З.Учаевлан пӧлеклалтше конференцийын пленарный заседанийыштыже Марий образований институтысо марий филологий да культурологий кафедрым вуйлатыше, филологий науко кандидат, республикыште Шочмо йылмым туныктышо-влакын асоциацийыштын советшын председательже Е.Игнатьева. Тӱп калык йылме-влакын тӱнямбал идалыкыштлан пӧлеклалтше форумышто лиймыж дене палдарен. Тудыжо Ханты-Мансийск олаште эртен. Мемнан республик гыч тушко 4 еҥан делегаций миен.
Тематический площадкылан Юграм арам огыл ойырымо: ты кундемыште кызыт 124 калыкын представительышт илат. Форумыш чылаже Российын 35 регионжо, тыгак Латин Америке, Кариб бассейн, Непал, Финляндий, Китай Калык Республик гыч делегат-влак миеныт. Мероприятий «Шочмо йылме – илыше йылме» теме дене эртен.
Пленарный заседанийыште Россий Федераций президентын администрацийжым вуйлатышын алмаштышыже М.Магомедов палемден: официальный данный почеш, элыштына чылаже 277 йылмым да диалектым кучылтыт, тышеч кугыжаныш образований системыште – 105. А Национальность паша шотышто федерал агентствын вуйлатышыже И.Бариновын ойлымыж почеш, таче Российыште 190 национальность уло, тушеч 100-жӧ – тӱп калык.
– Форумышто ик гана веле огыл йоҥгалтын: йылмым, калыкым аралыме да вияҥдыме негыз – образований системын кидыштыже, – каласкала Елизавета Ивановна. – Мемнан 4 еҥан делегацийнат форумышто чолган пашам ыштен. Ме савыктыш изданийна-влакын выставкым чумыренна. Мотор марий вургеман делегацийна воктеч иктат тыглай гына эртен каен кертын огыл. Андрей Чемышев дене коктын ме «Электрон образовательный ресурс – тунемше-влакым шочмо йылмылан шӱмаҥдыше йӧн» докладым ыштенна. Шочмо йылмым арален кодынена гын, йочам тудым тунемаш кумылаҥден моштыман, оҥайын туныктыман – тек кажне урокыш чон вургыж коштшо. Туныктышо у технологийым палышаш, уке гын тудын занятийже оҥай ок лий. А мемнан кучылташ уло мом. Тидын шотышто Марий тӱвыра рӱдерлан да Андрей Чемышевлан таум ойлыман. Андрей Валерьевичше марий спелчекерым веле огыл ыштен, тудо марий онлайн мутер-шамычым, тыгак марий поэт ден писатель-влакын произведенийыштым вераҥден. Тудын вуйлатымыж почеш, школыш коштдымо да изирак класслаште тунемше-влаклан мультимедийный уроклам ямдылыме, кугыеҥ-шамычлан марий йылмым тунемме Интернет курсым вераҥдыме.
Марий Образований да науко министерстве ден Марий образований институт кажне ийын этнокультур направлениян электрон образовательный ресурслан конкурсым эртарат. Тушто сеҥыше-влакын пашаштым министерствын образовательный порталышкыже пурен кучылташ лиеш.
Секцийын участникше-влаклан Андрей Чемышев марий йылме дене мультиурок гыч ужашым ончыктен. Тидыже погынышо-влаклан оҥай ыле, санденак варажым йодышым пуэдылыныт. Мутат уке, тыгай сӱрет куандара, да мыланнат коллегына-влакын опытышт пайдале лийын. Тиде форумышто тыгай иктешлымаш шочын: шочмо йылмым вияҥдаш мемнан республикыште паша регион кӱкшытыштӧ веле огыл, федерал да тӱнямбал кӱкшытлаштат ышталтеш – Россий калык-влакын шочмо йылмыштым аралыме да тунемме фондым ыштыме, шочмо йылмым тунемме да туныктымо концепций ямдылалтеш. Но, мыйын шонымаште, тиде шагал. Шочмо йылмым туныктышо-влакын ассоциацийыштын совет председательже семын тыгай темлымаш уло: регионысо учебниклам савыктыме, йылме шотышто правам илышыш пуртымо шотышто йодышлам решатлаш этнокультур вияҥме республиканский секторым (рӱдерым) ышташ.
Г.Кожевникова.
