2019 ий гыч тӱҥалын, «Экологий» национальный проект почеш Марий Элыште «Юлым тазаҥдарымаш» региональный проект илышыш шыҥдаралтеш. «Кызытсе жаплан келшыше технологийым кучылтын, ты пашалан тӱрысшӧ 2024 ий марте кок миллиард теҥгем кучылташ палемдыме»,- каласен Кӱшыл Юлын бассейн округшын колымшо советыштыже регион вуйлатыше А.Евстифеев.
Вӱд — илышын негызше, санденак тудым калыклан ситараш, качествыжым саемден да йӱаш лӱдыкшыдымым ышташ манын, кугыжаныш кӱкшыт гычак тӱткыш ойыралтеш. Кундемна вӱдлан поян. Йӱаш йӧршыжӧ — 90,3 процент наре. Но специалист-влакын ойлымышт почеш, мутлан, Медведево, Волжский, Звенигово, Морко районласе илемлаште йышашлык вӱдын санитарно-гигиенический показательыштым саемдаш кӱлеш. Эрыктыше сооружений-шамычымат олмыктыман. Южыштым вашталтыман да олмыктен уэмдыман, но тыгай паша шагал огыл шийвундым йодеш.
Марий Эл Правительстве ты шотышто кок региональный проектым илышыш шыҥдараш пижын: «Яндар вӱд» да «Юлым тазаҥдарымаш». Икымше проект почеш республикыште илыше калыклан йӱаш йӧршӧ вӱдым 94 процентлан ситарышаш улына. Ыштышаш паша шотышто проектно-сметный документацийымат ончылгоч ямдылыме.
Мутлан, Килемар посёлкышто вӱд пучым угыч ыштыман манашат лиеш. Чумыр пашаже 19,9 миллион теҥгеш шуэш. Тидлан кум скважиным ыштыман, насос станций-влакым вераҥдыман да ныл километр кужытан пучым шупшман. Контрактым августышто пеҥгыдемдышаш улыт. Вара Медведево ден Волжский районлаште вӱд системым олмыктат. Тусо вӱдыштӧ кӱртньӧ шуко. Санденак тудым иземдыше системым келыштарыман. «Яндар вӱд» проектым илышыш шындарыме куд ий пагытыште 662 миллион теҥгем кучылтшаш улыт.
— «Юлым тазаҥдарымаш» проект поснак лектышан лийшаш, вет тудын дене кылдалтше республик кумдыкышто ыштышашлык пашалан гына 2 миллиард теҥгем кучылтшаш улыт. Юлым тушко йоген пурышо изи эҥер-влак лавыртат. А эрыктыше сооружений-влак физически веле огыл, технологий велымат тошетемыныт», — тидын нерген шукерте огыл Марий Элын чоҥымо паша, архитектур да илыме вер ден коммунал озанлык министржын алмаштышыже Светлана Павлова журналист-влаклан палдарен.
— Тений кок у объектым чоҥаш тӱҥалына. Иктыже — Марий Турек районысо Ноля эҥерыште эрыктыше сооружений. Ты пашалан федерал да республикысе бюджетла гыч 58 миллион теҥге ойыралтеш. Вес объектше эшеат кугу роскотым йодеш. Тудлан 350 миллион теҥгем кучылтман, тиде Козьмодемьянскыште эрыктыше сооружений. Тудын деке «Копир» ден «Потенциал» завод, 12 котельный, икмыняр учреждений да коммунальный инфраструктурын обьектше-влак ушымо лийыт. Тошто эрыктыше сооружений 93 процентлан йӧрдымыш савырнен. Ужым кок ийыште ыштен шукташ палемдыме. Кок объектшымат чоҥымо шотышто Российын Чоҥымаш да Экономический вияҥмаш министерствыже-влак дене мутланен келшыме, — ешарен Светлана Павлова.
Каласен кодыман, Йошкар-Олаштат вес ийын эрыктыше сооруженийым олмыктен уэмдыме пашалан пижшаш улыт.
С.НОСОВА.
