– Ой-о-ой, йолем ончалын кертыда мо? – Шернур районысо Марисола фельдшер-акушер пунктыш иктаж 30 ияш пӧръеҥ пыкше пурен шогале.
– Мо лийыч, Максим? – пациентын чот сусыргышо йолжым ужын, ФАП-ым вуйлатыше Светлана Скворцова лӱдын йодо.
– Шолшо вӱд дене когаргышым… – кечкыжеш азапыш логалше пӧръеҥ.
– Столбняк деч прививкыжым ыштенат дыр? – пациентын амбулаторный картыжым писын лукто медик. – Фу, Юмылан тау…
Светлана Аркадьевна пациентын йолжым шымлен ончыш, вара «Левомеколь» мазьым йыгыш да сусырым лавыра логалме деч бинт дене пӱтырыш:
– Максим, йолетым чот йӱлалтенат. Мый тыйым районысо эмлымверыш специалист деке колтем. Кертат гын, тачак миен тол, – пациентлан направленийым кучыктыш.
Тыге шол, айдеме шочеш да, илыш гыч кайымешкыже, мо гына огеш лий?!. Ончыч черле-влакым ялыште иктаж кува але кугыза веле эмленыт гын, кызыт ФАП-лан, врач амбулаторийлан, эмлымверлан эҥерташ йӧн уло.
Марисола ФАП-ын 200 квадрат метр утла кумдыкан у оралтыжым 2015 ий сентябрьыште почыныт. Чыла шотыштат йӧнан медицине тӧнежыште тыглай черле деч посна эше йочам тергыме, ӱдырамашым ончымо, процедурым эртарыме, прививкым ыштыме, физиотерапевтический кабинет-влак, фильтр, аптеке, автоклав, шӱкшакым жаплан аралыме пӧлем улыт. ФАП-ыште нылытын пашам ыштат: вуйлатыше да акушерке Светлана Скворцова шкеже, акушерке Галина Логинова, медсестра Диана Мамаева да уборщик Галина Ильина.
Фельдшер-акушер пунктын пашаеҥже-влак Марисола села дене пырля эше 11 ялыште илыше 1237 еҥым (966 кугыеҥ ден 271 йочам) обслуживатлат. Медицине тӧнежлан тыгак школым, йочасадым, ужалыме шым точкым, кум кочмыверым, «Акашевский» сурткайык фабрикым пеҥгыдемдыме.
– Мемнан тӱҥ пашана – медицине полышым йодын толшылан икымше полышым пуаш. Тидын деч посна эше – ийгот дене келшен толшо-шамычлан диспансеризацийым эртараш, план почеш прививкым ышташ, тыгак – пациентым антропометрий йӧн дене шымлаш, биоматериалым анализлан налаш, диспансер карте гыч выпискым ышташ, черлым тергаш, районысо специалист-влакын палемдымышт почеш эмлаш, ик ияш марте йоча ден илалше еҥ-влак деке мӧҥгышкышт лектын кошташ… Паша сита. Теве документ денак мыняре шинчылташ логалеш, – кагаз дене шарен пыштыме ӱстел коклаш пурен шинче Светлана Аркадьевна. – Калыкын тазалыкшым эскеренак шогена. Йодмо почеш специалист-шамычым ӱжыктена. Мутлан, шукерте огыл Чебоксар гыч шинча врач толын кайыш. Тыгак школышто, клубышто, ял шотан илем администрацийыште монь ВИЧ, СПИД дене черланен кертме, тамакым шупшаш, наркотик дене кылым кучаш, аракам йӱаш тӱҥалме деч профилактике сынан мутланымашым эртарена. Памятке-шамычымат пижыктылына. Таҥасымаш деч ончыч спортсмен-влакым тергена. Шкенан врач бригадынат идалыклан кок гана толын кая. Тунамже терапевт, невропатолог, окулист, кардиолог, гинеколог монь 70 марте пациентым тергат.
ФАП-ын пашаж нерген каласкалыме коклаште С.Скворцован медициныш толмо корныж денат палдараш уто, шонем. Кыдалаш школым тунем пытарымекыже, Кожласола ӱдыр документшым Йошкар-Оласе медицине училищыш пуэн. Уке-уке, изинек медик лияш шонен да огыл, а ала-могай специальностьым налаш кӱлмылан кӧра…
– Акушеркын пашаже азам ыштыме пӧртыштӧ практикым эртыме годым веле келшаш тӱҥале. Айдемын ош тӱняшке толмыжым, аван нимучашдыме куанжым ужын, чонлан моткоч сайын чучын… – тунамсе жапым порын шарналтыш Светлана Аркадьевна. – Тунамак айдемылан специалист семын полшаш кумылем лектын.
Медик-шамыч кӱлынак тыршат гынат, калыкын чотшо садак иземын толеш: Марисола кундемыште ӱмаште 16 еҥ илыш гыч каен, 8 аза шочын. Калыкым тӱҥ шотышто шӱм-вӱргорно, нерве системе, вещества алмашталтмаш дене кылдалтше чер-влак тургыжландарат. Сезон годым пациент-шамыч кылмен черланымылан, шылыж корштымылан вуйым шийын толыт, кечыште кокла шот дене кумло шымытыш погынат.
– У ФАП-ыште палынак йӧнан лийын. Мыланна мыняре каньыле, калыкланат тунар пайдам пуымо шуэш. Полышым йодын толшо пациентын кумылжо ынже воло манын, мо кертмынам чыла ыштена: але тыштак эмлена, але «вашкеполышым» ӱжыктена да райрӱдыш шынден колтена. Кӱлеш гын, верлашкат лектына. Медициныште 30 ий тыршыме жапыште тидымат умыленам: неле ситуацийыште черле шкет улмыжым ынже шиж манын, тудын дене мутланыман, чонышкыжо ласкалыкым, ӱшаным шыҥдарыман. Теве эше молан тиде паша мемнам туныктен, – мут нигунам ок пыте, пашам ышташ кӱлеш маншыла, Светлана Аркадьевна вуйжым кагазыш «чыкыш».
М.ИВАНОВА.
