Марий Элын рӱдолашкыже йот элла гыч тунемаш толшо-влак кажне ийын ешаралтыт. Тачысе кечылан Йошкар-Оласе вузлаште кок тӱжемат пеле утла йот студент шинчымашым пойдара. Нунын кокла гыч шукынжо, мутат уке, оксала тунемыт. Тидын дене нуно республикышкына оксам «кондат» веле огыл, Россий, тӱнямбал кӱкшытыштӧ эртаралтше олимпиадылаште, конкурслаште Марий кундемнам чапландарат.
Мутем – МарГУ-н кокымшо курсыштыжо шинчымашым погышо Аля Эддин Гезали нерген.
Палыдыме ола, руш йылме
Аля Эддин Алжир гыч. Марий Элын рӱдолашкыже кок ий ончыч толын. Тунам тудо Марий кугыжаныш университетын медицине институтышкыжо тунемаш пурен.
– Латикымше классым тунем лекмеке, эн ончычак Йӱдвел Осетийыш каенам ыле. Тушто ныл тылзе иленам, – каласкала ваштарешем шинчыше йот уна да коклан шыргыжалын колта. – Но икана картыште иктым, весым ончен шинчымем годым Йошкар-Ола улмо нерген пален налынам, а вара интернетыште кычалынам. Йошкар-Ола – мотор ола, пӱртӱсшат пеш сылне, поснак Какшан сер чоным сымыстарен, сандене тышке толынам да МарГУ-со медицине институтыш тунемаш пураш кӱлеш документ-влакым поген толынам.
Интернет полшымо денак университетым, а вара тӱшкагудым кычалын муым.
Моло семынак тунемаш пурымо деч ончыч химий, биологий да руш йылме (йот еҥ семын) дене экзаменым эртен. Йоча годсо шонымашкыже шуын кертмыжлан рвезе моткоч куанен да икымше кече гычак уло кумылын тунемаш тӱҥалын.
Палыдыме республик, ола, вуз… йырваш палыдыме еҥ-влак улмо йот студентым нимынярат лӱдыктен огыл. Тудлан изиж годсекак тӱрлӧ нелылыкым сеҥаш, экспериментла гоч лекташ йӧным кычалын мошташ келша улмаш, сандене йӧршын палыдыме олажат тудлан икымше кечынак лишылын чучын.
– Мылам тӱня мучко ончен кошташ моткоч келша. Палыдыме верыште чылажат йӧндымын, йотла чучеш, но мылам тыгайыштыже лияш, еҥ-влак дене палыме лияш келша. Лач тидыже кажне гана ала-мом уым пален налаш шӱкалтышым ышта, – ойла Гезали.
Мо оҥайже – Йошкар-Олаш толмеке, рвезе рушла мутланен веле огыл, алфавитысе буква-влакымат пален огыл.
– Алжирыште шочмо йылмына кокыт: араб да француз, тыгак алжир диалектна улыт. Тиддеч посна англичан йылмым сайын палем. А йӧршын вес йылмым тунеммым хоббилан шотлем, – воштылеш Аля Эддин. – Владикавказыште тунемме годым руш йылмым туныкташ тӱҥалыныт ыле, но моткоч эркын, сандене мый мӧҥгыштӧ шке семын тунемаш тӱҥалынам. Тидлан кӧра ятыр руш йомакым, мультфильмым онченам, тыгак рушла мутланыше-влакым тӱткын колыштынам да шомак почеш шомакым «кылденам». Тӱрлӧ кинофильмымат телевизор дене чӱчкыданак чӱктем ыле, книгамат лудаш тӧченам, но йӧсын пуалтын.
Йот студентлан тунеммаштыжат куштылго лийын огыл: южо терминжым умылаш манын, араб але француз йылмыш кусарашыже пернен.
Неле ончылан вуйым сакыман огыл, тӱҥалтыш ошкылым ыштымеке, умбакыже пеҥгыдын тошкалаш йӧным кычалын, муын моштыман. Тиде принцип дене Аля Эддин ила да мутвундо поянлыкшым кече еда кумдаҥден. Кызыт тудо рушла сайынак мутлана да эше руш студент-влак дене пырля лекцийым воза.
– Группыштына латнылытын улына, йот студентлан мыяк веле шотлалтам, – воштылеш Гезали. – Йолташем-влак дене рушла мутланем, но лекцийым моло семын писын возаш нелырак. Мыйын шочмо кундемем гыч эше кок еҥ Йошкар-Олаште ила. Иктыже жаплан мӧҥгыжӧ каен, а весыже – студент, медицине институтыштак тунемеш. Южгунам вашлиймеке, шочмо кундемысе семын чон почын мутланена…
!!! Умбакыже «Марий Эл» газетыште (25.06.21. № 43) лудаш темлена!!!
А.БАЙКОВА
Авторын фотожо
