Кодшо кугарнян Марий Элыште пожар лӱдыкшыдымылык ден чрезвычайный ситуацийым шижтарыме да кораҥдыме шотышто правительстве пеленсе комиссийын черетдыме заседанийже эртен. Тудым Марий Эл Республикым вуйлатыше А.Евстифеев эртарен.
Республикын антикризисный рӱдерышкыже исполнительный кучемын профильный органже-влакын еҥышт погыненыт ыле. Икмыняр муниципалитетын вуйлатышыже-влак докладым ыштеныт гын, молыжо видеосвязь гоч участвоватленыт.
Каҥашыме икымше йодыш пожар годым еҥ-влакын колымыштым кораҥден толмо йодышлан пӧлеклалтын. Россий МЧС-ын республикысе Тӱҥ управленийжым вуйлатыше Александр Малкин пожар шотышто сӱрет дене палдарен. Чаманен каласыман: кодшо ий дене таҥастарымаште пожар чот 17,5 процентлан кушкын. 183 пожар лийын, индеш еҥ колен. Туткарыш тӱҥ шотышто шке пӧртлаште илыше-влак логалыныт. Тыгай портлаште 138 пожар лийын. Туткарыш электрооборудований, быт прибор дене йоҥылыш пайдаланымаш, коҥга ден тӱньык начар состоянийыште улмо шуктеныт. Килемар ден Медведево районлаште тыгай сӱрет чӱчкыдынрак вашлиялтын. Сандене нине кок район администраций вуйлатыше-влак каҥашыме йодыш шотышто могай мерым ыштымышт дене палдареныт.
Граждан обороно да калыкым аралыме комитет председатель Владимир Карпов шке докладыштыже пожар да тушто еҥ-влакын колымо чотыштым шагалемден толмо шотышто исполнительный да верысе кучем орган-влакын шуктымо пашашт нерген каласкален. Поснак март тӱҥалтышысе пайрем кечылаште шуко пожар лийме тургыжландара. 8-11 мартыште гына 13 вере тул ылжын, 7 еҥ колен, 2 — эмганен. Тыгай статистике регион вуйлатышым поснак ӧрыктарен. Тудо тыгай туткар ваштареш кучедалме раш паша планым ямдылаш темлен да вахте йӧн дене пашам ыштыше, тыгак благополучный огыл еш-влак дене профилактике пашам эртараш кӱлмӧ йодышеш поснак шогалын. Молан лачшымак вахтовик-влак дене кылдалтше йодышым тарватеныт? Нуно каныш але пайрем кечылан мӧҥгышкышт толыт да кочывӱд дене «модаш» тӱҥалыт. Лач тыгай кечылаште эн шуко пожар лиеда.
Пожар чотым иземдыме дене кылдалтше икмыняр темлымаш йоҥгалтын. Пожар лӱдыкшӧ лекме годым граждан-влаклан шкеныштым кузе кучымо, тыгак туткар годым оралте гыч кузе эвакуироватлалме йӧн нерген ончылгоч увертараш кӱлеш. Тидын шотышто СМИ гочат пашам ыштыман. Пожарым йӧрташ кучылталтше средстве, вӱд ситышын лийшаш улыт, оралтым коҥга дене ырыктыме йӧным эркын газыш кусарыман. Сандене республикыште газым пуртымо пашам умбакыже шуйыман, палемден регион вуйлатыше.
Заседанийыште тыгак вӱдшор жаплан, чодыра озанлыкын пожар лийын кертме пагытлан ямдылалтме йодышым каҥашеныт. Утарыше-влак республикыште вӱдшор апрель мучаш — май тӱҥалтышлан толеш манын палемдат. В.Карповын ойлымыж почеш, республикысе шым илем вӱдыш каен кертеш. Кугу вӱд дене кучедалаш Россий МЧС-ын республикысе Тӱҥ управленийжын личный составше гыч 3 тӱжем 326 еҥан гурппым ыштыме. Регион вуйлатышын йодымыж почеш, вӱдыш каен кертше ял ден поселкылаште, олалаште илыше-влак туткар лийын кертме нерген ончылгоч палышаш да тидлан ямде лийшаш улыт. Эҥерлаште ий ора-влак погынен кертме верым пудештарыме йодышымат нӧлталме. МЧС пашаеҥ-влакын ойлымышт почеш, кеч тыгай сӱрет лийшаш огыл, но ракетный дивизий дене ончылгоч мутланен келшымаш уло.
А. Евстифеев эше ик пӱсӧ йодышым тарватен: вӱдшор годым колызо-влакым ий ӱмбач утарыме шотышто кузе лийман?. «Утараш утарена, но утарыше службын тиде паша дене кылдалтше роскотым тек колызо-влак варажым шке пӧртылтат. Бюджетыште колызо-влаклан тыгай пӧлекым ышташ окса уке. Огыт тӱлӧ гын, тидым суд гоч ыштыктена. Тек нунылан тиде увер вучыдымо огеш лий» , — каласен тудо.
Апрель-майыште илем ден чодыра кумдык коклаште минирализироватлыме полосам ыштыме паша угыч тӱҥалеш. Пожарный охранын подразделенийже-влак тул ваштареш кучедалаш келыштарыме вӱд пуч-влакым тергышаш улыт. Госпожнадзорын органже-влак тазалыкым пеҥгыдедыме йоча лагерь, транспорт, энергетике, социальный инфраструктур объект, чодырам перерабатыватлыше предприятий, тыгак верысе кучем орган-влакым пожар лийын кертымылан ямде улмыштым тергышаш улыт.
С.Носова
