Эртыше кечылаште Йошкар-Оласе рӱдӧ каныме паркыште верланыше Воин чап мемориалын кумдыкыштыжо верланыше «Курымашлык тул» лектын шогымо шӱдыржым у дене вашталтеныт.
Тиде мемориалым уэмдаш кӱлмӧ нерген Марий Эл Республик вуйлатыше А.Евстифеев паркым Кугу Сеҥымашын 75 ий теммыжлан ямдылыме амал дене ончен лекмыж годым палемден ыле. «Марий машиностроитель завод» АО «Алмаз-Антей» Воздушно-космический обороно концерныш пура. Лач ты марий заводышто «Курымашлык туллан» саде шӱдырым ыштеныт. Тоштыжымат тудынак специалистше-влак ямыдыленыт улмаш.
Ончычсо шӱдырын эскиз проектшым Гипрокоммунстройын марий полкажын тӱҥ конструкторжо Родионов (лӱмжӧ нерген архивлаште увер уке) темлен улмаш. А деталян чертеж-влакым тӱҥ механикын пӧлкажын конструкторжо Валерий Эсаулов ыштен. 1974 ий 30 сентябрьыште чертеж-влакым олан тӱҥ сӱретчыже Николай Ведерников пенгыдемден. Заказчикше марий рӱдолан Архитектур да чоҥымаш тӱҥ управленийже лийын. Шӱдырым той гыч, каркасшым вурс гыч, а аҥжым чойн гыч ыштеныт.
Той — неле материал, тудым чыланжак шолтен огыт керт. Тиде пашам «ММЗ» АО-н литейный цехшын сварщикше Анатолий Мочалов шуктен. Тошто шӱдыр дене 45 ий пайдаланыме, сандене тудым моткоч сайын ыштыме манын пенгыдын каласаш лиеш, палемдат специалист-влак.
«ММЗ» АО-н тӱҥ технологшо Александр Губинын ойлымыж почеш, у шӱдырлан чертежым «Коралл» предприятийын Научно-технический рӱдержын конструкторжо-влак ямдыленыт. ММЗ-н конструкторжо-влак Москвасе, Санкт- Петербургысо, Волгоградысе тыгаяк обьект-влакым уэмден ыштыме пашам шымленыт. Йошкар-Оласе вӱдышо архитектор ден скульптор-влак денат мутланеныт. Шӱдыр пеҥгыде, кужу жаплан чытыше да эстетике велым келшен толшо лийже манын, тудлан икымше шӱдыр гаяк материалым кучылташ пунчалыныт. У шӱдыр 160 килограмм нелытан, диаметрже — 2 300 мм, а кӱкшытшӧ — 450 мм.
Паша кузе вораҥме нерген «ММЗ» АО-н тӱҥ конструкторжын алмаштышыже Сергей Герасимов палдарен:
— У шӱдырым ямдылымашке заводын ятыр пашаеҥже ушненыт: конструктор, технолог, слесарь, литейщик, химик, маляр, ЧПУ станок оператор -влак. Шӱдырын аҥжым чиялташ кызытсе жаплан келшыше шокшым чытен чиям кучылтмо, тудо Цельсий почеш 700 градусым чыта. Шке шӱдыржым той дене чиялтымаште полимерный лакым кучылтмо, тудо тӱжвалжылан вуляш ок пу да йырым-йырысе средан факторжо деч аралалташ полша.
С.НОСОВА
