Ноябрьын пытартыш рушарнянже Российыште Аван кечыже палемдалтеш. Тений тудо 27 ноябрьыште лийын.
Тӱняште илыше кажне еҥлан ава эн шерге айдеме, санденак тиде пайремым кажне ийын пӱтынь элнан чыла кундемыштыже палемдат да тӱрлӧ деч тӱрлӧ мероприятийым эртарат.
Марий Элыштат кажне районышто ушан, шотан йочам ончен куштышо ава-влакым чапландареныт да саламленыт. А 25 ноябрьыште Йошкар-Олаште, Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште, иктешлыше сынан «За всё тебя благодарю!» кугу пайрем концерт лие.
Пайрем шӱлыш вигак авалтен
Тӱвыра полатын залышкыже веле огыл, фойешкыже пурымекак пайрем шӱлыш озаланен. Толшо кеч-могай еҥын: аван, икшывыжын, кован, … – шинчашкышт эн ончычак тӱрлӧ вургемым чиен, мотор сем почеш модым ончыктышо ӱдыр-влак логалыныт.
Фойештак еҥ-шамыч пырдыж мучко сакыме фотографий-влакым ончен кертыныт. Тиде «Мый ава улам!» конкурсыш ушнышо ӱдырамаш-влакын пашашт лийын. Кажныштыже мо гына ончыкталтын огыл?! Ик ава ден икшывыже-влак ласкан шогат, весышт шинчат, кумшышт уремыште лумышто мунчалтат, нылымшышт уло еш дене чумыргеныт, визымшыште ава, книгам лудшыла, шочшыжо-влакын мом ыштымыштым эскералта. Нуныжо иктат яра огыт шинче: мӧҥгылан пуымо заданийым ыштат, кӱмыж-совлам мушкыт, модыт, кочкаш шолташ полшаш тыршат. Чыла фотографийым икте ушен: кажныштыже ава ден йоча куаныше да пиалан улыт! А ешыште лач тидак эн тӱҥ. Ойлатыс: ава пиалан гын, уло еш пиалан; ава пиалдыме – уло еш пиалдыме.
Тыштак студент-влакын «Волгатех» пожарно-утарыше отрядын, Российысе Красный крестын инструкторжо иктаж-кӧ дене туткар лийме годым тудлан кузе полшаш кӱлмӧ нерген каласкалыш, тыгак манекен полшымо дене ончыктыш. Кумылан-шамыч ятырын улыт ыле. Мыламат тиде ӱдыр, мутлан, уремыште иктаж еҥлан йӧсӧ лийын кайымылан кӧра мландӱмбалне кийымыж годым тудлан кунам да кузе полшаш лийме нерген радамлын каласкалыш. Тыгодым кунам лучо лишемашат огыл – тидымат палдарыш. Чыным ойлаш гын, южгунам лучо писынрак эртен каяш кӱлмӧ нерген икымше гана кольым да эсогыл йӧндымын чучын колтыш, вет мемнам тыге туныктеныт: туткарыш логалшылан тыманмеш полшыман! Уке улмаш! Тудлан полшышыла, шкендын тазалыкетлан але илышетлан лӱдыкшӧ уло гын, лучо вашкерак тушеч кораҥ кайыман!
Тыгак тӱвыра полатын фойештыже сылне фотозоным келыштарыме ыле. Тушто кажне кумылан еҥ шке семынже але профессиональный фотографым йодын, фотографироватлалт кертын.
«Суксетым «авай» манаш тӱҥалат»
А пайремыш погынышо-влакым залыште эшеат поян мероприятий вучен. Икымше номерак моткочак чонеш логалше ыле. Сценыш изи рвезе лекте. Тудо пуйто мландӱмбаке толаш тарванен да «суксыж» дене мутлана. Садыже ойла: «Туштат тыйын суксет лиеш. Тый тудым «авай» манаш тӱҥалат». Тиде туге чот кумылым тодыльо – шукынжо шинчавӱдымат шылтен кертме огыл…
Тылеч вара погынышо ава, кова-влакым эн ончычак экран гыч Российысе ӱдырамаш-влакын ушемыштын председательже Екатерина Лахова саламлыш. Икмыняр жап гыч Ешым, ава да йоча-влакым аралыме шотышто Патриарший комиссийын председательже иерей Федор Лукьяновын видеосаламлымашыжым ончыктышт. А умбакыже тӱрлӧ министерствыла, организацийла гыч толшо-влак икте-почеш весе сценыш лектыч да залыште улшо ава, кова-влаклан пайремышт лӱмеш ятыр поро мутым ойлышт.
«Мый ава улам!»
Тиде мероприятийыштак «Мый ава улам!» конкурсым иктешлышт. Тушко республикын чыла гаяк кундемже гыч 150 фотографийым колтеныт. Эн кугу чолгалыкым Йошкар-Олаште, Козьмодемьянскыште, Марий Турек, У Торъял, Курыкмарий, Шернур да Медведево районлаште илыше-влак ончыктеныт. Нунын пашаштым 12 еҥан жюри комиссий аклен да эн сайлан 90 фотографийым шотлен. Нунымак экраныште ончыктышт. Тылеч вара, икнаре баллым поген, сеҥышыш лекше куд еҥым палемдышт. Тиде – Йошкар-Ола гыч Анастасия Зотова, Анастасия Васильева, Ольга Григорьева, Параньга район гыч Эльмира Галлямова, У Торъял район гыч Кристина Янаева, Марий Турек район гыч Наталья Перевозчикова. Кажныжлан Российысе ӱдырамаш-влакын ушемыштын Марий Элысе отделенийже лӱм дене тудым вуйлатыше Нина Иванова пӧлекым кучыктыш. Ончыкшым нине ава-влак тыгак «Еш – тӱнян негызше» проектын участникше лийыт.
Тыгак погынышо ава, кова-влакым Наталья Козлова, Марий Эл Республикын Кугыжаныш Погынжын председательжын алмаштышыже, «Единая Россия» партийын региональный отделенийжын секретарьжын алмаштышыже, «Крепкая семья» партийный проектын координаторжо Кугыжаныш Погын председатель Анатолий Смирновын, уло депутат-влакын, шкенжын лӱмжӧ дене саламлыш. Вара конкурсыш ушнышо-влак кокла гыч кок пашам «Семья – хранительница традиций Республики Марий Эл», «Семья с активной жизненной гражданской позицией» номинацийлаште палемдыме нерген каласыш да нине ава-влаклан пеледыш аршаш ден пӧлекым кучыктыш.
Тугакшат кажне саламлыше деч вара пайрем оза-влакым «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбль, йоча ден кугыеҥ-влакын тӱрлӧ коллективышт сылне мурышт да куштымашышт дене куандарышт, а мучашлан нуно концертымак ончыктышт.
Любовь Камалетдинова