Йошкар-Олаште мӱкш ончышо-влакын «Марий отар» республикысе ушемыштын отчет да сайлымаш конференцийышт эртен. Тушто ялозанлык да продовольствий министрын алмаштышыже А.Кондратенко, республикысе ветеринарий комитет председательын пашажым шуктышо В.Вавилова да молат лийыныт.
Республикыштына мӱкшызӧ-влакын ушемыштым куд ий ончыч ыштыме. Тудын председательжылан Марий Элыште кумдан палыме мӱкшызє В.Южаковым сайлыме ыле. Тудын вуйлатыме жапыште кундемыштына мӱкш ончымо паша у кӱкшытыш нӧлталтын, марий мӱй эшеат кугу чапым налын. Тудын пытартыш кум ияш пашам иктешлымыж гыч коеш: кугу тӱткышым верлашке лектын, опытым шымлымылан ойырымо. Тыге икмыняр ончыл пчеловодын отарыштыже семинарым эртарыме. Мӱкшызӧ-влак тыгак Башкортостан Республикыш, Киров олаш миен коштыныт, Москваште эртыше съездыште лийыныт. Кумда элнан тӱрлӧ олалаштыже эртарыме кугу ярмиҥгалаште мемнан республик гыч мӱкшызӧ-влак мӱйым да мӱкшын пуымо моло сатум ужаленыт. Российыштыжат Марий Элысе мӱкшызӧ-влакын гына гимнышт уло. Кеч-могай погынымашышт тудым колыштмо гыч тӱҥалеш.
Ушем у член-влакым шке радамышкыже ушымо йодышланат тӱткышым ойыраш тыршен. Но кызытеш республикысе 2,5 тӱжем мӱкшызӧ кокла гыч 189 веле членлан шотлалтеш. Тышечынжат чыланжак огыл взносым тӱлат. Тыге кандашле чоло членже гына чолгалыкым ончыкта. Чумыр мӱкшызӧ кокла гыч кызытеш 355 веле отарыштын ветеринарный паспортышт уло. Кодшо ийын мӱйым да мӱкшын пуымо моло продукцийым тергаш республикысе ветеринар лабораторийыш шымле шым еҥ веле конден. А ярмиҥгаште, моло вере мыняр еҥ мӱйым ужала!
Кодшо ийын «Марий отар» сату знакым регистрироватлыме. Тыгай брендым чынжымак чапле качестван, лабораторий гоч эртыше мӱйлан гына пуаш тӱҥалыт. Эртыше ийынак «Шӧртньӧ нектар» ялозанлык производственно-перерабатыватлыше кооперативым почмо. Тудым вуйлаташ Кужэҥер район Кульшит ял гыч П.Свининлан ӱшаныме ыле. Ушемын тыршымыж денак тудлан грантым пуымо. Тиде окса дене тудо мӱйым тыгыде атылашке темкалыме оборудованийым налын. Тиде цехым чумырымо, ынде вӱдым пурташ кодеш. Кызыт этикеткым ямдылат. Тылеч вара мӱйым банкылашке темкалаш тӱҥалыт. Кӧн мӱйжым банкыш темымым пален налшашлан кажне отарлан номер пуалтеш. А тудыжо этикеткыште ончыкталтеш.
Марий кундемыш ӧрдыж верла гыч кондымо мӱйым тӱвыра учрежденийлаште, моло вере ужалыме, тыгодым качествыж шотышто коктеланымаш лекме нерген ончычсо погынымашлаште ойлымо ыле. Но ветеринарий комитет председательын пашажым шуктышо В.Вавилован мутшо почеш, правил дене келшышын, сатун качествыжым лачак пазарлаште да ярмиҥгалаште гына терген кертыт. Республикыште Козьмодемьянск олаште гына пазар семын регистрироватлыме. А моло вере ужалыше-шамычым тергаш правашт уке. Лачак качестве шотышто вуйшиймаш пурымо годым гына верыш лектын тергат.
Пренийыште ойлышо делегат-влак С.Шабдаров, С.Кислицын, В.Кузьмин, М.Полушин, С.Смолин, В.Примечаев, А.Афанасьев, М.Лежнин да молат мўкш ончышо-влак ушемын правленийжылан да председательжылан акым пуэныт да ыштен шуктыдымо йодыш-влакымат палемден коденыт. Мутлан, писте пеледме пагытлан мўкшым чодырашке наҥгаяш кагазым погаш гына арня жап кая. Кеч закон почеш нимогай документымат ямдылыме ок кӱл. Тыгак омартам шупшыктымо техникылан кугорныш лекташ разрешенийым пуымо йодышат туран шога. Озанлык-влак кушкылым шӱкшудо, шукш-копшаҥге деч аралышашлан аярым кышкыме деч ончыч чылаж годымак мӱкшызє-влаклан огыт увертаре. Тыге ятыр мӱкш пыта. Мӱкшым пудий деч аралыме годым пытартыш жапыште пчеловод-влак Китай гыч кондымо препаратым кучылташ тӱҥалыныт. Увертарышт: тыгай препарат чот аяран, сандене тудлан эҥертыме ок кӱл. Районласе мӱкшызӧ-влакын эртарыме погынымашлашкышт чодыра озанлык вуйлатыше-влакым ӱжыныт гынат, тушто лияш тореш лийыныт. Теве тыгай да моло йодышлан вашмутым кычалшаш улыт ушемын у вуйлатышыже да правленийже.
Ушем правлений председательлан «Шӧртньӧ нектар» кооператив вуйлатыше П.Свининым, тыгак латшым еҥан правленийым сайлыме.
В.Смоленцев
Авторын фотожо
