Идалык утла ончыч Козьмодемьянскысе «Паллада» клубын организаторжо, тушто тыршыше, ты алан верч тургыжланыше-шамыч «Полярный Одиссей» парусно-чердачный стругым чоҥаш тӱҥалыныт ыле. Тудыжо кумылан меценат, предприниматель-влакын полышышт дене ышталтын, манаш лиеш. Шкешотан пуш Петр Первыйын Азов походышто кучылталтше суднын проектшылан келыштаралтын. Но чоҥен пытараш окса ситен огыл.
Шукерте огыл Козьмодемьянск гыч юнго-влак вуйлатышышт дене Петрозаводскыш миеныт, клублан лӱмынак чоҥымо «Святой Косма» у судным ужыныт. Курыкмарий кундемысе теҥызлан шӱман моряк-влаклан парусникым чоҥаш шонымаш 2014 ийыште шочын. Кугытшо дене струг изижак огыл: кужытшо 13,5 метр гын, лопкытшо – 4,4 метр, а мачтын кӱкшытшє – 10 метр. 10 еҥлан келыштаралтын. Двигательже дизельный, кубрик, каюта улыт. Тиде тунемме тыглай судно веле огыл, Петр I годсо историй дене кылдалтше, тыгодым марий кундемымат авалтыше эртыше пагытысте чердачный струг. Тыгайрак сынан судно дене Козьмодемьянскысе стрелец-влак 1696 ийыште Петр I дене пырля Азов походыш лектыныт.
Жап эртен. Парусник Петрозаводскышто шоген. Меценант-влак миллион наре теҥге оксам погеныт, но чоҥен пытараш эше шукырак кӱлын. Проектын смете акше – кок миллионат 450 тӱжем теҥге.
2016 ий сентябрьыште йоча-влак судоверфьым ужыныт. Чоҥалтше парусын корпусшымат кучен ончен кертыныт, кажне луклажым тергеныт, манаш лиеш, шергалыныт. Судно нунылан пеш келшен. Тудын дене ийын кошташ кумыл лектын.
Тиде ийынак сентябрьыште региональный йоча организацийым регистрироватленыт. Тудыжо «Паллада» парус клублан теҥыз движенийым вияҥдаш йєным ыштен. Тыге идалык гыч самырык моряк-шамыч РФ президентын грант конкурсыштыжо участвоватлен кертыныт. Палладовец-влаклан МарГУ-н студентше-влак, МОСИ-н специалистше-шамыч шонымашым чын возаш, оформитлаш полшеныт. Чылаже 40 наре полыш-серышым погеныт. Паша шуко вучыктен огыл: 2017 ий ноябрьыште конкурсышто сеҥышыш лекме нерген увер толын. Изижге-кугужге моткоч куаненыт. Вет проект почеш самырык моряк-влак судным чоҥымо деч посна Петрозаводск-Козьмодемьянск маршрут дене Рыбинскысе экипаж дене каен кертыныт. Чын, нуно флотышто кӱлешан шинчымашан лийшаш, чыла кугу портлаште экскурсийым эртарышаш, мастер-классым ончыктышаш улыт улмаш.
Тыге Азов поход деч вара 322 ий гыч Козьмодемьянскысе моряк-влак у корнылан ямдылалтыт. Ындыжым Азовыш огыл, Онегош. 5 июньышто Петрозаводскыш шуыныт. Кандаше гыч шым йоча тудым икымше гана ужын гын, Иван Немихин – кокымшо гана. «Святая Космаште» рвезе 2016 ийыште лийын. Иванов молылан судно нерген мом палымыжым каласкален. Такшым суднышто паша эше шуко: палубым ыштен пытарыман, двигательым, гальоным шындыман, кєргыштыжє кырча-марча пашажат сита. Йоча-влаклан тунемме судным уэмдыме гынат, тӱжвал тӱсыж дене Петр I жап деч пешыжак ок ойыртемалт. Можыч, йошкар парусыж дене. Тушко Козьмодемьянскын гербшым келыштарышаш улыт. Парусшым МарГУ-н студентше-шамыч пєлекленыт. Такшым судным чоҥаш предприятий, тыглай еҥ-влакат полшеныт.
Кумыл дене ыштет гын, чылажат шот дене лийшаш. Тыге самырык моряк-влаклан опытым погаш да ончыкшым шкан келшыше корным ойыраш сай йєн пуалтеш.
Е.Эшкинина.
