Ме, ӱдырамаш-влак, чыланат пеледышым моткоч йӧратена! Санденак пелашнан аршашым пӧлеклымыжлан кажне гана чот куанена.
Тиде амал денак пачерыштына, пӧртыштына, сад-пакчаштына тудым ончен куштена, вет кеч-могай пеледышат шинчам куандара да кумылнам нӧлта.
Пытартыш жапыште тыгай модо кая манашат лиеш, очыни: ӱдырамаш-влак пакчаштышт тунар емыж-саскам огыт шынде, кунар тӱрлӧ деч тӱрлӧ, мотор деч мотор пеледышым ончен куштат. Тидыжым интернетыште соцкыллаштат раш ужаш лиеш. Иктыжын сад-пакчаже, кудывечыже, палисадникше весыжын деч сылнырак!
Медведево район Бахтияр ялыште илыше Римма Петровна Цыганован сурт-оралтыштыжат пеледыш тунаре – ончен, шинчат шарла! Санденак тиде ялыш унала мийымеке урем дене ошкыл эртыме годым Цыгановмыт деке чылажымат шке шинча денак ончалаш пурен лекде шымак чыте. Адакшым пӧртышт ончылно кушшо тӱрлӧ тӱсан роза, шола велне пече мучко шындыме «Весёлые ребята», петуний, бархатцы, маргаритке, цинний, китай роза, пурла велне пече ончылно вераҥдыме кӱкшӧ штамповый манме кум кугу роза пуйто шкештат ӱжыныт!
Йолташ ватем дене когыньнан уремыште чыла тиде моторлыкым ончен мутланен шогымынам ужын, озавате мемнан деке лекте да унала пураш темлыш. Ме уло кумылын келшышна! Поснак – мый. Пурен шогална гын, тугай моторлык почылто! Ну, чыла вере пеледыш! Могай улыт – шкеат ужыда. Тыгодым моткоч шонен ыштыме шижалтеш. Ик вере нуно мландыште кушкыт, вес вере – кӧршӧкыштӧ, кумшышто – пӧрт окна наличник гаяк пу гыч пӱчкедыме сӧрал узоран (тыгайжым Николай эргышт ышта) яшлыклаште, нылымшыште – ондакысе мангалыште, визымшыште – тошто орава тыртыш кӧргыштӧ, кудымшышто – эсогыл пундышышто. Эшежым нуным южо вереже кӱ дене моткочак моторын «печыме», коклашкышт тӱрлӧ фигуркым шындылме. Пӧртыштыштат, а тудыжо ялт оласе пачер гай чапле, окналаште – лыҥ! Икманаш, озаватын пеледышым чот йӧратымыже кажне ошкылышто коеш.
Пытартыш жапыште гын вате-марийын кум йочашт кокла гыч изиракыштат, Николай эргыштат, пеледышлан шӱмаҥын. Ынде тудат у сорт-влакым наледа да шкежак сурт-оралтыштым сылнештараш полша. Шке ешыж дене илыме пӧрт кумдыкыштыжат ты сомылым кумылын шукта. Аважын чулым койышыжо тудланат куснен, коеш.
Римма Петровна нергенже – ойлыманат огыл. Мутланымыж, койыш-шоктышыж, ошкыл колтымыж гычак тиде вигак коеш. Кеч тудлан – 69 ий. А вет ӱдырамаш пеледышым, пакчагӧргым гына огыл ончен кушта, тыгак пелашыже Иван Николаевич дене сӧснам, чывым ашнат да тӱрлӧ моло пашам ворандарат. Эше Азаново селаште пачерышт уло. Пачер веле мо? Ты илемыште кум садым кучат да кажныштыже пакчагӧргым, емыж-саскам ончен куштат! Санденак кузе чыла ыштен, порядкым эскерен шукта – ӧраш гына кодеш. Да ӧрмем денак йодде шым чыте:
– Римма Петровна, тынар вийжым кузе ситареда, тудым кушеч налыда?
– Эн чотшо пеледыш-влак деч налам, шонем. Мый кажныж дене кутырем, могай мотор улыда манын ойлем. Чоныштем мо ышталтме, мо тургыжландарыме нергенат нунылан каласкалем.
– Ончыч авам семынак чот тӱрлем, тыгак пидам, межым шӱдырем ыле. Тыгеат мый каненам. 2015 ийыште пелашемын ача-аважын пӧртышт йӱлен, да тиде сурт-оралтым ыштенна. Тушто гын кӱпчыквал, подзор, солык – чыла тӱрлымӧ лийын. Йӱлымӧ деч вара ты сомылым шукташ чонем йӱкшен. Кызыт кидпаша кокла гыч тапычкым гына коклан пидам, да тидат куандара.
Пашам кеч-кузе чот шуко гынат, шуматкече да рушарня кастене «Привет, Андрей!» ден «Песни от всей души» передаче-влакым садак ончем. Нуно тунар чот кумылым нӧлтат! Молан манаш гын шкежат мураш моткоч йӧратем.
«Ончыкыжым эше мом ыштынеда? Шонымашда могай?» манын пытартышлан йодмемлан ӱдырамаш тыге вашештыш:
– Шочшына-влакым, Юмылан тау, туныктен луктынна, илыш корныш шогалтенна. Ынде тӱрлӧ вузышто шинчымашым погышо уныкана-шамыч сайын тунем лектышт, шонем. Кызыт утларакше тиде шонымаш дене гына илем. Кочашт дене ме чылаштланат кертмына семын полшаш тыршена.
А пеледыш нерген ойлаш гын, могай тӱрлӧ ден могай сорт улмым, чыным ойлаш гын, шотленат пытараш огеш лий гынат, ончыкыжымат ешараш, у деч ум, сӧрал деч сӧралым шындаш кумылем уло. Тек, нуным ончен, шке веле огыл куанена, эртен кайыше-влакынат кумылышт кӱза.
А еҥ-влакын кумылышт нӧлталтешак. Арам огыл чеверласен лекмына годым урем дене ошкылшо икмыняр пошкудо ӱдырамашыже ойлышт:
– Римма Петровна нерген газетышкыда возызак. Тудо моткочак молодец! Шкеат ужыда: сӧрал пеледышыже-влак дене ял уремнам теве кузе моторым ышта!
Любовь Камалетдинова.
Авторын фотожо.
