УВЕР ЙОГЫН

Кечышот ден калык пале

Пошкырт вел гыч Эсен Элайын чумырен иктешлымашыж гыч:

25 — Луман кече. Тиде кечын чӱчкыдын лум лумеш. Йӱр йӱреш гын, вашке лывырта да 4 декабрь марте леве лиеш. Леве лиеш  — шошо ончыч толеш. Луман кече могай — декабрь тугай. Тиде кечылан мландым лум леведеш гын, шошо вараш толеш.

26 — Подкогыльо кече. Ты кечын подкогыльым ыштен кочман. Нур лыпланыме кече.  Тушто шошо марте Поран ден Пургыж гына кушташ тӱҥалыт.

27 — Кӱнчылам шӱдырымӧ кече. Кӱнчылам шӱдырыман, вынерым куаш тӱҥалман, тидын годым йомакым йомаклыман, туштым туштыман. Ты кечын тыгак Вӱта озам сийлыман, вольыкым аралаш йодман. Пӧрш возеш гын, шӱльӧ ума, йӱр йӱреш гын — шыдаҥ. Корак кычкыра — леве лиеш. Игече пылан шога гын, май мучаште игече пужла.

28 — Лум ден рок йӧрналтме кече. Тиде кечын Теле ола вӱльым кушкыж толеш маныт, тидлан кӧра имньым сайын пукшыман. Ты  кечын имне-влак оҥырешлат гын — поранлан. Лум возеш гын, вӱдшор марте кия.

29 — Теле пужалтме кече (чӱчкыдын левыкта). Унаш коштмо кече. Тиде кече йӱштӧ лиеш гын, телат тыгаяк шога. Мардеж пуа гын, теле поранан да пургыжан лиеш. Пыл-влак ӱлыч ийыт гын, йӱштӧ толеш.

30 — Кече Ава ден Кече Оным жаплыме кече. Тиде кечын нунын дечын йӱштӧ телым илен лекташ вийым йодман. Оравам пӧрдыктымӧ кече. Курык гыч оравам пӧрдыктен волтыман. Тудо мыняр торашке вола, тунаре йӱштӧ лиеш. Теле могай лийшашым рашемдыше кече. Тиде кече могай, теле лач тугай лиеш. Ий шемалге гын, кеҥежым лектыш сай лиеш.

1 — Телым рашемдыше кече (30 ноябрь семынак). Эр гыч кас марте игечым эскерыман: тудо кузе вашталтеш, телым игече тугак вашталтеш. Тиде кечын корак корно дене коштеш гын, левыкта. Мардеж пуа — теле поранан да пургыжан лиеш.

Кумалтышын чинче тушыжо:

«Ош Кугу Тӱня Юмо! Эр ӱжара, Эр кече Юмо! Эр юалге шӱлышет дене капемым, кылемым шӱялте, тазалыкым, ӱнарым пу, тупемым, вачемым ниялте.

 Ош Кугу Тӱня Юмо! Эр ӱжара, Эр кече Юмо! Шке волгыдо ушет дене уш-акылемым волгалтаре, яндар шонымашым пу. Ура чонемым лыпландаре.

Шке волгыдо шинчат дене коштшаш корнемым ончыкто, илышаш кечем шуйо, тушман еҥ деч арале.

Шке Юмем-Суксем! Сай поро мутет осал дене йылмемым сорлыкло, сулыкыш ит пурто.

  «Ош Кугу Тӱня Юмо! Эр ӱжара, Эр кече Юмо! Илыше чыла еҥлан, родо- тукымемлан, пошкудемлан, чыла ош марий калыкемлан тазалыкым да вий- куатым пу.»

(В.Т.Михайловын «Калык ойпого — калык чон поянлык» книгаж гыч налме. Йошкар-Ола. 2017 ий.)

Шулдыран ой-влак

Кидет дене пуэт, йолет дене налат.

Пӧръенын лектын кайыме годым — тупшо,  толын пурымыж годым — ойжо.

Пӧрткайык лийын шочмеке, шӱшпык лийын от керт.

Мален пойышо иктат уке.

Ушым оксала налаш ок лий.

С.НОСОВА ямдылен.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий