ТАЗАЛЫК

Могай ача-ава, тугай йоча

Тӱрлӧ чер деч аралалташ да таза илыш-йӱлам кучаш кумылаҥдыме мероприятий-влак кышкарыште 20-26 февраль Азам ыштен кертме тазалыкым перегыме да мӱшкыран улмым аклыме арня семын палемдалтеш.

Кызытсе медициныште мужырын тазалыкшым аклымашке, нӧшмым пышташ ямдылымашке, мӱшкыран улмо пагытым сайын эртарымашке да пеҥгыде йочам ыштымашке виктаралтше диагностике, профилактике да эмлыме шотан мероприятий-влак улыт. Нуно тазалык дене кылдалтше лӱдыкшын медицине, социально-экономический да культурный факторжо-влакым аклыме, кораҥдыме але иземдыме негызеш мӱшкыраҥмашлан физически да психологически ямдылат. Тидыже ача ден авалан когыляныштланат кӱлеш, молан манаш гын нуно эмбрионлан генетический материалым ик семын пуат да икшывын тазалыкшылан ик семын мутым кучат.

Алкогольым, наркотикым да тамакым ончыкылык ача ден авалан когыляныштат кудалташ кӱлеш. Никотин вӱргорным туртыкта да вӱрлан кислород дене шыҥдаралташыже чаракым ышта. Тамакым шупшшо ача-ава-шамычын йочашт пагар-шолора, шӱлымӧ чер дене орланат. Ӱдыр-влак исыр лийын кертыт. Ава шӱм йымалне иланыше чукайлан тамак шикшат зияным ышта, сандене ешыште шупшшо еҥ уло гын, тудлан тиде «сомылым» тӱнӧ ышташыже логалеш.

Организмым физически ямдылаш кӱлеш. Тиде пагыт кум тылзе деч шагал огыл жапым налеш. Спорт дене кылым кучышо ӱдырамаш-влак мӱшкыран улмышт годым уто нелытым шагалрак погат, нунын психикыштат пеҥгыде, азамат писынрак да куштылгынрак ыштат. А теве «диваным оролышо-влак» нерген тидым ойлаш огеш лий.

Мом кочмымат шотыш налман. Рационышто белокат, коят, углеводат, минеральный вещества ден витаминат ситышын лийшаш улыт. Пеҥгыде кофе ден чайым шуэнрак йӱман, шоколад ден кока-кола гай напиткымат утыждене кочман-йӱман огыл. А теве консервантан да чиян продуктым умшашкат налман огыл.

Мӱшкыраҥаш ямдылалтше ӱдырамашын организмышкыже суткаште 200-300 мг полиненасыщенный манме коя кислота логалшаш. Тудын тӱҥ ужашыже колышто да теҥыз продуктышто лийын кертеш, сандене нине продуктым, аллергий уке гын, рационыш утларакат пурташ шотлан толеш.

Мӱшкыран улмо пагыт сай кумылым гына кондыжо, а аза чын вияҥже да кушшо манын, нӧшмым пыштыме татлан кӱлынак ямдылалташ тыршыза.

В.ДРОБЫШЕВ,

Марий Эл Тазалык аралтыш министерствын тӱҥ акушер-гинекологшо

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий