Паша дене лектын коштмо годым шагал огыл школыш пураш логалеш. Ятыр вереже самырык туныктышо-влак йӧршеш уке улыт. Тунемме тӧнежын ик эн кугу ситыдымашыж семын шукын лач тидым палемдат. Туге гынат южо вереже ӱдыр-рвезе-влак койыт. Теве Параньга район Кугу почиҥга ялыште шочын-кушшо ӱдыр Светлана Демьянова Оршанке район Шулка селасе школышто пашам ышта, англичан йылмым туныкта.
Тудо 2014 ийыште Марий кугыжаныш университетын Калыкле тӱвыра да тӱвыра кокласе кыл институтыштыжо англичан да марий йылмыла дене туныктышо специальностьым налын. Кызыт магистратурышто шинчымашым пога.
– Селасе туныктышо-влакын IV российысе погыныштышт (кок ий ончыч) ончычсо просвещений министр Ольга Васильева педагогический вузла деч вара 30 процент тунемше гына школыш пашам ышташ кая манын палемден. Тыйым ты профессийыште кодаш мо таратен? Эшежым олам огыл, а ялым ойырен налынат…
– Икымше курсышто шуко йодыш чоным туржын: келшыше паша верым кушто муман, кузе туныктыман, йоча-влак дене вашкылым кузе ыштыман. Практикыште лийме годым вашмут-влак шкак лектыч. Тунемше коклаште лияш да у шинчымашым пуаш мылам келша. Нунын лектышышт чоным куандара да эшеат шукырак тыршаш тарата.
Кызытак пашам ышташ тӱҥалме ончыкылык корнемлан кугу шӱкалтыш. Вес амалже – «Земский туныктышо» программе почеш самырык-влаклан кугу шийвундым пуат. Озанлыкыште кучылтмо вӱдлан, туллан да газлан тӱлымӧ оксам пӧртылтат. Тидыжат паша верым ялыште ойырен налаш таратен.
– Икымше паша кечет могай шарнымашым коден?
– Вержат, еҥ-влакшат палыдыме лийыныт, садлан нелын чучын. Кыдалаш класслаште урокым эртараш поснак йӧсӧ ыле. Ты ийготыш шушо-шамыч шке могырышкышт тӱткылыкым йодыт. Тӱҥалтыш класслаште мӧҥгешла – куандареныт. Нунын йӱлышӧ шинчаштым кызытат шарнем.
– Йоча-влак кужу жап дистанционно тунемыныт…
– Ты йӧныш вончымо шукыштлан кугу нелылыкым луктын, шонем. Адакшым ялыште компьютер але ноутбук чылаштын уке, интернет кыл начар. Шижалтын, йоча-влакат ярнат.
Шканемат кече еда компьютер ончылно шинчаш логалын. Университетыштат дистанционно тунемаш тӱҥалынна, тиде жапыштак туныкташат кӱлын.
– Англичан йылмым сайын палымет – илышыште пеш пайдале шинчымаш. А тунемше-влак ты предметын кӱлешлыкшым умылат?
– Чаманен каласаш логалеш, йӧратен тунемше шагалын улыт. Йот йылмын кӱлешлыкше нерген чӱчкыдын мутланена. Ӱчашымашат лектеш. Но куандара теве мо: урок деч вара южо йочан шонымашыже сай могырыш вашталтеш.
– Тылат, самырык туныктышылан, пашаште мо эн нелын чучеш?
– Школышто ышташ куштылгыжак огыл. Йоча-влак тӱрлӧ улыт. Кажныж дене кылым ыштыман. Нуным чын аклен, шӱм-чоныштым шижын моштыман. Тидланже опыт кӱлеш.
– Арнясе шым кече гыч кудытшым туныктышо школышто эртара. Кидпашалан, спортлан але вес йӧратыме сомыллан жап кодеш?
– Пашаверыште мылам расписанийым келыштареныт: ныл кече университетыш коштам, арнялан кок гана Шулка селаш миен толам. Кечыште шым урок. Шке сомылем пайлаш тунем шуынам. Кумыл уло гын, жапым чылалан муаш лиеш.
– XXI курымысо туныктышо могай лийшаш?
– Тудо чыла шотыштат моткоч виян лийшаш. Урокым пайдалын да оҥайын эртарен моштышаш. Илыш вияҥеш, туныктышат почеш кодшаш огыл, эре у деч у методикым кучылтшаш.
– Тау, Света. Ончыкылык корнет волгыдо лийже.
– Тау!
О.МОШКИНА
