧръеҥ-влак, тыгак ӱдырамаш-шамычат, пашам кычалын, ӧрдыж кундемлашке кудалыштыт. А паша вер илыме кундемыштак уло гын, ешланат сай лиеш, илышат ятырлан волгалт кая ыле.

 

  Лаштыкым В.СМОЛЕНЦЕВ ямдылен

Авторын фотожо    

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий