Лаштыкнан тачысе унаже – Я.Эшпай лӱмеш Марий кугыжаныш филармоний пеленысе «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбльын солистше Сергей ИВАНОВ.
Сергей Параньга районысо Олор ялеш шочын-кушкын. Верысе школ деч вара И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын куштымаш пӧлкаштыже тунемын. Изинекак повар лияш шонышо рвезе молан тӱвырам ойырен налын? «Марий Эл» ансамбльыш кузе логалын? Нине да моло йодышлан, шкеж дене мутланымеке, пален нална.
— Изиэт годым кӧн гай повар лияш шоненат?
— Йоча годым авамын кочкаш шолтымыжым эреак эскеренам, сандене, очыни, икымше класс гычак тиде пашалан шӱмаҥынам. Тидлан кӧра ача-авам деч ончыч кынелынам, рожким монь шолтенам да чылаштым кочкаш кычкыренам. Индешымше класс деч вара поварлан тунемаш каяш шоненам, но экзаменыш вараш кодынам. Вара авам колледжыш тунемаш пураш темлен. А такшым шӱрым, пловым тамлын шолтем, маныт. Шукерте огыл теве поҥгым шуко мариноватлышна…
— Тугеже кушташат йӧратенат…
— Изи годсек кушташ йӧратем, сандене верысе культур пӧртыш чӱчкыдын коштынам. Тунам брейк-дансым кушташ келшен. А тидланже кандашымше-индешымше классыште тунемме годым йоча лагерьыште кумылаҥынам. Тунам рвезе-шамыч чот куштеныт, а мый эскеренам, шарнен кодаш тыршенам. Тушечын мӧҥгӧ толмеке, шкенан клубышто 11 рвезым чумыренам да брейк-дансым кушташ тӱҥалынна.
— Садланак, школ деч вара колледжыш тунемаш пуренат?
— 2005 ийыште Палантай лӱмеш культур да искусство колледжын куштымаш пӧлкашкыже тунемаш пуренам. Тудым пытарымеке, армийыш кайышым. Салтак илышем Иркутскышто эртен. Туштат кушташ кумылан улмем шижын шуктеныт, сандене КВН-ыште, усталык шӱлышан тӱрлӧ конкурсышто мастарлыкым ончыкташ ӱжыныт, гарнизонын чапшымат аралаш логалын.
— Армий деч вара паша верым кужу жап кычалаш логалын, очыни?
— Армий гыч мӧҥгӧ толмеке, икмыняр жап канышым да вара уэш Иркутскыш кайышым, тусо Загурский лӱмеш музыкальный театрыш пашаш пуренам. Тушто балетымат, эстраде, калык куштымаш-влакым куштенна. Икымше гана Челябинскыш гастроль дене миен коштынам. Театрыште идалык наре ыштымеке, отпусклан шочмо мландыш толынам. Лач тунам «Марий Элын» рвезыже-влак мыйым ансамбльыш ӱжыныт. Толмеке, «Арбор вел каче-влак» куштымаш годым йоҥылыш тошкалын колтымо дене йолем тугенам ыле. Тиддеч вара Иркутск театр гыч йӧршынлан каенам да «Марий Эл» коллективыш ушненам.
— Кузерак коллектив тыйым вашлийын?
— Сайын, рвезе-влак дене иза-шольо гай улына. Кызыт чыла гаяк куштымаште улам. Марий, руш, татар веле огыл, ансамбльын репертуарыштыже Российысе тӱрлӧ калыкын куштымашыжым сценыш луктына. Кажныже ойыртемалтеш, вургемжат тӱрлӧ, но марий куштымаш чонлан садак эн лишыл.
— Шуко тӱрлӧ да ӧрыктарыше движенийым, трюкым ыштылат. Тидлан тренажер залыш коштат, очыни?
— Акробат приём-влакым репетицийыште тунемына, ыштена, вет шкенам эреак нормышто кучыман. Куштымаш — тиде шкешотан спорт, сандене лӱмынак спортзалыш монь ом кошт. Ончыч пӧлемыште але тӱшкагудысо залыште капкылым пеҥгыдемдыме упражненийлам ыштылынам, Йошкар-Оласе кокымшо школын стадионышкыжат вич шагат эрдене куржталаш лектынам. А кызыт пашаштат нойымеш сита. А пытартыш жапыште утыжденат нелытем кудалтенам, сандене ынде шкемым кажне кечын шоколад дене куандарем (воштылеш).
— Коллектив дене гастрольышто кушто-кушто лияш логалын?
— Францийыште, Бельгийыште, Польшышто, Германийыште, Литваште, Австрийыште, Белоруссийыште… А шукерте огыл Италийыш миен коштынна. Пеш келшен, шуко вашлиймаш, концерт лийын, экскурсий-влакат оҥайын эртеныт. Тыгай годым колледжысе туныктышем Ольга Петровна Сергееван мутшым шарнем. Тудо чӱчкыдынак тыге ойла ыле: «Тунемза, куштыза сайын. Тиде тендан – кинде ден шинчалда. А эше чот сайынрак куштеда гын, ӱмбачынже колбасам пыштеда».
— Ик жап тыйын циркыште пашам ыштымет нергенат колынам ыле…
— Чын, икымше гана 2013 ийыште Геленджикыште Абрау Дюрсо циркыште пашам ыштенам. Варажым уэш, вич ий эртымеке, тушкак миен толынам. Тунам Марий Эл, Ростов, Пермь, Новороссийск гыч вич рвезе, вич ӱдыр лийынна. Контракт почеш пел ий пашам ыштенна. Оҥай ыле, сандене тиде жап эреак порын шарналтеш. Вес гана адакат ӱжыныт, но ындыжым коллектив гыч кайымем шуын огыл. А такшым мылам ик олаште да весыште лияш, ончен савырнаш моткоч келша, вет гороскоп почеш кол улам (воштылеш). 2014 ийыште Коми кугыжаныш ансамбльыште («Асъя кыа» — авт.) куштенам. Коллектив кугу, тушто Марий Эл гыч нылытын лийынна. Пашадарат сай лийын, но тӱрлӧ амаллан кӧра чонем садак шкенан мландыш шупшын.
Алевтина Байкова мутланен
А.БАЙКОВА
