Шергакан лудшына-влак, таче ме тендам самырык автор Виктория Матвеева дене палымым ыштена. Шкеж дене тудо тыге палдара: «Мый Морко район Шале Кӱчыкэҥер ялыште шочынам. Шымше класс марте Азъял школышто, вара Кокласола лицейыште тунемынам. Кӱшыл образованийым Озаҥысе медицине университетыште налынам. Тунем пытарымеке, шке кундемышкак толынам, Морко посёлкысо эмлымверыште анестезиолог-реаниматологлан пашам ыштем, тыгак эндоскопист сомылым шуктем. Паша куштылго огыл гынат, мый шочмо вер-шӧрыштем, калыкем пелен эре марий шӱлышым шижам, садланак сылнымутлан шӱмаҥынам. Почеламутым моткоч вучымыдын возаш тӱҥалынам. Возымо почеламут-влак денем «Сылнымут шыже- 2019» семинар-совещанийыш ушненам. Иктым умылен ом керт: поэзий шӱлыш мыланем жаплан гына пуалтын але чылажат тӱҥалтыш веле?»
Пылан игечым шӱмыштем
Тыматле семыш савырен,
Мурем турнялан. Вашештем:
«Тек корныда лиеш эсен!»
Чылт порсын шулдырым шарен,
Ойган йӱк ден чеверласен,
Вашкат у верыш. Мый палем,
Лач шошо ден толеш у сем.»
***
Коклаштынаже мо тетла…
Йӱла, орланышын, сорта.
Ужаргын кушшо куэрла
Тудат вет шыжым когарта.
Йӱкша тыгак йӱран мардеж,
Ик тувыр ден от лек вашеш.
Шып йӱдым покшым кормыжеш
Йӧрташ тӧча тул ломыжеш.
Эше йӱла, пыртак вуча…
Коклаштынаже мо вара?
Кастене йомшо олача
Эрдене волгыдым шара.
Садак игече йывырта,
Лышташ аршашым кучыкта.
Тачат вашлийме корнына
Сӧрастаралтын мыланна.
***
Телын ош ужгашке велын,
Тумыштен я верын-верын,
Нӧргӧ капым модыктен,
Ӱлык кӱшычын йоген
Рвезе лум. Могай полмезе!
Ышт чыталте: икте-весе,
Паша сомылым коден,
Кӧ ончен окнаш пызнен,
Кӧ вашке уремыш лектын,
Шӱлалтен, куат ден темын.
Мыйынат чонем ырен
Киса кайык гай лум ден.
***
Эртен каен ом керт шыпак,
Кеч мутымат ом керт мый луктын.
Мыняр шомак
Йӱлат тылат,
Чон кайыкемын шулдыр кушкын.
Шинчаш ончен ом керт садак,
Кеч вашлийнем ончалтыш тулым.
Молан гаяк
Тыйжат тыгак
Чеверласен вучет вашмутым.
***
Йомшаш ыле йӱд толкын дечын –
Окна гыч кажне дек пурен.
Шылшаш ыле тулото дечын –
Тый кодышыч чырам чӱктен.
Куржшаш ыле пычкемыш йӱд гыч –
Пӧртем йыр лӱмын авырен.
Колшаш ыле йӱкетым угыч –
Йӱр вӱд гай кӧргышкӧ витен.
Ужшаш ыле чевер эр кечым –
Лиеш эн вучымо уна.
Лудшаш ыле чон кумылетым,
Ала тудат вашеш шона.
***
Тый ынде мыйым
мондышыч,
кораҥдышыч.
Шыдештше писе кӱзӧ гай
эмгатышыч,
шалатышыч.
Пустаҥше шыгыр суртыш мыйым
савыр(ы)шыч,
вашталтышыч.
Ончалтыш илыш волгыдым шып
шолыштыч,
наҥгайышыч.
Мый таче тыйым
мондышым,
кораҥдышым.
Тумыштымо шӱмемым угыч
колтышым,
утарышым.
Пычкемыш йомшо корныш тулым
чӱктышым,
волгалтышым.
Пӧлеклыме куаным чоныш
пыштышым,
ӱшанышым.
***
Ит чарне, вырляҥге, ласкан мурыметым!
Тарвате шып малыше умыр тӱням.
Шупшал, кечыйол, шокшынрак чуриемым,
Эр шошо сескем ден уэш ылыжам.
Шаралте, мардеж, кумданрак шулдыретым,
Ит шылте лай юж дене толшо унам.
Кузе йогын вӱд кычалеш эрык семым,
Туге ӱжараштет ӱшаным муам.
***
Мыняр гана колтен кидетым,
Мый паленам – тый пӧртылат.
Кӱлткен йӧратыше шӱмемым
Лач тый вучаш туныктенат.
Лач тый почат чон-кумылемым,
Мыняре улшыжо — тылат.
Мый эҥертем тылат вачемым,
Кучен кидетым шокшынрак.
***
Ужынам мо тыйым шошо ӱжараште,
Ала лач сиреньже тый декет конден.
Мый тунам шым пале мо лиеш эрлаште,
Йӱлышӧ чонемже тыйым вел шонен.
Вашкенам мо лектын кажне вашлиймашке,
Ала кеҥеж касше тый декет поктен.
Пеледалт шогалше шӱдыр-влак коклаште
Иктыже мемнан верч утыр чеверген.
***
Вученам мо тыйым шкет шоген окнаште,
Ала шыже йӱржӧ шӱлыкым волтен.
Икте-весе дечын лийынна тораште –
Шокшо кумылетше шӱлышым пуртен.
Поран деч ом чакне шылын шинчымашке –
Муралта да мурым, койынак йомшаш.
Йӧратен илаш пӱралтын гын тӱняште,
Вес амалым ом му тый денет лияш.
***
Кеҥежым чотшак вучен омыл.
Чонемже – шошо пагытлан!
Тыйын толметым шижын омыл.
Муремже – поро шӱшпыклан.
Кас ӱжара ужатыш шошым.
Волгалте – утыр йытыра!
Сай кумылет тарватыш чоным.
Муралте – йӱкын вашешта.
Тыгай кеҥежым ужын омыл!
Сӧрале – ала вес тӱня?
Шӱмбел таҥемже мӱндыр огыл.
Шупшале – путыр шӱм кыра.
***
Пӧлек шотеш турийын семым,
Ачай, тылат йоҥгалтарем.
Волтен кава гыч ал кеҥежым
Да тыйын пайремет конден.
Вашкем куан ден лач ты татлан
Шочшет гай шокшын ӧндалаш.
Ача чонет гыч кеч ик жаплан
Еш верчын шонымет лушташ.
Пелен улметым шижынам мый,
Коклан кеч неле шканетшат.
Чонет ден самырык улат тый,
Садлан куатле м(ы)ланемжат.
Ом тошт ойлаш мый шуко мутым.
Тыят вет шыргыжын шогет.
Турий(ы)н йоҥгалтше сылне мурым,
Ӧндалын ӱдырет, шымлет.
***
Йодам мый шӱшпыкым лукташ
эн сылне мурыжым.
Тора салтаклан тауштен,
тыматлын мурыжо.
Йодам садерым пеледаш,
чиялын тувыржым.
Кӧ тылыште эр-йӱд шоген,
пуэныт улыжым.
Йодам тӱням шып шарналташ
мландемын ӱмыржым.
Тек курымашлыкын тул ден
раш лӱмышт йӱлыжӧ.
Йодам мый шӱшпыкым мураш
эн сылне мурыжым…
Вашкаш…
Кӧлан пашаш, кӧлан канаш.
Вучалшым шокшын ӧндалаш.
Торасе корнышко лекташ.
Эн лишыл верыш пӧртылаш.
Шӱмбел йолташ ден вашлияш.
Пытартыш мут ден(е) ойырлаш.
Тӱняште шкендым кычалаш.
Ойган шӱм-чоным луштараш.
Шижмашым луктын каласаш.
Куаным весе ден пайлаш.
Эҥертыш кидым шуялташ.
Осаллык чоным утараш.
Эрталше кечым ужаташ.
Мом шуктыдымым мучашлаш.
Вашкаш шукташ.
Вашкаш илаш.
Вашкаш йӧратыше лияш..
Г.Кожевникова ямдылен
