Марий Элыш «Август» ТВ Студийын съемко тӱшкаже толын.
Тудо «Россий – Культур» телеканалын йодмыж почеш Российысе калык-влак нерген «Земля людей» фильм-влак циклым ямдыла.
Марий Эл – калык йӱлам арален да вияҥден толшо, ойыртемалтше этнографий регион. Кум еҥан съёмочный тӱшка республикысе кучемын полшымыж дене олык ден курыкмарий-влак нерген кок посна фильмым ямдыла. Марий калыкнан тӱвыраже, илыш-йӱлаже, ыштыш-кучышыжо, тыгак кундемнан пӱртӱсыжӧ да сылне вер-шӧрлаже, посна еҥже-влак нерген лиеш ты кок фильм.
«Земля людей» проект – ик эн кугу этнографий проектлан шотлалтеш. Тудо элыштына илыше изирак чотан калык-влак дене палдара. Кажныжын кӧргӧ чон поянлыкшым, эртыме корныжым пеш чаткан почын пуаш тырша. Таклан огыл проектын усталык коллективше 2023 ийыште «Гордость нации» вероссийский мер премийын лауреатше лийын.
Кадрыште вӱдышӧ монь уке, тӱҥ геройыш съёмкым ыштыме группын палемдыме еҥже-влак савырнат. Тыглай илышыште, пайрем, йӱлам шуктымо годым могай улмышт почылтеш. Тыгак эксклюзивный этнографий материал чумыралтеш. Кок фильмыштыжат марий-влак тӱҥ герой лийыт.
Съемко тӱшкан директоржо Андрей Формалин дене мутланыма гыч теве мо рашеме. Эн ончыч нуно Курыкмарий велке каеныт. Козьмодемьянскыште, Юл эҥер сер воктене, Йоласалыште лийыныт. Марий калыкын брендыш савырныше семӱзгарже – кӱсле, тудым ыштыше, шоктышо-влак дене посна палдарат. Печкем ыштыше мастар-влак дене вашлийыт. Йоласалыште ремесла пӧртыштӧ марий ӱштым ыштыме пашам войзат. Чыкмасе ик эн тошто православный черкыште эрденысе службыштат лийыныт.
Андрей Николаевичын ойлымыж почеш, кажне фильмлан иктаж арня утларак жап ойыралтеш. Вара нуно олыкмарий-влакын илыме районлашке: Волжский, Звенигово, Морко, У Торъял, Шернур ден Советский кундемлашке –тоыт. Шернур велне марий йӱлам кучышо еш, Марий Турекыште апшат, Морко велне вӱдуа гыч арверым ыштыме пашам ворандарыше еҥ-влак дене вашлийыт. Ӱдырпучым пуалтыме йӱламат ончыктыде огыт кодо. Вечын посёлкысо марий ото, тусо йӱла дене палдарыше онаеҥ, Волжский районышто уста кидмастар Евгения Кошкинан мастерскойжо нерген материалым чумырат. Йошкар-Оласе Марий паркымат ончал савырнат. Марий калыкын легендыже-влак дене кылдалтше герой-влакым ончыкташ шонымашышт уло. Калык кочкыш дене палдарыше сюжетат оҥай лийшаш.
Андрей Николаевичын вуйлатыме съёмочный группыжо Марий Элышке икымше гана толын. Ойлымыж почеш, Марий Эл, чынжымак, ойыртемалтше: калыкна кумылзак, уста кидан да пеш пашаче. Унам порын вашлиеш да ужата. «Мемнан элыште, кушто гына лийын огынал, эре гаяк тыге – унам пагален вашлийыт», – каласыш тудо.
Фильмым «Россий – Культур» телеканалыште кунам ончыкташ палемдыме нерген эше раш огыл.
Светлана Носова
Снимкыште: телевизионщик-влак – Курыкмарий велне.
Андрей Формалинын фотожо.
