Тений 10 февральыште Москваште, Литератор-влакын рӱдӧ пӧртыштышт, Россий писатель-влакын XVI съездышт эртаралтын. Тӱрлӧ регионла гыч 155 делегат погынен, Марий Эл гыч кумытын миеныт: «Россий писатель ушем» общероссийский мер организацийын Марий Элысе региональный пӧлкажым вуйлатыше Светлана Архипова, ушемын йыжыҥъеҥже-влак Анатолий Подольский да Елена Юнусова, тудыжым уна семын ӱжыныт.
Съездыште РФ писатель ушемын председательже Н.Ф.Иванов отчётан докладым ыштен, делегат-влак уэмдыме Уставым пеҥгыдемденыт, ушемын «сапкеремжым» уэш вич ийлан ик йӱкын (!) тошто вуйлатышыштлан ӱшанен кучыктеныт. Мутат уке, тачысе кечын россий литератур йогыным виктарен шогышо лӱмлӧ серызе-влак дене вашлиймаш творчестве кылым ышташ полша, сылнымут шӱлышым ешара да кужу жаплан шарналт кодеш. Съездын делегатше, прозаик Анатолий Подольский каласкала:
– Мый Москвашке ик кече ончыч миенам. Амалжат лийын: Россий президент да правительстве пеленысе представительствыште Вологодский писатель пӧлкам вуйлатыше, поэт Михаил Карачёв у сборникше лекме лӱмеш усталык касшым эртарен. Ме тудын дене шукертак йолташ улына, сандене ӱжмашыжым уло кумылын нальым. Мероприятий деч вара РФ писатель ушемыш кудална, тушто ушем правленийын председательже Николай Федорович Иванов дене вашлийна, мутланымаште ятыр йодышым тарватышна.
Вес кечынже, съезд кайыме жапыште увертарыме каныш-влак годым, «Россий писатель» издательствын тӱҥ редакторжо Николай Дорошенко ден йоча писатель Светлана Вьюгина дене вашлияш пиал логале. Лу ий ончыч нуно мыланем шкенан республикыште «Литера» журналым почаш ой-каҥашым пуэныт ыле. «День литературы» журналын да тыгаяк лӱман газетын тӱҥ редакторжо, поэтессе Валентина Ерофеева дене литературышто мо ышталтме нерген мутым вашталтышна. Нине изданийлаште жапын-жапын мыйын произведением-влак савыкталтыт, пытартышыже – «Амнезий» ойлымаш, тушто Украинысе спецопераций темым ончыктымо. Кумдан палыме поэт, публицист, политолог Александр Бобров, «Молодая гвардия» журналын тӱҥ редакторжо, поэт, прозаик да публицист Валерий Хатюшин дене вашлиймаш-влак куаным ылыжтышт.
Руш литературын патриархше Александр Проханов деке лишеммеке, икмыняр ий ончыч Марий Элыш толмыж нерген ушештарышым, тудо «Марий Эл пеш келшен, мыйым шокшын вашлиймым кызытат шарнем» мане – тыгай мутым колаш моткоч кумылло, – каласыш Анатолий Анатольевич.
Россий писатель ушемын Уставышкыже могай у вашталтыш-влакым пуртымо, тӱҥ докладыште могай шонымаш-влак йоҥгалтыныт? Икмыняржым кӱчыкын радамлена гын, лудшо-влакланат палашышт оҥай лиеш, очыни.
– Писатель ушемыш ик гана пурымеке, серызе курымешлан ты радамыште кодеш. Кызыт марте тыге лийын. Ынде тӱшка погынымашын йодмыжо да пунчалже почеш писательым ушем гыч луктынат кертыт. «Южышт сайын возат, а эн неле жапыште чоныштышт кенета мемнан дек, элна дек ужмышудымашышт ылыжеш. Ме чыланат икгай шонымашан улына. Шкенан радамыште улшыла мемнамак игылтмым да мыскылмым чытышаш улына мо?» – каласен Н.Иванов.
– Регионлаште РФ писатель ушемын ик пӧлкажат шаланен огыл, мӧҥгешла, ешаралтыныт веле. Донецкий да Луганский республикласе писатель-влак пырля чумыргеныт, лишыл жапыште Запорожье областьыште пӧлка почылтеш. Пытартыш вич ий жапыште верлаште ятыр вуйлатыше (50%) вашталтын.
– Кодшо съездын пунчалже почеш, писатель ушемласе йыжыҥъеҥ-влакын членский билетыштым вашталтыме, тыге регионла еда писатель-влакын спискыштым рашемдыме. Кӧ кылым шукертак йомдарен, тудо радам гыч «лектын» возын.
(Тичмаш материалым 2023 ий 3 мартыште лекше «Марий Эл» газетыште лудса.)
Л.СЕМЕНОВА
Снимкыште: Марий Элын делегацийже Н.Иванов дене пырляФотом А.Подольскийын архивше гыч налме
