8 апрельыште И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын Национальный искусство гимназийыштыже эр гыч кас марте сылнысем йоҥген. Амалжат моткоч кугу – республикын усталык кластерже Почмо омса кечым эртарен.
11 шагат лишан студент, ача-ава-влак икте почеш весе толаш тӱҥалыныт. Гимназийын пашаеҥже-влак толшо уна-шамычым икымше пачашыште вашлиймеке, кокымшыш ужатен колтеныт. Тушто колледжын семӱзгар оркестрже тӱрлӧ произведенийым шоктымыж дене вашлийын. Толшо-влаклан йоча-шамычын марий калык йӱлам, тӱвырам почын ончыктышо сӱретыштым ончен лекташ пайдале ыле.
Палемдыме жаплан концерт зал шыҥ-шыҥ темын. Тушто индешымше классым тунемын лекше да икымше классыш шинчымашым налаш кайыше-влак ача-авашт дене погыненыт. Кластер усталык шӱлышан еҥ-влакым кушта да нунылан тӱвыра да сымыктыш тӱняш кумда корным почеш. Композитор, артист, йӱк режиссёр, сценарист, дизайнер, арт-менеджер, студийым (коллективым) вуйлатыше – теве тыгай специальностьым икшыве-влак налын кертыт лектыт. Тидымак эше ик гана пеҥгыдемдыш ончаш темлыме изирак фильмат.
Вашлиймашке погынышо-влаклан кластерыш пурышо тунемме верла: И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледж, академический музык ден культур да искусство факультетла, Национальный искусство гимназий да «Камертон» тунемме да методике рӱдер нерген кумданрак каласкалышт.
Мутат уке, ончыкылык студент-шамыч тунемаш пурымо дене кылдалтше йодышлан вашмутым пален налын кертыныт, а изирак-влаклан чылажымат ончыктен да радамлынрак каласкален умылтараш кӱлын. Садлан ончыкылык сӱретче ден музыкант да композитор-шамычлан школ мучко экскурсийым посна эртареныт, икмыняр классым ончыктеныт.
Илышыштым музык дене кылдаш шонышо-влак ты кечын кудытын лийыныт. Мыят нунын дене пырля каяш келшышым. Школын кужу коридоржо дене ошкылмо годым гимназийын педагог-организаторжо Ольга Фёдорова мурым шарналташ йодо да арамлан огыл улмаш. Икымше кабинетыште 2-шо классыште тунемше Вера (Марий Эл искусствын сулло деятельже, композитор Э.Архипован тунемшыже – авт.) музыкант-шамыч сценыште шкем кузе кучымо, мом ыштыме нерген кӱчыкын ойлыш да изи парнялаж дене фортепиано паҥга-шамычым моткоч писын да мастарын темдышташ тӱҥале. Изи ӱдырын мастарын шоктымыжлан куанен, ава-шамыч дене совым кырен тауштышна. «Гиллерын «Этюд» произведенийжым тыланда шоктышым», – чылт кугу артистлак ӱшанлын каласыш Вера. Тыгодым эсогыл йоча-влакат ик жаплан шыпланышт.
– Вера семын сайын шокташ тунемаш манын, чот тыршыман да семӱзгарым йӧратыман, – каласыш Вероника Георгиевна да икшыве-шамычлан изирак экзаменым эртарыш: паҥгам темдалын, нотым мураш йодо.
–Ля-а-а-а-а, – шоктыш ончыкылык тунемше-влак деч.
Вес кабинетыштат тӱрлӧ семӱзгар нерген оҥайын каласкалышт. Ӱдыр-влак скрипкым, виолончельым, фортепианым шоктен ончыктышт.
Хореографий кабинетыште ньога-влакым 8-ше классыште тунемше-шамыч туныктышышт Елена Ивановна дене пырля вашлийыч. Нуно ритмике занятийыште сылне сем почеш тавалташ, тӧрштылаш туныктышт.
Кече, кече кечыйол
Мый декем модаш тый тол
Пырля коктын модына,
Ваш келшалын илена!..
Ныжыл кӱсле сем почеш йоҥгалтарыме муро торашке шергылтеш. Тиде –Россий культурын сулло пашаеҥже, кӱслезе Елизвавета Васютинан тунемшыже-влак кумылым нӧлтат. Йоча-влаклан ты классыште кӱсле да тыгак эше флейте нерген радамын каласкалышт.
– Мыят флейте дене шокташ тунемнем, – йоча-влак кокла гыч йӱкынак пелештыш ик рвезе.
– Саша усталык шӱлышан кушкеш. Кугурак эргым музыкальный училищын флейте классшым тунемын лектын, сандене изиракшат изажын почешак кайынеже, – каласыш Знаменский посёлко гыч Марина Соколова. – Эше мӱшкыран улмем годымат, кызытат тӱрлӧ мероприятийыште лияш тыршена, Сашалан моткоч келша.
– А те паледа тиде могай семӱзгар? – мутланымашке куанен ушныш Саша да кидысе семӱзгаржым кӱшкӧ нӧлтале.
Вес пӧлемыште Лиза ден Максимын домр ден баяным шоктен ончыктымыштымат уло кумылын эскерышна.
Коридорышто мемнам Марий Эл культурын сулло пашаеҥже, гимназийыште сольфеджиом, музыкальный литературым, марий музыкым туныктышо Вероника Кузнецова вашлие. Тудо йоча-влакын музыкым колын моштымыштым тергыш да нунылан изирак семӱзгар-шамыч совла, бубен, шӱшпык, оркестрысе тарелке, маракас, йыҥгыр, флейте да моло нергенат каласкалыш. Икшыве-влаклан поснак шумовой манме оркестр дене «Часики» муро почеш семым лукташ келшыш.
– Таче ӱдырем моткоч куанен. Кодшо гана гимназий гыч тергыше комиссий Советский посёлкысо йоча искусство школыш миен ыле, ӱдыремат шкешотан тергымашым эртен да тышке тунемаш толаш темлышт. Почмо омса кечым тудо тургыжланен вучыш, – чонжым почо Татьяна Басова.
– Национальный гимназийыште тунеммем пеш шуэш. Тыште тыгай волгыдо, мотор, а мыняр тӱрлӧ семӱзгар дене таче шоктен ончыктышт?! Чыланат пеш сылнын йоҥгат, но мылам виолончель поснак чот келша, тудо моло деч шке кугытшо дене веле огыл, йӱкшӧ денат палынак ойыртемалтеш, – каласыш Арина.
Чынжымак, Национальный искусство гимназийыште талантан тунемше-влак шинчымашым погат да мастарлыкым шуарат. Тидым мыят шке шинчам денак ужым да пылышем денак кольым. Садлан Почмо омса кечынат тыгаяк талантан, уым палаш тыршыше, тунемаш кумылан улшо ӱдыр-рвезе-влакым ужын, чонем куаныш. Тек нунат шонымашкышт шуыт да корнышт волгыдо лиеш!
АЛЕВТИНА БАЙКОВА
Авторын фотожо
