Йошкар-Оласе «Марий йӱла» тӱэмын (школын) верыш лектын эртарыме занятийже рушарнян Марий Турек поселкышто, районысо лийын.
Тылеч ончыч тӱэмыш коштшо-влак Кужэҥер ден Звенигово районлашке лектыныт ыле. Тыгай вашкыл шке йӱлам келгынрак шымлаш, пален налаш полша. Вет марий йӱлан ямжым верлаште утларак шижат. Адакше погынышо-влак дене ик йогынышто улметым, чын корно дене кайыметым умылет. Марий Турек районышто лийме годым тиде поснак палдырныш.
Тӱэмыш коштшо-влак шкешт, марий йӱлам шымлаш кумылаҥме амалышт дене палдарышт. Йошкар-Оласе «Марий кумалтыш» общиным вуйлатыше Александр Бирюков ыштен шогымо паша нерген каласкалыш. А вара тӱрызӧ Ираида Степанова «Марий тӱрыштӧ юмо-влак» теме дене оҥай да шонкалаш таратыше занятийым эртарыш. Ожно марий ӱдырамаш илышым туге келгын умылен, тӱржӧ гоч тукымжым, икшывыжым, вес тӱняш кайышыже-влакым, пӱртӱсым, кумда сандалыкым тунар аклен ончыктен моштен! Мутланымашке верысе краевед Вера Сорокина, кидмастар Николай Тимофеев да молат ушнышт.
Ты кундемысе марий мер пашан шукталт толмыж нерген район администрацийым вуйлатышын экономике йодыш дене алмаштышыже, Марий национальный конгрессын еҥже Лариса Ложкина, Марий юмыйӱла ушемын районысо «Ошмарий-Чимарий» общиныжым вуйлатыше Олег Поляков, тӱҥ онаеҥже Григорий Иванов, пашан ветеранже-влак Вера Сорокина ден Таисия Чернова кумдан каласкаленыт.
Вашлиймаш «Ошмарий-Чимарий» общинын уна суртыштыжо шуйныш. «Кресаньык пӧрт» тоштерым (туштыжо 600 наре экспонат аралалтеш. Экскурсовод-шамыч — Вера Сорокина ден Зинаида Батуева) ончал савырныме деч вара мемнам пошкудо пӧлемыште коҥгашке шындыме шылан пареҥгым, моло тамле чесым пукшеныт. Онаеҥ-влакын юмым пелештен, кумалтышым эртарен, мӱкшым ончен, сурт-печым кучен моштымышт деч посна эше калыкнан муро ден сем поянлыкшым арален илымыштым эше ик гана шке шинча дене ужна – Григорий Серафимович тугай сылне савыртышан да мутвундылан поян такмак-влакым йоҥгалтарыш! Теве тудо могай: уто йӱк-йӱан деч посна шке йӱлам шуктышо, вияҥдыше, шке йырже калыкым чумырен моштышо онаеҥ! Воктеныжак кеч-кунамат ӱшанле эҥертыже – чолга вате-шамыч. Нунышт и муралтат, и кочкаш шолтат, и мелнам кӱэштыт. Вашешышт меат тауштен муралтышна. Район администраций вуйлатышын социальный йодыш дене алмаштышыже Галина Пехпатрова кылна эшеат пеҥгыде лиеш манын, ӱшан дене каласыш.
Кечывал кочкыш деч вара корнына Марий Турек воктенак верланыше Тӱрек Суртан отыш шуйныш. Ме тушко ыжна пуро – такеш пурен кошташ ок лий. Онаеҥ Олег Поляков ото ончылно вуйым савен пелештышат, Тӱрек Суртан нерген каласкалыш. Тиде отышто кызытрак кажне ийын кумалаш тӱҥалыныт. Илен-толын, ты вер шуко кумалшым чумыраш тӱҥалшаш…
Светлана ПЕХМЕТОВА
Авторын фотожо
