САМЫРЫК ТУКЫМ

Ӧрыктарыше да мотор Венгрий

Тачысе лаштыкын унаже – Йошкар-Олаште шочын-кушшо чолга ӱдыр Ксения Подузова. Кӱшыл шинчымашым Марий кугыжаныш университетын Калыкле тӱвыра да тӱвыра кокласе коммуникаций институтыштыжо пога. Калык кокласе кылым шымла.

 Шукерте огыл Ксения Венгрий гыч пӧртылын. Тудо 1 сентябрь гыч 30 декабрь марте «Stipendium Hungaricum» программе почеш Венгрийысе Лоранд Этвёш лӱмеш университетыште тунемын.

Кузе Венгрийыш логалын? Мо дене ты эл шарнымашеш кодын? Айста шкеж деч пален налына.

Stipendium Hungaricum программыш ушнымет дене палдаре.

– МарГУ-што «Международное отношение» направлений почеш шагал огыл студент вес элышке тунемаш коштын. Тидын нерген пален налмеке, мыят программыш ушнаш кумылаҥынам. Адакшым вес элыште илен ончаш  кумылем эре лийын. Йӧн уло гын, молан вара тудын дене пайдаланен огчаш огыл?   

Мутат уке, лӱдыкшӧ ыле. Вет тыште еш, йолташ-влак, университет… Жаплан гынат, коден каяш лийдымыла чучын. Пиалешем, лишыл еҥем-влак тидлан тореш лийын огытыл.

– Йодмашым колтымеке вашмут толмешке кажне кечым шотленат, очыни?

Мӧҥгешла, уто тургыжланымаш ынже лий манын, тидын нерген мондаш тыршенам. Вашмут кум тылзе гыч, мартыште толын. Икмыняр йот элысе вуз гыч йыҥгыртеныт да собеседованийым эртареныт. Тыштыже тыгай нелылык лектын: мый денем лач англичанла гына кутыреныт. Йылмым палем да тунемынам гынат, трукышто ӧрмалгымыла чучын, йӱкемат чытырен. Садлан эртем манын ӱшанымым чарненам.

Июнь тылзыште иканаште кок вузыш тунемаш налаш келшымышт нерген пален налмеке, моткоч йывыртенам. Шинчымашем нӧлташ Венгрийысе Лоранд Этвёш лӱмеш университетым ойырен налынам.

– Йот элыште могай нелылык дене вашлиялтынат?

У вер, палыдыме еҥ-влак, йот йылме – чылажат ончыч йӧсын чучын. Поснак, иктаж  йолташын ваштарешыже шинчын, мо чонышто улмым пайлыме шуын. Транспорт дене пайдаланаш, кевытыште сатум налаш пуйто угыч тунемынам.

Венгрийыш кайыме деч ончыч социал кылла гоч икмыняр ӱдыр-рвезе дене палыме лийынам ыле. Нуно мылам тӱҥалтыште шуко полшеныт. Икте аэропортышто вашлийын, весе тӱшкагудыш илаш пурымо годым чыла умылтарен,  кумшо пырля тӱрлӧ мероприятийыш коштын. Тыге эркын у верыште шкем ӱшанлын кучаш тунем шуынам.

Англичанла мутланыше коллективыште йылмылан писын тунемалтеш улмаш. Кызытат шижде йот мут-влакым кучылтам.

– Венгрийысе образований системе мемнан деч мо дене ойыртемалтеш?

– Тушто кажне студентын – посна тунемме программыже. Могай предмет-влакым келгынрак шымлаш, могайже йӧршын ок кӱл – самырык еҥ  шке ойыра. Расписанийымат, жапымат келыштара. Тидланже «Нептун» электрон системе кучылталтеш.

Предмет-влак лекций да семинар семын эртат. Тидыже мемнан денат уло, но тушто изишак вес тӱрлӧ. Икымшыже тӱҥ шотышто экзамен дене мучашлалтеш да вашмутлан келшышын оценке шындалтеш. Кокымшыштыжо – мӧҥгысӧ пашам шуктымылан, проектым возымылан, занятийыште шкем чолган ончыктымылан чумыр балл пуалтеш. Экзаменым могай кечын кучымашымат студент шкак ойыра. Туныктышо-влак тидлан ик кечым декабрьыште да коктым январьыште налаш темлат.

– Венгр-влак коклаште пел ий иленат. Калык нерген могай шонымашет шочын?

– Тушто пеш поро, весе нерген шонышо еҥ-влак улыт. Мутлан, ик кечын ме, венгр йолташ-влак дене пырля, сийгудыш миенна. Коктын руш лийынна. Мыланна умылаш манын, чылан лач англичанла  гына мутланеныт. Шке коклаштышт венгрла кутырен огытыл.

Тушто транспортышто кугурак-влаклан верым огыт пу. Тый кынелат да илалшылан шинчаш темлет гын, нуно тыйым шӧрын ончат. Тидыже ӧрыктарен.

Мый Будапештыште иленам. Икмыняр изи олаште лийынам. Архитектур могырым пеш мотор вер. Урем-влак аҥысыр улыт, корным мотор кӱ дене оптымо, верысе калыкын шке кевытышт уло, озанлыкым кучат.

Венгрийыште эн ончычак шарныктыш ден сылне вер-влакым ончен коштынам. Каныш кечын йолташ-влак дене пырля вес олалаш кудалыштынна, тӱвырам шымленна, тоштерлаште лиеденна. Шыже каныш жапыште Хорватийыште да Черногорийыште лийынам. Мылам чылажат моткоч келшен.

– Лудшына-влаклан могай тыланымашет лиеш?

– Шке вийланда ӱшаныза да шонымашкыда шуаш тыршыза.

Тау, Ксения. Иктаж шонымаш шукталтше манын, мом-гынат ыштыман. Тый теве ик тунемме программыш ушныметлан кӧра вес элыш миен толынат. Тиде пеш сай пример.

– Тау!

О.МОШКИНА мутланен

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий